Avrupalı diplomatların Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül’ün yargılandıkları MİT TIR'ları davasının duruşmasını takip etmeleri sonrası yaşanan gerilimi İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İlter Turan değerlendirdi. Prof. Turan, diplomatlar için “Kamuya açık olan diledikleri davayı takip ederler; Fotoğraf çektirmenin hukuki engeli yoktur; Elçiliklere nota verilmesi hukuki değil, siyasi” yorumlarını yaptı.
Bianet’ten Ekin Karaca’nın sorularını yanıtlayan Prof. Turan’ın açıklamaları şöyle:
“Diplomatların misafir bulundukları ülkelerdeki hareketlerini düzenleyen Viyana Sözleşmesi var. Buna göre diplomatların kamuya açık olan davaları gidip izlemelerine engel yok.
“Özellikle kendi vatandaşlarının yabancı ülkedeki davalarını da izleyebiliyorlar. Türkiye'de bunu sık yapan bir ülkedir.
“Dolayısıyla ‘Diplomatların böyle bir hakkı yoktur’ demek devletler hukuku açısından doğru olmayan bir ifadedir. Kamuya açık herhangi bir duruşmayı gidip izleyebilirler."
“Fotoğraf çektirmenin hukuki engeli yok”
“Erdoğan diplomatlarla yargılananları ‘yanak yanağa fotoğraf çektirdiler’ diye eleştirmişti. Fotoğraf çektirmenin de hukuki bir engeli yok.
“Şikayetçi olunan, görülen davada davalılarla diplomatların yakınlığı. O bakımdan bir rahatsızlık olduğu anlaşılıyor.
“Bu davada diplomatların sempatisinin hangi yönde olduğu konusunda bir tereddüt yok. O bakımdan diplomatların davalılara yakınlık göstermesini de pek şaşırtıcı bulmamak lazım."
“Nota vermek hukuki değil, siyasi”
"Dışişleri Bakanlığı'nın konuya ilişkin elçiliklere nota vermesinin de hukuki niteliği olamaz. Çünkü diplomatların duruşmayı takip etmesi hukuki bir durum.
“Bu noktada elçiliklere nota vermenin olsa olsa siyasi bir niteliği olabilir.
“Bu adımlar atıldığı zaman alınacak muhtemel cevapların ne olacağını ve muhtemel sonuçlarını daima düşünmek lazım.
“Alınacak cevap bunun hukuka uygunluğu merkezinde olacağı için, o zaman Türkiye sanki hukuktan haberi yokmuş gibi mahcup bir duruma düşecektir.
“Öte yandan ikinci bir husus da kendi diplomatlarının da başka ülkelerdeki yargı faaliyetini izleme durumunu zaafa uğratacaktır.”
Ne olmuştu?
Diplomatların Can Dündar ve Erdem Gül’ün yargılandıkları davanın duruşmasını takip etmelerine Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Cumhurbaşkanlığı özcüsü İbrahim Kalın ve Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’dan da tepki gelmişti.
Erdoğan, "Bir ülkenin başkonsolosu, kalkmış, casusluk suçundan yargılanan bir gazetecinin davasına destek olmaya gidiyor, yetmiyor bir de kendisiyle yanak yanağa fotoğraf çektirip yayınlıyor. Bu kişi, hala ülkemizde görevini sürdürebiliyorsa, bizim alicenaplığımız, misafirperverliğimiz sayesindedir" demişti.
"Başka bir yerde, bu tür davranışlar sergileyen diplomatları bir gün bile barındırmazlar."
