Avrupalıların doğalgaz ve elektriğe yükleneceği kasım ayının gelmesiyle birlikte, şubattan bu yana üzerinde “Ukrayna Yorgunluğu” taşıyan yaşlı kıtanın dış politikası ciddi bir “enerji” sınavından geçeceğe benziyor. Avrupa’nın bu sınavın üstesinden nasıl geleceği kesin olarak bilinmemekle beraber, bazı siyasi gözlemciler ile araştırma kuruluşlarının Euro Bölgesi’ne yönelik öngörülerine kasvetli bir havanın hâkim olduğu gözlerden kaçmıyor.
Dünyanın neredeyse tüm ülkeleri için çeşitli teknik veriler ve ekonomik göstergeler yayınlayan Trading Economics sitesi, Avrupa ufkundaki kara bulutlara işaret eden kaynaklardan bir tanesi. Trading Economics, kaloriferlere yüklenmenin başlayacağı kış aylarına girilmesiyle birlikte Avrupa’da elektrik fiyatlarının dramatik bir biçimde yükselişe geçeceğini ve 2022 yılının dördüncü çeyreği sonunda megawatt saat başına 835 Euro düzeyine çıkacağını tahmin ediyor. Rusya’ya uygulanan yaptırımların sonucu olarak doğalgaz ve enerji piyasasında yaşanan krizin derinleşmesiyle birlikte durumun uzun vadede daha da karanlık bir hal alabileceği düşünülüyor. Trading Economics’in iddiasını temel alan ekonometrik modellere göre, Almanya’da elektrik fiyatları 2023 yılında 4 bin 727 Euro’ya, 2024’te ise 11 bin 246 Euro’ya ulaşacak gibi duruyor.
Almanya’da elektriğin bedeli, 2000 ile 2022 arasında megawatt saat başına ortalama 52 Euro civarlarında seyrediyordu. Yaptırımlardan ötürü Rusya’dan Almanya’ya giden gazın kesintiye uğramasıyla birlikte tüketiciye yansıyan enerji fiyatları ağustos ayı sonlarında megawatt saat başına 700 dolar gibi rekor bir seviyeye ulaşmıştı. Şu an o seviyelerde değilse bile kaloriferlere yüklenmenin başlayacağı kış aylarına giriş ile birlikte elektrik ve doğalgaz fiyatlarının ciddi oranlarda yükseleceği öngörülüyor.
Bir başka deyişle, enerji fiyatlarının yıl sonunda son 22 senenin ortalamasının yaklaşık 16 katına, 2023 yılında 90 katına, 2024 yılında ise 216 katına çıkacağı sanılıyor.
Çin’de İngilizce yayın yapan Global Times (Huanqiu Shibao) gazetesi, AB ülkelerine kasım ayı sonrasında kasvetli bir manzaranın hâkim olacağını öngören kuruluşlardan biri. Ülkenin resmi yayın organı Renmin Ribao'dan (Halkın Gazetesi) 1993 yılında doğan ve daha ziyade uluslararası ilişkiler temelli haberlere odaklanan Global Times’ın köşe yazarlarından Zheng Tao, Avrupa’nın asıl sınavının ekimden sonra başlayacak kalorifer sezonuyla birlikte yaşanacağını düşünüyor. Tao’ya göre, bu dönemde hem sanayi tesisleri hem de halk gaz ve elektrik tüketimi alanında büyük sorunlarla karşı karşıya kalacak.
Yazıda “Avrupa kendisini bacaklarından vurdu” şeklinde bir ifade de kullanan Tao’nun olan bitenlere ilişkin düşüncesi şöyle: “Amerika'nın çaldığı havalara uygun şekilde dans etmek, Avrupa ülkelerinin ulusal çıkarlarına uymuyor. Rusya karşıtı yaptırımlar, AB'nin aleyhine döndü. Yaptırımlar nedeniyle yaşanan enerji krizi, Avrupa'da sanayinin rekabet gücünün azalmasına, üretimin düşmesine, enflasyonun yükselerek ekonomide önemli bir yavaşlamaya neden oldu. Sonuç olarak, Birlik üyeleri ABD’den yurt içi fiyatının dört katına LNG almak zorunda kalıyor, bu da aslında bir tür intihar eylemi olarak görülebilir.”
Yaklaşan kışın (!) farkında olan Alman hükümeti havalar iyice bozmadan vatandaşlarını kapsayacak bir destek paketi oluşturmak için çaba içinde. Alman parlamentosu 23 Ekim’de sanayi kuruluşları ile haneleri artan enerji fiyatlarına karşı korumak için 200 milyar Euro'luk bir kurtarma paketine onay verdi.
Euronews’un ayrıntılarına yer verdiği destek paketi kapsamında, Alman hükümeti ülkedeki her hane ve küçük-orta ölçekli işletmenin önümüzdeki aralık ayında gelecek doğalgaz faturasını ödeyecek. Tek seferlik bu ödeme, Alman vatandaşlarını yükselen enerji faturalarından korumak yönünde yürürlüğe konan iki aşamalı bir planın parçası. Plana göre, haneler ve küçük-orta ölçekli firmalar, Mart 2023'ten itibaren 14 ay boyunca doğalgaz faturalarının ilk yüzde 80'i için kilowatt saat başına 0,12 Euro öderken, büyük işletmeler Ocak 2023’den başlayarak 16 ay boyunca faturalarının ilk yüzde 70’i için kilowatt saat başına 0,068 Euro ödüyor olacak.
Alman hükümeti daha önce de doğalgaza uygulanan katma değer vergisini Mart 2024'ün sonuna kadar yüzde 19'dan yüzde 7'ye düşürme sözü vermişti.
Hükümetin bu kapsamda bir destek paketi hazırlanmasına rağmen, bu önlemlerin “evlerdeki yangının” önüne geçmekte yeterli olmayacağını düşünenlerin sayısı azımsanmayacak bir düzeyde. Paketin adil bir karakter taşımadığını düşünerek önceki hafta sonunda ülkenin Berlin, Düsseldorf, Hannover, Stuttgart, Dresden ve Frankfurt gibi altı kentinde sokaklara çıkan on binlerce kişinin protesto gösterileri bu gerçeğin önemli bir göstergesi.
Öte yandan, “ateşi dindirmek” bir yana, “ateşe körükle yaklaşmada” beis görmeyenler ve “Aralık” ayına farklı gözle bakanlar da var. Bunlar arasında başı çeken ABD yönetimi, NATO’nun Avrupa’daki üslerine önümüzdeki bahar aylarında ulaştırmayı planladığı, güçlü B61-12 termonükleer bombalarını Aralık’a kadar sevk etme kararı aldı. Politico’ya göre, Amerikalı yetkililer bu kararlarını NATO’daki mevkidaşlarına bu ay Brüksel’de kapalı kapılar ardında yapılan toplantılarda ilettiler.
