Diyarbakır'ın UNESCO koruması altındaki surlarının hemen dibinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar ve TOKİ'nin ihalesiyle 6 ayda tamamlanan 'Millet Bahçesi' projesi kapsamında, tarihi sur bedenine balkon yapıldı. Surların dibine de beton dökülürken, önüne de istinat duvarı örüldü.
Sputnik'ten Sertaç Kayar'ın haberine göre, Çin Seddi'nden sonra dünyadaki en uzun sur olma özelliğine sahip olan 7 bin yıllık Diyarbakır surları dibinde yapılan 'Millet Bahçesi' projesinin izinsiz ve kültürel mirasın korunması hassasiyeti gözetilmeksizin yapıldığı olduğu ortaya çıktı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar ve TOKİ'nin ihalesiyle geçtiğimiz yıl UNESCO koruması altındaki tarihi surlar ile Hevsel Bahçeler arasında bulunan Fiskaya'da yapımına başlanan proje için iş bitirildikten sonra Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na başvuruldu. Yapılan başvuruya Koruma Kurulu'nun verdiği yanıt ile projenin izinsiz yapıldığı açığa ortaya çıktı.
Mimarlar Odası, 'Koruma Kurulu'nun onayı var mı?' diye sordu, Müdürlük 'Var' dedi
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde bulunan tarihi surlar ile koruma bandı içerisinde kalan 150 dönümlük alanda yapılan 'Millet Bahçesi' proje hayata geçirilmeden önce Diyarbakır Mimarlar Odası tarafından tepkiyle karşılandı.
Diyarbakır Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne başvuran Mimarlar Odası, "Söz konusu proje için kültürel etki değerlendirme raporu hazırlanmış mıdır? Proje yapımı öncesinde arkeolojik herhangi bir kazı ya da benzeri bir çalışma yapılmış mıdır? Projenin uygulaması aşamasında Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu ya da benzeri kurumlardan uzmanların görüşü alınmakta mıdır? Müşavir firmada bu projede görevlendirilmiş uzman arkeolog istihdam edilmekte midir?" diye sordu. Müdürlük verdiği yanıtta "Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 19.09.2017 tarih ve 5054 sayılı kararı ile onaylanmıştır" dedi.
Koruma Kurulu'na, proje bitirildikten sonra başvuru yapıldı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 24 milyon harcadığı projeyi bitirdikten sonra Koruma Kurulu'na başvurdu. Bu başvuru ile her iki kurumun arasında ciddi bir çelişkinin olduğu gerçeği açığa çıktı. Çevre ve Şehircilik İl Müdürü'nün "onayı var" dediği Koruma Kurulu'nun yapılan başvuru ile ilgili yanıtı kafaları karıştırdı. Proje ile ilgili yapılan başvuruyu değerlendiren Koruma Kurulu "Millet Bahçesi işi kapsamında sunulan uygulama projesi ve izinsiz uygulamalara ilişkin" şeklinde ifade ettiği proje ile ilgili aldığı kararları 8 madde şeklinde sıraladı.
"Sur beden duvarında yapılan balkon uygulamasının ivedilikle kaldırılmasına…"
Koruma Kurulu'nun proje ile ilgili aldığı kararlar şöyle:
- Diyarbakır ili Sur ilçesi "Diyarbakır kalesi ve Hevsel bahçeleri Dünya miras alanı ve tampon bölgesinde yapılacak her türlü uygulama öncesi Bakanlığın 08.02.2017 tarihli Bakanlık makam oluru ile kurulan Diyarbakır surları Hevsel bahçeleri kültürel peyzaj alanı yönetimi bilim komisyonunun görüşünün alınması gerektiğine
- Projede "C" yolu olarak tanımlı yolun güneyinde yer alan Teraslama için yapılan istinat duvarlarının silueti olumsuz etkilediğinden bahse konu alanda bitkilendirme veya doğal eğimi koruyacak dolgu malzemesi ile doldurma alternatifleri ile düzenlenerek revize edilmesine
- Sur beden duvarında yapılan balkon uygulamasının ivedilikle kaldırılmasına
- Yerinde yapılan incelemede zeminin yaklaşık 1,5 metre üzerinde bulunan su deposunun avam projedeki şekliyle zemin altına kalacak şekilde gizlenmesinin sağlanmasına
- Hevsel bahçelerinde yakın olan "E" olarak tanımlı yolun kesinlikle araç trafiğine açılmaması ve buna ilişkin gerekli önlemlerin alınması gerektiğine
- 62 nolu burç ile Keçi burcu arasında ağaçlandırma yapılmamasına Kale beden duvarına zarar vereceğinden bu alanda sulama yapılmasını sağlayan sulama altyapı hattının kaldırılmasına surlardan itibaren bir metrelik alanın çakıl veya mucurla kaplanmasını
- Keçi burcu bitişiğindeki Sur duvarlarının önünde kısmen görülen kale dış sur kalıntılarının korunması için bu alandaki çalışmaların ve Keçi burcu çevresinden geçen beton yolun sur duvarları ve burçlarla birleştiği noktalarda titreşim yaratmayan aletlerle kesilerek bu noktalara çakıl veya mucur dökülmesi, çalışmalarının Müze müdürlüğü uzmanları denetiminde yapılmasına
- Projede Keçi Burcu'nun etrafını dolaşan yolda güvenlik maksadıyla uygulanan metal korkulukların farklı alternatiflerle çözülmesine…
Diyarbakır Kültür Varlıklarını Korumu Kurulu yanıtında "Yukarıda maddeler halinde belirtilen hususların dikkate alınarak hazırlanacak uygulama projesinin Kurulumuza iletilmesinden sonra konunun yeniden görüşülmesine karar verildi" dedi.
