Prof. Dr. Betül Tanbay: 'Daha iyi bir dünya için matematik' şart; Türkiye'de 'doğru' ve 'eğri' epey karıştı

Dünya Matematik Birliği (IMU)'nin  başvurusu üzerine UNESCO ( Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından ilan edilen 14 Mart Dünya Matematik Günü'nün bu yıl ikincisi kutlanıyor. 

Pandemi koşulları nedeniyle 5 dilde 100'e yakın ülkede Dünya Matematik Günü pazar günü online olarak kutlanacak. 

2020'de “Her yer matematik” teması ile kutlanan Dünya Matematik Günü'nün bu yılki teması “Daha iyi bir dünya için matematik” oldu.

Dünya Matematik Birliği yönetim üyesi ve Boğaziçi Üniversitesi Matematik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Betül Tanbay da Dünya Matematik Günü etkinliğinde bir konuşma yapacak. 

T24'e konuk olan Prof. Dr. Betül Tanbay'la matematiğin önemini, doğru ve yanlış arasındaki kıyaslamada matematiksel düşünce sistematiğinin önemini, Türkiye'de matematik biliminin yerini ve "daha iyi bir dünya" ile matematik arasındaki ilişkiyi konuştuk. 

Dünya Matematik Günü'nde herkesi 'düşünmeye' davet eden Prof. Dr. Tanbay, " Matematiğin düşünmenin yöntemini geliştirdiğini" söyledi. 

"Doğru nedir, eğri nedir. Matematikte bunu öğreniyoruz. Çünkü yavaş yavaş bunu unutmaya başladık. Hatta ülkemizde doğru ve eğri epey karıştı" diye konuşan Tanbay, matematikte doğru ve eğrinin çok net olduğunu ifade etti.

Dünya Matematik Birliği'nin uzun süreli çabalarının sonucu UNESCO'nun Dünya Matematik Günü'nün ilan ettiğini hatırlatan Prof. Tanbay, Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde Hukuk Fakültesi'nin kurulmasına atıfla "bir fakülte kurmak için de böyle senelerce çalışmak gerekir, birden bire bir gecede açıklanmaz" diye konuştu. 

Pandemi döneminde herkesin matematik konuştuğunu da belirten Tanbay 'Daha iyi bir dünya için matematik' temasıyla ilgili ünlü dilbilimci Noam Chomsky'nin "gençliğin dünyanın yaşanabilir olup olmayacağına karar verecek ilk nesil olduğu" sözlerini aktararak "Ne kadar ağır bir sorumluluk bırakıyoruz. Dünya acaba yaşanabilir kalacak mı? İnsan insan kalabilecek mi? İnsan kalabilmek için matematik diyorum, doğru soruları sormak için matematik diyorum. 'Bu nedir' , 'bu bize lazım mı' bütün bunları matematik sorar, doğru sorar" ifadelerini kullandı. 

Doğru soru olmadığında yanıtların da değerinin düştüğünü belirten Tanbay söyle konuştu: 

"Komşunuzun eşcinsel olmasını ister misiniz?' sorusu niye soruluyor? Normalde 'Çöpünü açık bir şekilde kapının önüne koyan bir komşunuz olsun ister misin?" diye sorulması lazım. Komşunun cinsel hayatı ile ilgimiz olmaz ki. Sorular yanlış sorulunca anketlerin kıymeti de düşüyor. Matematikte doğru sormaya teşvik ederiz."

İyi üniversitelerde sosyal bilimciler matematiğin değerini bilir. TÜBİTAK'ta Feza Gürsey Matematik Enstitüsü kuruldu. Dünya çapında bir yer oldu. Biri bir gün geliyor, bu kadar kıymetli değerleri, yetişmiş ormanları 'ben bunu kesmek istiyorum edasıyla gelip, baltayı yasaya uygun olarak elime aldım demesi Türkiye için acıklıdır. "

Kafkas Matematik Konferansı'na Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Rusya, İran ve Türkiye katıldı. Birimizin Rus, Azeri, Ermeni olmasının hiçbir önemi olmadı. Aynı sofraların tadına vardık. Aynı dansları ettik. Van'da da aynı konferansını yaptık. Bunlar güzel şeyler, aslında hakiki olan bunlar. Siyasetçilerin yarattığı kavgalar tabanda yer almıyor. Bu bir barış projesi. Ama güzel şeyler gündeme gelmiyor."

Etkinlikleri takip için: www.idm314.org.

https://betterworld.idm314.org/index_tr.html