ABD ve Türkiye arasında Ankara’nın Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı sağlayacağı askeri katkılar konusunda bir aydır süren müzakerelerde ilk somut mutabakata varıldı. Ankara 2 bin Suriyeli muhalife eğitim vermeyi kabul etti. İncirlik Üssü için görüşmeler ise sürüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Marie Harf, "General Allen ve Büyükelçi McGurk'ün iki gün süren toplantılarının sonucu olarak, Türkiye Suriyeli ılımlı muhaliflere eğitim ve ekipman desteği vermeyi kabul etti" diyerek açıkladı.
ABD ve Türkiye’nin 5 Eylül’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Barack Obama arasında Galler’deki NATO Zirvesi sırasında yapılan toplantıdan beri sürdürdüğü IŞİD’e karşı kurulan küresel koalisyon müzakerelerinde, askeri katkı konusunda ilk somut mutabakat sağlandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın BM Zirvesi için gittiği New York’ta 25 Eylül günü ABD Başkanı Barack Obama ve Başkan Yardımcısı Joe Biden ile yaptığı görüşmelerde de gündeme gelen, Suriyeli muhaliflerin eğitilip donatılmasında Türkiye ilk aşamada 2 bin kişiye eğitim sağlamayı kabul etti.
Tolga Tanış ve Uğur Ergan’ın Hürriyet’teki haberine göre, ABD’nin IŞİD’e karşı küresel koalisyon özel temsilcileri emekli Orgeneral John Allen ve Yardımcısı Brett McGurk’ün iki günlük Ankara temaslarından sonra sağlanan mutabakatı, ilk olarak ABD Dışişleri Sözcüsü Marie Harf açıkladı ve “Özellikle (IŞİD’e karşı) çabaların askeri kısmında Türkiye’nin katkı sağlayabileceği alanları ele aldık. Ve Allen ile MucGurk’ün son iki günlük toplantıları sonunda, anladığımız kadarıyla Türkiye ılımlı Suriye muhalefetini eğitip donatma çabalarını desteklemeyi kabul etti” dedi.
İlk Hagel açıklamıştı
Bu konuda Amerikan tarafının Türkiye’den somut destek istediğini, ilk olarak çıktığı Güney Amerika gezisi sırasında perşembe günü uçakta gazetecilere konuşan ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel açıklamış ve “ABD’nin Türkiye’den almak isteyeceği kilit askeri yardım, İncirlik’teki Türk hava üssüne erişim ve ılımlı Suriye güçlerinin eğitim ve donanımı için yardım anlaşması” demişti. Wasington’dan yapılan açıklamalara göre ABD’nin Türkiye’den bir talebi olarak dışarı yansıyan konuyu, Cumhurbaşkanı Erdoğan da Türkiye’nin IŞİD’e karşı mücadeleye katılmak için ABD’ye sunduğu, Suriye’de güvenli bölge ve uçuşa yasak bölge kurulması koşullarının yanında üçüncü bir şart olarak dile getiriyordu. Böylece iki taraf muhalifleri eğitip donatma konusunda anlaşırken, Hagel’ın dile getirdiği diğer talep İncirlik Üssü ve Türkiye’nin dile getirdiği güvenli bölge ve uçuşa yasak bölge konularında ise henüz bir sonuç sağlanmadı.
İlk etapta 2 bin kişi
Türk kaynaklardan edinilen bilgiye göre ilk aşamada yaklaşık 2 bin Suriyeli muhalif, Türkiye topraklarında güvenli bir askeri üste eğitime tabi tutulacak. Eğitimi Türk ve ABD’li askeri uzmanlar kimi zaman ortaklaşa, kimi zaman ise dönüşümlü verecek. Eğitime alınacak Suriyeli muhalifleri Türkiye belirleyecek. Milli İstihbarat Teşkilatı’nın uygun gördüğü, haklarında “olumlu rapor” verdiği isimler eğitimden geçirilecek. Böylece PKK ve örgütün Suriye’de beraber çalıştığı PYD’ye yakın isimlerin eğitim imkânından faydalanmasının önü kesilmiş olacak. Eğitimden geçen muhalifler için gereken askeri teçhizatı büyük oranda ABD karşılayacak. Ancak Türkiye de belli oranda katkı sağlayacak. 2 bin kişinin eğitimi tamamlandıktan sonra periyodik olarak 400’er kişilik gruplar halinde eğitime devam edilecek. Muhaliflerin eğitimiyle ilgili ayrıntılar ise önümüzdeki hafta Türkiye’ye gelecek ABD askeri heyetiyle ele alınacak.
Öncelik kim olacak?
ABD Suriyeli muhalifler için benzer bir eğit-donat anlaşmasını 5 bin 400 kişilik bir kuvvet için Suudi Arabistan ile yapmış ve yürütülecek 3-5 aylık geçmiş araştırması ve 8-12 ay devam edecek eğitimin ardından hazır hale gelecek grupların öncelikle IŞİD’le savaşacakları belirtilmişti. Esad Rejimi’ni öncelik sayan Türkiye ve IŞİD’i öncelik sayan ABD arasında muhaliflerin ne amaçla eğitilecekleri konusunda bir farklılık olup olmadığı sorusunu yanıtlayan Harf ise “Bu IŞİD, El Nusra ve Esad’la olan savaşlarında Suriye ılımlı muhalefetini desteklemekle ilgili. Stratejik amaçları konusunda onların (Türklerin) konuşmasına izin verin. Esad’ın meşruiyetini kaybettiği konusunda mutabıkız ama ılımlı muhalefeti eğitmek, donatmak, desteklemek meselesine gelince, bunlar bizim Suriye’deki kara ortaklarımız” dedi. Harf, ılımlı muhalefetin hedefleri arasında bir sıralama olup olmayacağına ise yorum getirmedi.
Harf, İncirlik konusundaki müzakereler için de Hagel’ın destek bekleyen sözlerini hatırlatarak, “Yapabilecekleri birkaç şeyi sunduk. Görüşmeler devam ediyor. Son iki gün içinde iyi toplantılar yaptığımızı düşünüyoruz” dedi.
