Çeviri: Derin Koçer*
24 Haziran’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve parlemento seçimleri yaklaştıkça Türkiye de dış basında daha çok yer kaplamaya başladı. New York Times’ın İstanbul Büro Şefi Carlotta Gal, geçtiğimiz günlerde önümüzdeki seçimlere dair kapsamlı bir yazı kaleme aldı. 9 Haziran’da yayınlanan 'Türkiye’de muhalefet, 4 partinin 1’den güçlü olmasını umut ediyor' başlıklı makalede, ‘muhalefeti güçsüz yakalamak için’ alındığı söylediği erken seçim kararının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için ‘geri tepebileceği’ değerlendirmesinde bulunuluyor.
Kurulması -normal şartlar altında- zor görünen muhalif ittifakın, 24 Haziran’da Erdoğan’ın yeniden seçilmesinin önünde engel oluşturduğunun altını çizen NYT İstanbul Büro Şefi, Erdoğan’ın hâlâ en popüler lider olduğunu ekliyor. 2017’de gerçekleşen referandumun ardından çok güçlü bir ‘başkan’ profilinin çizileceğini de yazısında belirten Gal, referandum sonrası Türkiye’deki siyasi sahneyi ‘Ya Erdoğanlasın ya da onun karşısında’ diyerek özetliyor.
‘‘Erdoğan’ın istemediği tablo’’
Yazısında, yayınlanan anketlerden de yararlanan Gal, yarışın ‘çetin’ geçtiğini ifade ediyor. Bağımsız bir anket firması olarak tanımladığı Metropoll’un araştırmasından aldığı verileri de NYT okuyucularıyla paylaşıyor. O verilere göre Erdoğan, seçimi ilk turda kazanması için gereken yüzde 50+1 oyu toplayamıyor, yüzde 45 civarında seyrediyor. Öte yandan muhalefetin toplam oyunun ise yüzde 44 dolayında olduğunu aktarıyor. Bu tablonun gerçekleşmasi halinde seçim ikinci tura gidiyor. Gal, yazısında bu manzarayı ‘‘Erdoğan’ın istemediği tablo’’ olarak yorumluyor.
Erdoğan’ı ‘’iyi bir kampanyacı ve zorlu bir rakip’’ olarak nitelendiren yazar, Erdoğan’ın bu seçim sürecinde kampanyasını milliyetçi temalar üzerine kurduğunu söylüyor. Erdoğan’ın Türkiye’nin ekonomik durumu için terörizmi ve Batı’yı suçladığını da ekliyor. Birçok insan için Erdoğan’ın hâlâ ‘kudretli’ bir figür ve başkanlık makamı için tek ikna edici aday olduğunu da belirtiyor.
‘’İnce’nin mizahı Erdoğan’a karşı ‘panzehir’’
Öte yandan CHP'nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’ye de yazısında geniş yer veren Gal, İnce’nin Erdoğan’ın hakaretlerine şaka ve güler yüzle cevap verdiğini, bunun da Erdoğan’a karşı bir ‘panzehir’ olduğunu ifade ediyor.
İyi Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener’e de değinen NYT İstanbul büro şefi, Akşener’in milliyetçi hareketten kopup kurduğu İyi Parti’nin Erdoğan’ın ittifakını yaraladığını söylüyor. Gal, Akşener'in yalnızca hükümete bugüne kadar destek vermiş olan sağ kanadın oyuna talip olmadığını; aynı zamanda kadınlara ve gençlere de hitap ettiğini ekliyor.
’’Erdoğan’ın otoriterleşen yönetimi muhalefeti bir araya getirdi’’
Parlemento seçimlerindeki tablodan da bahseden Gal, Meclis’te de durumun ‘bıçak sırtı’nda olduğunu ifade ediyor. AKP-MHP ittifakının (Cumhur İttifakı) Meclis’te çoğunluğu sağlayamadığı takdirde parlemento seçimlerinin tekrar edebileceğinin dillendirilmeye başladığını söylüyor. Birbirine benzemeyen dört muhalif parti arasında kurulduğunu söylediği Millet İttifakı’nın anayasa değişikliklerinde ve Kürtlere yaklaşımlarında bir araya gelebilmelerini ‘çığır açıcı’ olarak nitelendiriyor. Bu ‘dört benzemez'in bir araya gelmesineyse Erdoğan’ın otoriterleşen yönetiminin sebep olduğunu ifade ediyor.
Yazısına ‘seçim güvenliği’ konusunu irdeleyerek son veren Gal, muhalefetin ilk defa bütün sandıkları kontrol etmeye hazırlandığını, geniş bir planlama yapıldığını, böylece oy hırsızlığının önüne geçmek istediklerini söylüyor.
Olağanüstü hal koşullarında geçen sene yapılan referanduma dair Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcilerinin değerlendirmelerine de yer veriyor: ‘’Fırsat eşitsizliği, tek taraflı medya ve temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması haksız rekabete sebep oldu.’’
‘’Cübbelerinizi arabanızda bırakın’’
Seçim sonuçlarına dair muhalefetin itirazlarını da aktaran Gal, mühürsüz oyların da geçerli kabul edildiğini hatırlatıyor. Bunu takiben Akşener’in seçimlerin denetlenmesinde aktif rol oynayan Burcu Akçaru’yu kurucu olarak partisine davet ettiğini ekliyor. İyi Parti’nin geniş bir denetim ağı kurduğunu, kendi mobil uygulamaları sayesinde hızlı bilgi paylaşımını mümkün kılacaklarını da ifade ediyor. Muharrem İnce’nin avukatlara ’’24 Haziran akşamı cübbelerinizi arabanızda bırakın, sizi her an çağırabilirim’’ diye seslendiğini ve Akşener’in kuralsızlıkların ortaya çıkması halinde Yüksek Seçim Kurulu’nun önünde kamp kuracağını ifade ettiğini de anımsatıyor.
*Yazının New York Times’da yayımlanan İngilizce tam metnini buradan okuyabilirsiniz.
