Politika

Soçi'de kritik tahıl zirvesi: Görüşmeye giderken Erdoğan ve Putin'in dosyasında ne var?

04 Eylül 2023 07:28

T24 Dış Haberler

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Rusya'nın Soçi kentine giderek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelecek. 

Erdoğan ve Putin arasındaki görüşmenin ana gündem maddesi, Rusya'nın 17 Temmuz'da çıktığı Karadeniz Tahıl Anlaşması olacak. Görüşmede, Rusya'nın geçen hafta dile getirdiği yeni alternatifin de gündeme gelmesi olası.

Görüşmede Rusya'nın Ukrayna'yı işgali de ele alınacak. Bunların dışında Putin ve Erdoğan'ın iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli yer tutan; başta enerji, ticaret, ekonomi ve turizm gibi başlıkları ele alacak. Suriye konusunun da masada olması bekleniyor. 

Fidan, son iki haftada hem Rusya'yı hem Ukrayna'yı ziyaret etti

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçen iki haftada savaşan iki ülkenin başkentine giderek üst düzey görüşmeler yaptı. Dışişleri Bakanı, 25 Ağustos'ta Ukrayna, 31'inde ise Rusya'daydı. Fidan'ın bu temaslarında yine öne çıkan başlık Tahıl Anlaşması'ydı. Fidan'ın bu iki görüşmede iki tarafın da Tahıl Anlaşması'nı tekrar hayata döndürmek için görüşlerini aldığı ve ihtimalleri gündeme getirdiği düşünülüyor. 

Rusya'nın alternatif formülü

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Fidan'ın ziyaretinden bir gün önce, 30 Ağustos'ta Tahıl Anlaşması'na Katar'ı da içeren bir alternatif' sunmuştu. 

Bu plan kapsamında Rusya'nın Katar'ın finansal desteğiyle Türkiye'ye indirimli fiyata 1 milyon ton tahıl göndermesi, daha sonra Türkiye'de işlenecek bu tahıl ihtiyaç sahibi ülkelere gönderilmesi öngörülüyor. 

Rusya, bunu Tahıl Anlaşması'na en uygun alternatif olarak gördüklerini belirtti. Ancak Karadeniz Tahıl Anlaşması'nın öncelikli amaçlarından biri Ukrayna'nın limanlarında mahsur kalan milyonlarca ton tahılı dünyanın kalanına ulaştırmaktı. 

Öte yandan Kiev'in kendisini dışarıda bırakan bir anlaşmaya tepkisi sert olabilir. 

Moskova, orijinal Tahıl Anlaşması'na dönüşün ancak şartları karşılandığı zaman mümkün olabileceğini savunuyor. 

Rusya, Türkiye ve BM'nin arabuluculuğunda imzalanan, Rusya'nın işgalinden sonra Ukrayna limanlarında mahsur kalan milyonlarca ton tahılın dünyaya ulaştırılmasını sağlayan Tahıl Anlaşması'na katılımını 17 Temmuz'da durdurduğunu duyurmuştu.

Anlaşma kapsamında yaklaşık 33 metrik ton mısır, buğday ve diğer tahıllar, Ukrayna'dan dünyanın çeşitli yerlerine gönderildi.

Rusya, kendi tahıl ve gübresini ithal etmesi yönünde verilen sözlerin tutulmadığını gerekçe göstererek anlaşmayı uzatmama kararı aldığını belirtmişti. Moskova ayrıca, anlaşma kapsamında tahılın söz verildiği üzere en yoksul ülkelere ulaştırılmadığını iddia ediyor. BM ise anlaşmanın gıda fiyatlarını küresel olarak yüzde 20 oranında düşürerek en yoksul ülkelere yardımcı olduğunu öne sürüyor.

Dünya Gıda Programı'na göre, anlaşma kapsamında ihraç edilen tahılın yüzde 46'sı Asya'ya, yüzde 40'ı Batı Avrupa'ya, yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 1'i Doğu Avrupa'ya gitti.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan ziyaretinin dönüşümde eylülde Putin'le bir araya gelebileceğini ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Rusya'ya gidebileceğini dile getirmişti.

Suriye de gündemde

Zirvedeki önemli başlıklardan biri de Suriye olacak. Suriye İç Savaşı'nda Türkiye muhalefetin, Rusya ise Beşar Esad yönetiminin yanında yer aldı. Rusya'nın Esad yönetimine en yakın ve üzerindeki en etkili ülke olduğu biliniyor. Bu sebeple Ankara ile Şam arasındaki normalleşme sürecinde Rusya'nın önemli rol oynayacağı öngörülüyor. 

Görüşmenin Suriye alt başlığında normalleşmenin yanı sıra sığınmacı konusu ve YPG ile Arap aşiretler arasındaki çatışmaların ele alınması bekleniyor. 

Cumhurbaşkanlığı'na Cevdet Yılmaz vekâlet edecek

Bu arada Cumhurbaşkanlığı'na, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın vekâlet etmesine dair tezkere, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Tezkerede, Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Rusya Federasyonu'na ziyarette bulunacağından dönüşüne kadar Cumhurbaşkanlığı'na Anayasa'nın 106. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz'ın vekâlet edeceği belirtildi.