Uluslararası Kanser Savaş Örgütü tarafından 2000'de ilan edilen 4 Şubat Dünya Kanser Günü'nde kanserle ilgili farkındalığı yükseltmek, kanserin ne olduğunu anlatmak, erken tanı ve erken tedaviyle kanser hakkında bilgilendirme yapılması hedefleniyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Emine Yıldırım, 4 Şubat Dünya Kanser Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, günümüzde kanser vakalarının artışındaki nedenlere değindi, risklerin azaltılmasına ilişkin tavsiyede bulundu.
Doç. Dr. Emine Yıldırım, "Kanser ölümlerinin yüzde 30 kadarı tütün içmekten kaynaklanıyor. Tütünü alkolle birleştirmek kanser riskini artırıyor. Tütün içmek akciğer, özofagus (yemek borusu kanseri), mide, pankreas, mesane ve baş boyun kanserleri olmak üzere pek çok kanser tipi ile nedensel olarak ilişkilidir. Obeziteden kaçınmak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak, sigara ve alkol kullanmamak, sağlık kontrollerini düzenli olarak yaptırmak kanser riskini azaltmak için önemlidir" dedi.
"Yaşam süresi uzuyor, tarama programlarına rahat ulaşılıyor"
Günümüzde kanser görülme oranlarında artış olduğunu belirten Doç. Dr. Yıldırım, "Bu durum, büyük oranda risk faktörlerindeki artışa bağlı olsa da yaşam süresinin uzaması, hastaların tanı almak için sağlık hizmetine rahat ulaşabilmeleri ve tarama programları sayesinde erken tanı alabilmeleri de kanser saptanma oranlarını etkilemektedir" diye konuştu.
"Obezite, diyabet ve hareketsizlik, kanserde artışa neden oluyor"
ABD'de yapılan çalışmalarda bu artışın sebeplerinin araştırıldığını kaydeden Doç. Dr. Yıldırım, "Araştırmalara göre, obezite ve diyabet, hareketsiz yaşam tarzı, beslenme alışkanlıklarında bozulma ve metabolik sendrom gibi ilgili komorbiditelerin (eşlik eden hastalıklar) artması kolorektal kanser, meme kanseri gibi pek çok kanser tiplerinde artışı da beraberinde getirmiştir" ifadelerini kullandı.
Sigara kullanımının en önemli etkenlerin başında geldiğini vurgulayan Doç. Dr. Yıldırım, "Sigara kullanımı da son yıllarda artmıştır. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde sigara tüketimi her yıl artış göstermektedir. TÜİK verilerine göre, 15 yaş üstü sigara kullanım oranı yüzde 28.3'tür. Kanser ölümlerinin yüzde 30 kadarı tütün içmekten kaynaklanmaktadır. Tütünü alkolle birleştirmek, kanser riskini artırır. Yapılan bazı araştırmalara göre, tütün içmek akciğer, özofagus (yemek borusu kanseri), mide, pankreas, mesane ve baş boyun kanserleri olmak üzere pek çok kanser tipi ile nedensel olarak ilişkilidir. Ayrıca radyasyon, genetik yatkınlık, çevre kirliliği de riski artıran faktörlerdir. Yaşam süresinin artışı da kanserle karşılaşma ihtimalini artırır" dedi.
"Ölümlerin yüzde 35'i değiştirilebilir risk faktörü kaynaklı"
Kanser oluşumunda hem genetik hem de çevresel faktörlerin önemli olduğunu ifade eden Doç. Dr. Yıldırım, "Ailesel ve kalıtsal olarak aktarılan kanser tipleri vardır. Ayrıca obezite, sağlıksız beslenme, sigara ve alkol tüketimi, sedanter (hareketsiz) yaşam tarzı, radyasyon maruziyeti en önemli risk faktörleri arasında sayılmaktadır. DSÖ araştırmasına göre, dünya genelinde kanserden kaynaklanan ölümlerin yüzde 35'i sigara ve alkol tüketimi de dahil olmak üzere yaşam tarzı, enfeksiyonlar, parazitler, ultraviyole ışığa maruz kalma ve ultraviyole radyasyon yayan cihazlarla bronzlaşma, diyet ve iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalma gibi potansiyel olarak değiştirilebilir risk faktörlerinden kaynaklanmaktadır" diye konuştu.
"Meme kanseri 8 kadından 1'ini etkiliyor"
Doç. Dr. Emine Yıldırım, "Meme kanserinin 8 kadından 1'ini etkilediğini bilmekteyiz. 40 yaş üstü kadınlara tarama amaçlı yapılan mamografi sayesinde hastalar henüz kanser fark edilemeyecek kadar küçükken tanı alabilir. Ya da gaitada gizli kan saptanan hastalara veya 50 yaş üstü tarama amaçlı yapılan kolonoskopik incelemeler sayesinde kalın bağırsak kanserleri erken dönemde tanı alabilir" ifadelerini kullandı.
"Kanserde risk azaltılabilir"
Kanserin önlenebileceği şeklindeki söylemin çok iddialı olacağını belirten Doç. Dr. Emine Yıldırım, "Kanseri önlemek değil ama riski azaltmak mümkündür. Obeziteden kaçınmak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak, sigara ve alkol kullanmamak, sağlık kontrollerini düzenli olarak yaptırmak kanser riskini azaltmak için önemlidir" dedi.
HPV aşısının rahim ağzı kanserine karşı koruyucu olduğunun bilindiğini kaydeden Doç. Dr. Yıldırım, "Hepatit B aşısı ile hepatit B'ye karşı koruyuculuk sağlayıp buna bağlı siroz ve karaciğer kanserinden korunmaya imkan verir. Ayrıca güneşten korunmak cilt kanserine yakalanma riskini azaltır. Tarama programları sayesinde de kanser öncüsü lezyonlar tanınıp korunma sağlanabilir. Örneğin kolonoskopi ile kanser öncüsü lezyonlar olan polipler erken tanınıp alınarak kanser gelişimi engellenebilir" diye konuştu.
"Mamografi, tedavide başarı şansını artırıyor"
Kanserde erken teşhisin öneminin altını çizen Doç. Dr. Yıldırım, "Günümüzde artık kanserler de pek çok durumda tedavi edilebilir bir hastalıktır. Özellikle de erken tanı alan kanserlerde başarı oranları çok daha yüksektir. Bunu bir örnekle açıklarsak tarama programlarından olan mamografi sayesinde erken tanı alan bir meme kanseri hastasında tedavi başarısı yüzde 99'lara varmaktadır. Eğer kanser erken evrede tanı alırsa uygulanacak tedavi de daha az agresif olur. Böylece hastalıkla baş etmek daha az yıpratııcı hale gelir" ifadelerini kullandı. (DHA)
