Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı tarafından bir televizyon kanalındaki bir diziyle ilgili hazırlanan ihlal raporunda, dizideki kadın karakterin “kötü kadın” olarak nitelenmesi sonrasında Üst Kurul’da tartışma yaşandı. HDP’liler kadın kimliğinin negatif nitelemelerle yansıtılmasının ayrımcı ve eril bir yaklaşım olduğunu belirtti. İtirazlar üzerine “kötü kadın” ifadesinin yazılmaması kararı alındı.
Bianet’in haberine göre, RTÜK’ten bazı muhalefet üyeleri, uzmanın, rapora konu dizi için “dizideki kötü kadının hedefine doğru gidişi her bölümde canlı tutularak ana hikâyenin örgüsü devamlı izleyicinin zihninde canlı tutulmaktadır” ifadesiyle tanımlamasına tepki gösterdi.
“Kötü kadın” ifadesini toplumsal cinsiyet eşitliğine aykırı bir yaklaşım olarak değerlendiren üyelerin itirazı üzerine, bundan sonra izleme raporlarında doğrudan yargı ve hüküm belirten “kötü kadın” ifadesinin yazılmaması, raporlarda senaryoda yüklenen rolün tarif edilmesi benimsendi.
Öngel: Ayrımcı ve eril bir yaklaşım
RTÜK’ün HDP kontenjanından üyesi Ersin Öngel “Kadının ve kadın kimliğinin negatif nitelemelerle birlikte ele alınıp bu şekilde yansıtılması cinsiyetçi, ayrımcı ve eril bir yaklaşımdır” dedi.
Bu raporların erkek uzmanlarca yazıldığına dikkat çeken Öngel “Raporların dili erkek bakış açısını yansıtmaktadır” diyerek “Bundan sonraki raporlarda ‘kötü kadın’ gibi kadın kimliğini aşağılayan ve yargı belirten ifadelerin yer almaması konusunda kurul olarak bir hassasiyet oluşturduk” açıklaması yaptı.
Öngel, cinsiyetçi yayınların genellikle “genel ahlaka ve toplumun manevi değerleri”ne aykırılık maddesi üzerinden raporlandığını hatırlatarak, “Bu da, kadınlara karşı ayrımcı, eril yaklaşımları ‘genel ahlak’ söylemi adı altında perdelemektedir” dedi.
RTÜK kanununun 8/1-s maddesinde yayınlar için “Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez” ifadesini hatırlatan Öngel, ihlal raporlarında ve uygulanacak müeyyidelerde bu maddenin işletilmesi gerektiğini vurguladı.
“RTÜK’ün kadın kimliğine karşı duyarlılığı gelişmeli”
Öngel “Ayrıca bu tür yayınların mutlaka kadın uzmanlarca izlenmesi, raporlanması RTÜK’ün kadın kimliğine karşı duyarlılığının gelişmesi ve farkındalığın yaratılması açısından önem taşımaktadır. Kadın uzmanların, kadınlarla ilgili yayınları izlemesi ve kadın bakış acısıyla raporlaması için öneride bulundum. Umarım uygulamaya geçirilir” diye konuştu.
Kadın örgütlerine çağrı
Öngel, RTÜK’ün yıllık eğitim-faaliyet planlaması için televizyonlarda kadına yönelik şiddet, cinsel saldırı ve tacizi özendiren içeriklerin araştırılması önerisinde bulunduklarını belirterek, kadın örgütlerine, cinsiyetçi yayınları RTÜK şikâyet hattına bildirme çağrısı yaptı.
