T24 - Her geçen gün dünyada ve ülkemizde sigara içimine bağlı gelişen hastalıklardan dolayı yaşamını kaybedenlerin sayısı giderek artıyor. Dolayısıyla sigara içimi toplum sağlığını etkileyen en önemli etkenlerden birisi haline gelmiş durumda. Sigaranın zararlı etkilerinin önüne geçmek için alınması gereken önlemlerin başında sigara kullanmamak ve sağlıklı beslenmek geliyor.
Sadece sigara içenlerin değil, sigara dumanına maruz kalanların da doğru bir beslenme programı uygulayarak sağlıklarını korumaları öneriliyor. Memorial Antalya Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Berna Ertuğ, nikotinin kaybettirdiklerini geri kazanmanın yolları hakkında bilgi verdi ve sigarayı bırakmak isteyenlere önerilerde bulundu.
Sigara kullanımı, vücutta hücrelerin hasar görmesine ve hücre ölümüne sebep olan serbest radikallerin oluşmasına neden olmaktadır. Bu serbest radikaller, vücutta doku hasarına, hücre yaşlanmasına ve hücre ölümüne kadar giden süreçleri başlatıp ilerletirler. Bu durum, gerek aktif içici gerekse pasif içicileri tehdit eden bir unsur olarak görülür. Kanda antioksidanların düşük olması; yaşlanma sürecini hızlandırdığı gibi şeker, kalp, kanser gibi birçok kronik hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştırabilir.
Türkiye dünyada en fazla sigara tüketen ilk 10 ülke içerisinde yer alıyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) yayınladığı Global Tütün Salgını 2008 adlı raporda; dünyada tütün 20.yüzyılda 100 milyon insanın ölümüne sebep olan küresel düzeyde en önemli ölüm sebebi olduğu, eğer önlem alınmazsa bu rakamın 21. yüzyılda 1 milyara çıkabileceği belirtiliyor.
Erkekler daha fazla sigara içiyor
Ülkemizdeki yetişkinlerde tütün kullanım oranlarına bakıldığında; erkeklerde
% 52, kadınlar ise % 17,3 oranları göze çarpıyor. Dünyada ölüme yol açan 8 hastalıktan 6’sı ( kalp ve dolaşım sistemi, akciğer ve solunum yolları hastalıkları ) için tütün kullanımının başlıca etken olduğu biliniyor. Üstelik bu durum sadece tütün kullanan kişilerde değil, sigara dumanına maruz kalan kişilerde de sıklıkla oluşuyor.
4 bin zehir bir arada…
Sigaranın içinde 4 bin’den fazla kimyasal madde bulunuyor. Bunlardan biri olan nikotinin beyin ve sinir sistemi üzerine baskılayıcı, uyuşturucu etkisi var. Nikotin sindirimi yavaşlatıyor, kalp atışlarını hızlandırıyor, kan basıncını yükseltiyor, kanın pıhtılaşma riskini artırıyor ve organların yeterli kan alımını engelliyor. Sigara dumanında bulunan karbon monoksit gazı da kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltıyor. Dolayısıyla yeterli oksijen alamayan hücrelerimiz düzenli çalışamamakta ve yetersiz sindirilen besinlerinde hücreler tarafından etkin bir şekilde kullanılamaması sonucunda kişinin, yeterli ve dengeli beslenmesi olumsuz yönde etkileniyor.
Sigara iştah azaltıp öğün atlatıyor
Yapılan birçok araştırmada sigara içme davranışının beslenme alışkanlıklarını, fiziksel aktiviteyi kısacası sağlıklı yaşam tarzını olumsuz etkilediği gösterilmiş. Sigara içen bireylerin birçoğunun içmeyenlere göre iştahının daha az olduğu, gün içerisinde sık sık öğün atladıkları, sigarayla beraber kafeinli içeceklerin tüketiminin arttığı, sebze ve meyve tüketiminin yeterli olmadığı, bu durumun da beslenme durumunu olumsuz etkilediği biliniyor.
Bol bol limon, domates ve kayısı tüketin
Sigara dumanındaki pek çok madde oksidan olarak etki göstererek serbest radikal oluşumunu ve lipit peroksidasyonunu arttırıyor. Dolayısıyla sigara içen bireylerin vücut için gerekli olan antioksidan tüketimi içmeyenlerden daha fazla olduğunu ve C vitamini ile β karotenden zengin sebze ve meyveleri daha az tükettikleri gösterilmiş. Sigara içenlerin ve dumanına maruz kalanların mutlaka öncelikli olarak portakal, kivi, limon, mandalina, domates, kuşburnu, havuç, kayısı ve yeşil yapraklı tüm sebzeler ve meyve tüketimlerini de artırmaları yaşam kaliteleri için mutlaka gerekli.
Sigarayı bırakırken kilo alır mıyım?
Sigarayı bırakırken kilo alma ve iştah artması sık karşılaşılan bir durumdur. Çünkü sigara kullanımı genellikle iştahı azaltır. Tütünden dolayı bozulmuş olan tat alma duyusu sigarayı bırakmakla normale döner ve yiyeceklerin tatları daha iyi hissedileceğinden yiyeceklere yönelme artar. Kişiler el alışkanlığını geçiştirmek için yiyeceklere yönelir ve tercihler hep yüksek kalori besinlerdir. Nikotin eksikliğinden dolayı metabolik hız, sigara kullanımındaki döneme göre biraz yavaşlama gösterir. Bu sebeplerden dolayı sigarayı bırakan kişilerde genellikle 3 - 5 kg ’ lık artışlar beklenir ve bir çok kişi bu durumdan rahatsız olduğu için sigarayı bırakmamak veya tekrar başlamak için bunu gerekçe gösterir.
Peki, ne yapmalısınız?
-Sigarayı bırakmadan önce yakınlarınızdan size destek olmalarını isteyin ayrıca bir beslenme ve diyet uzmanına bırakma dönemi ve sonrası nasıl beslenmeniz gerektiği konusunda danışın.
-Düzenli spor yapmaya başlayın. Hem kilo kontrolüne hem de nikotin eksikliğinden dolayı oluşabilecek huzursuzluk, gerginlik, sinirlilik durumlarını önlemeye yardımcı olur.
-Sigara içmek istediğinizde isteğinizi baskılamak için yüksek kalorili besinler yerine haşlanmış veya çiğ sebze, meyve veya meyve suyu, şekersiz sakız tercih edin.
-Kafeinli içecekler sigarayı hatırlattığı için bu içeceklerden mümkün olduğunca uzak durun, bunların yerine meyve suyu veya bol su tüketin.
