“Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür” sergisi, 24 Ekim’de sanatseverlere kapılarını açtı.
Anadolu Kültür ve Açık Toplum Vakfı’nın gerçekleştirdiği, dünyanın farklı ülkelerinde yaşanan insan hakları ihlalleriyle yüzleşme ve mağdurlardan özür dileme süreçlerine odaklanan “Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür” sergisi, 24 Ekim’de İstanbul Tophane’deki Depo’da kapılarını açtı. Sergi 15 Aralık’a kadar açık kalacak.
AGOS'ta yer alan habere göre, serginin küratörlüğünü Önder Özengi üstleniyor. Toplumsal barışın tesisi için kamu yönetimi ve sivil toplumun çabaları konusunda dünyada en yetkin isimlerden biri olarak bilinen Columbia Üniversitesi’nden Prof. Elazar Barkan ise serginin akademik danışmanlığını üstleniyor.
Serginin açılışı öncesi düzenlenecek basın toplantısında Açık Toplum Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı İshak Alaton ve Elazar Barkan birer konuşma yapacak.
Yüzleşme araçları
Sergide dünyada çeşitli toplumların geçmişlerinde yaşanan çatışmalar, insan hakları ihlalleri, cinayetler ve soykırım uygulamalarıyla nasıl yüzleştikleri, fotoğraf, belge, belgesel, video ve tanıklıklar ile anlatılıyor. Devlet başkanlarının devlet ve toplum adına mağdurlardan özür dileme jestleri ve yöntemleri örneklerle sunuluyor. Toplumların geçmişleriyle barışmaları ve toplumsal uzlaşmanın yapı taşları ortaya konuyor.
Sergiyi gerçekleştiren kurumlardan biri olan Açık Toplum Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı İshak Alaton, “hepimizi yeniden düşünmeye davet eden” bu sergiyle birlikte artık açık sözlü olunması gerektiğini ve toplumuna gerçekleri söyleyen, yeri geldiğinde özür dilemesini bilen ve özür dileyerek yücelik ve saygınlık kazanan bir devlet zihniyeti oluşması yönündeki isteğini dile getirdi.
“Gerçeklerle yüzleşmenin zamanı geldi” diyen Alaton, babaların günahlarını, çocuklarının ve torunlarının sırtına yüklemenin adil insanlara yakışmayacağını belirterek, esas derdin şimdiye kadar süren inkar politikaları olduğunu vurguladı.
Kamu otoritesinin böyle zorlu bir sürece girmesi için sivil toplumdan kuvvetli bir talep gelmesi gerektiğini söyleyen Alaton, uzun bir süreç olan geçmişle hesaplaşmayı toplumun başarabileceğine inandığını ifade etti.
Resmi özürler
Serginin merkezini, seçilen örnekler üzerinde, her bir siyasi özrün ve özür beklentisinin kaynağı olan olay, onunla yüzleşilmesi için verilen mücadelede ve sonucunda ifade edilen resmi özürler oluşturuyor.
Bunun yanı sıra, sergiyi önemli kılan ve bugün için örnek teşkil edebilecek diğer anlatılar ise farklı ülkelerde ve farklı deneyimlerde geçmişi hatırlama ve unutmama, geçmişle hesaplaşma ve özür süreçlerinden oluşturulan hakikat komisyonları, uluslararası ceza mahkemeleri anıtlar ve dönüştürülen bellek kurumları gibi tamamlayıcı uygulamalar.
Sergide ayrıca, Prof. Barkan ve Graham G. Dodds’un danışmanlığında hazırlanan ve Mahir M. Yavuz’un görselleştirdiği, devletlerin günümüze kadar diledikleri özürlerin kapsamlı bir haritası da yer alıyor. Sergide yer alan tarihi vakaların tarihsel süreçlerini anlatan incelemelerin yer aldığı, sergiyle aynı adı taşıyan kitap da İletişim Yayınları’nca yayımlanacak.
