Michigan Üniversitesi'nden tıp tarihçisi Howard Markel, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgını ile 1918'de yaşanan pandemiyi karşılaştırdı. Markel, ilk yılında yaklaşık 50 milyon insanın hayatını kaybettiği belirtilen 1918 pandemisinde alınan karantina önlemleri, maske zorunlulukları ve toplumun salgınla nasıl başa çıktığını anlattı.
CNBC'de yer alan habere göre, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgını 9 aydan kısa süre içinde 33 milyon insanı etkiledi ve dünya genelinde 1 milyondan fazla insan hayatını kaybetti.
Bilim insanlarının araştırmalarına göre, yakın tarihte Covid-19 salgınıyla eşit derecede etkili olan bir salgın meydana gelmedi. 2019 yılında yaşanan H1N1 grip salgınının ilk yılında tahmini 60 milyon insanı enfekte ettiği ancak Koronavirüs kadar ağır sonuçları olmadığı biliniyor. 2012’de çıkan bir başka virüs olan MERS’in ise Koronavirüs’ten daha ölümcül ancak daha az bulaşıcı olduğu biliniyor.
Michigan Üniversitesi’nden tıp tarihçisi Howard Markel, “Covid-19 korkutucu ve kesinlikle yakalanmak istemeyeceğiniz bir virüs” yorumunu yaparken 1918 yılında çıkan ve "İspanyol gribi" olarak bilinen pandeminin de Covid-19 gibi ‘yeni bir virüs’ olduğu, kimsenin bağışıklığının olmadığını hatırlattı. Tarihçi Markel, 1918 virüsü ile Covid-19’u, semptomlar, ağırlık ve alınan önlemler başta olmak üzere çeşitli şekillerde karşılaştırdı.
Semptomlar
Yeni tip Koronavirüs, hiç semptom göstermeyen, hafif semptom gösteren ya da solunum cihazı ve yoğun bakım gerektiren ağır semptomlarda seyredebiliyor. Virüsün bazen de vücuttaki kalp, böbrek, beyin gibi çeşitli sistemleri etkileyen izleri olabiliyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre, 1918 grip pandemisi, o yılın sonbahar, kış ve ilkbaharı olmak üzere 3 farklı dalgada geldi. İlk dalgada ateş, mide bulantısı, ağrı, ishal gibi grip belirtileri görülürken ikinci dalgada hastalarda semptomlar başladıktan kısa süre içinde ölüm gibi sert etkileri oldu. Virüs, insanların ciğerlerinin sıvıyla dolmasına ve oksijen yetersizliği nedeniyle ölmelerine neden oldu.
1918 gribinde bir yıl içinde 50 milyon insan hayatını kaybetti. Dünya nüfusunun üçte birinin virüse yakalandığı düşünülüyor.
Markel, 1918 pandemisinin yaşandığı dönemi şöyle anlattı: “Birinci Dünya Savaşı’yla ilgileniliyordu, vatansever bir atmosfer hakimdi. Pandemi, vatansever atmosferle karıştı” dedi.
Önlemler ve maske kuralına tepkiler
Influenza Archive isimli siteye göre, 1918’de de bugünün salgınında olduğu gibi okullar ve işletmeler kapatıldı. Enfekte insanlar karantinaya alındı. Markel, “İnsanlara ellerini yıkamaları, birinin üzerine doğru öksürmemeleri, evde kalmaları ve kalabalığa karışmamaları söylendi. Hasta hissedince evde kalmak vatansever bir görev olarak sunuldu” dedi.
Markel, 1918 salgınında maske zorunluluğu gündeme geldiğinde bugün dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi karşı çıkanlar olduğunu söyledi. Markel, “İnsanlar maskeye isimler takıyor, sigara içebilmek için delikler açıyordu” dedi.
Pandemi haberleri
Markel, 1918’de pandemi hakkında bilginin bugün olduğu kadar hızlı bir şekilde yayılamadığını hatırlattı. Ancak Markel, hız olmadığı gibi “bugünki kadar manipülasyon olmadığını” söyledi.
Markel, virüsün “İspanyol gribi” olarak tanıtıldığını ancak ilk bilinen vakanın Kansas’ta bir askeri üste çıktığını söyledi.
ABD liderleri karşılaştırıldı
Markel, 1918 pandemisi yaşanırken ABD Başkanlarının tutumunu da karşılaştırdı. Markel, dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson’ın virüsü hafife aldığına dair eleştirler olduğunu söyledi. Markel, “Daha sonra kendisi de virüse yakalanan Wilson, Birinci Dünya Savaşı’yla ilgileniyordu ve sabvaş bittiğinde Paris’e giderek Nisan 1919’a kadar kaldı” dedi.
Markel, “Federal hükûmet o dönem kamu sağlığında küçük bir rol oynadı” dedi. Markel o dönem, ABD Hastalık ve Kontrol Merkezi ya da Ulusal Kamu Sağlığı Departmanı bulunmadığını, hastanelerde yoğun bakım üniteleri, solunum cihazları olmadığını da hatırlattı.
Yaşa göre ölüm eğrisi
Yeni tip Koronavirüs’ün daha çok yaşlı insanlar için ölümcül olabileceği söylenirken Markel, 1918 virüsünün çoğunlukla genç yetişkinleri öldürdüğünü söyledi. Markel, “Influenza genelde U şeklinde bir ölüm eğrisi gösterir ancak 1918 virüsü W şeklinde bir eğriydi. 18-40 yaş arasında çok sayıda insan öldü” dedi.
Virüs 20 ile 40 yaş arasındaki erkeklerde çok daha öldürücü oluyordu. Bunun sebebi olarak hastalığın önce devam eden Birinci Dünya Savaşı cephesindeki kalabalık askeri kamplarda başlayıp, evlerine dönen askerler tarafından dünyaya yayılması görülüyor. Salgın en çok daha yoksul ülkeleri etkiledi.
