Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın peynire ambalajlı satış zorunluluğu 1 Ocak 2016'dan itibaren yürürlüğe girdi. Ancak yasağa pazarlarda ve marketlerde uyulmuyor, müşteri peynirin tadına bakabiliyor. Pazarda peynir satan esnaflardan biri şu an bir denetimin olmadığını söylerek, “Pazar yerinde tadına baktırmadan peynir satamayız” dedi.
Hürriyet’ten Burak Coşan’ın haberine göre; açıkta peynir satışını yasaklayan düzenleme 1 Ocak itibariyle devreye girdi. Ancak pazar yerinde ve marketlerde yasağa uyulduğu söylenemez. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın peynir tebliğinde yaptığı düzenleme sonrası pazarcı esnafı ve açıkta peynir satan işletmelerin zorlanacağını ifade edilmiş, vatandaşın tadına bakmadan söz konusu yerlerden ürün almayacağı söylenmişti. Yasak sonrası pazar tezgahlarında vakumlu peynirler yerini alsa da, açıkta ürünlerin satıldığı da gözlendi. Vakumlu bir şekilde ambalajlanmış olan peynirden alan vatandaş, tadına bakmak isterse ürün ambalajından çıkarılıyor ve vatandaş tadına bakabiliyor. Eğer tadını beğenmezse üzeri tekrar jelatine sarılarak tezgahtaki yerini alıyor.
İstanbul Fatih’te kurulan bir pazar yerinde bir esnafa peynir almak istediğimizi söyledik. Paketlenmiş olan 3 peynirin tadına baktık. En son tattığımız dördüncü peyniri beğendiğimizi söyledik. Diğer üç peynir jelatinlenerek yerine kondu. Bu şekilde satışın yasak olduğunu söylediğimiz pazarcı esnafı, “Pazar yerinde tadına baktırmadan peynir satamayız. Şu an için bir denetim de yok. Olsa bile tenekeden çıkardığımız ürünü vakumlayarak tezgaha koyuyoruz” ifadelerini kullandı. Tadına bakıldığı zaman vakumlu ambalajın bozulduğunu, peynirin hava aldığını söylediğimiz esnaf, “Babam da pazarda peynir satıyordu. Ben de satmaya devam ediyorum. Bunca yıldır açıkta ürün satıyoruz. Bu kadar hava alması kimseye bir şey yapmaz” şeklinde cevap veriyor.
Suriyeliler için peynir
İstanbul Bağcılar’da kahvaltılık satan bir işletmede ise durum pazar yerlerinden daha vahim. Ambalajlı ürünlerin yanında açıkta da peynir satılıyor. Bu kez tadına bakmadan istediğimiz peyniri söylüyoruz. Bir kovada suyun içinde olan örgü peyniri poşete koyarak bize veriyor. Hemen yanında yer alan diğer peynirin tadına bakıp bakamayağımızı sorduğumuz esnaf, “O peynir Suriyeliler için. Çok tuzlu bizim damak tadımıza uymaz” diye cevap veriyor. Açıkta ürün satılması konusunda denetim yapılmadığından bahseden esnaf, “Bulunduğumuz bölgede kapalı ürün satmamız çok zor. Müşterilerimizin çoğunluğunu Suriyeliler oluşturuyor. Onlar da kesinlikle kapalı ve ambalajlanmış ürün tercih etmiyor” diyor.
Adana’da 25 yıldır peynir sattığını belirten 42 yaşındaki Sadık Kadak, uygulamanın yaz aylarında 35 dereceyi bulan kentte küçük esnafa büyük sorunlar ortaya çıkaracağını söyledi. Ambalaj uygulaması için kapalı pazarlar gerektiğini anlatan Kadak şunları söylüyor: “İstanbul, İzmir, Ankara gibi şehirlerde kapalı pazarlar var. Dolabına yerleştiriyor. Ama buradan kaldırıp başka pazara gidiyoruz. Biz seyyar satıcıyız. Sıcakta peynir bozulur. Bu şekilde çalışamıyor, iş yapamıyoruz. Dolap alsak fişi nereye takacağım. Kapalı pazarlar yapılırsa o yasaları uygularız.”
"Müşteri mağdur olacak”
İzmir’de de durum farklı değil. Peynirciler, tenekeden çıkarttıkları peynirleri müşterilerinin seçim yapmasının ardından vakumlayarak satıyor. Bazı müşteriler, tadına bakmadan peynir almayacağını belirtirken, bazıları ise uygulamadan memnun olduğunu söylüyor. Yıllardan bu yana peynircilik yaptığını belirten Tamer Çalışkan, “Maliyet açısından sıkıntı oluşturabilir. Vakumlu poşeti, açıp tekrar kapatmak zorunda kalacaksınız. İyi bir peynir için yüksek ücretler ödeniyor. Vakumlu poşet de işin içine girince maliyet daha da yükselecek. Müşteri mağdur olacak” diyor.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yaptığı düzenlemeyle, 8 Şubat 2015’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni Peynir Tebliği’nde uygulama 1 Ocak’ta başladı. Doğrudan satış için üretilen peynirler ambalajlı şekilde ve hijyen kriterlerini karşılayan yerlerde piyasaya sunulabilecek. Peynirler, Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliği’ne ve Gıda Hijyeni Yönetmeliği hükümlerine uygun malzemelerle ambalajlanacak.
Birçok düzenleme var
* Peynirlerin muhafaza, taşınma ve piyasaya arz süreçlerinde 10 santigrat derecenin altında tutulması zorunlu olacak.
* Koyun sütü aroması, keçi sütü aroması, tereyağı aroması gibi süt ve süt ürünleri aroma vericileri kullanılamayacak.
* Peynir etiketlerinde, tüketicinin yanılmasına neden olan ‘köy peyniri’, ‘geleneksel peynir’ gibi ifadeler kullanılamayacak.
* En az 120 gün olgunlaştırılmış kaşar peynirine ‘eski’ denebilecek.
* Peynirler tam yağlı, yarım yağlı, az yağlı ve yağsız olmak üzere 4 grupta üretilecek.
* Çiğ sütten üretilen ve olgunlaştırılarak piyasaya sürülen peynirlerin etiketinde, üretim tarihi, ‘çiğ sütten üretilmiştir’ mutlaka görünür şekilde yazılacak.
* Beyaz peynirde tuz oranı azaltılacak.
* Küflü peynir üretimi kontrol altına alınacak. Peynirlerin üretiminde kullanılacak küf kültürleri ve kullanım şartları Bakanlıkça belirlenecek.
