Kültür-Sanat

Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazananlar belli oldu

Olga Tokarczuk ve Peter Handke, 2018 ve 2019 ödüllerine değer görüldü

10 Ekim 2019 14:03

Bu yıl iki kez verilen Nobel Edebiyat Ödülleri sahiplerini buldu.

2019 ödülü Avusturyalı yazar Peter Handke'ye verilirken, geçen sene verilemeyen 2018 ödülü Polonyalı Olga Tokarczuk'a gitti.

Ödüllerin verilme gerekçeleri şöyle açıklandı:

Olga Tokarzcuk: Bir yaşam biçimi olarak sınırların geçilmesini ansiklopedik bir tutkuyla yansıtan öyküleyici hayal gücü.
 
Peter Handke: İnsanlık deneyiminin çevresini ve özgüllüğünü dilbilimsel hünerle keşfe çıkan güçlü eserleri.

Anne Carson, Margaret Atwood, Olga Tokarczuk, Lyudmila Ulitskaya ve Maryse Conde favori gösterilen isimler arasındaydı.

Geçen yıl taciz skandalı nedeniyle 2018 Edebiyat Ödülü verilememiş, komite üyelerinden bazı isimler istifa etmişti. Geçen yılki ödülün de bu yıl verileceği açıklanmıştı.

Nobel Vakfı, edebiyat ödülü sahiplerini belirleyen İsveç Edebiyat Akademisi'nin, cinsel taciz skandalının ardından güveni yeniden inşa etmek için yeterli adımları attığını duyurmuştu.

Üyelerinin ömür boyu göreve getirildiği ve istifa edemediği İsveç Akademisi'nin varlığını sürdürebilmesi için İsveç Kralı Karl 16. Gustav, üyelerin yenilenmesinin önünü açacak düzenlemeleri yapmayı kabul etmişti.


Olga Tokarczuk ve Peter Handke

Olga Tokarczuk kimdir?

Polonya edebiyatının son yıllardaki en önde gelen yazarlarından Olga Tokarczuk 29 Ocak 1962’de Sulechov’da Polonya’da doğdu.

Man Booker 2018 sahibi olan Olga Tokarczuk bu yıl yapılan açıklamayla 2018 Nobel Edebiyat Ödülü’nün de sahibi oldu. Olga Tokarczuk 2018 yılının edebiyat dünyasının en prestijli iki ödülünü birden kazanmış oldu. 

Varşova Üniversitesi’nde psikolog olarak çalıştı. Ardından edebiyat kariyerine başladı. Yazar Carl Jung üzerine çalışmalar yaptı. 

Türkçe’ye çevrilmiş kitapları bulunuyor: “Gündüzün Evi Gecenin Evi ” , “Koşucular” , “Aç Gözünü Artık Yaşamıyorsun”

Öykülerinden oluşan “Dom Dzienny Dom Nocny” Türkçeye “Gecenin Evi Gündüzün Evi” olarak çevrildi. 

Olga Tokarczuk, Man Booker 2018 ödülünü “Flights” adlı kitabıyla kazandı. 

Peter Handke kimdir?

Peter Handke 6 Aralık 1942 yılında Avusturya’nın Griffen isimli kasabasında doğmuştur. Üvey babası Bruno Handke, vatman olduğu için çocukluğunda Doğu Berlin'e taşındılar. Rusların Berlin'i işgalinin ardından buradan ayrıldılar. 

Lise yıllarında papazlık eğitimi almaya niyetlense de liseyi normal bir eğitim veren bir kurumda tamamlamıştır. Anne tarafındaki dedesi Slovak olduğundan dolayı küçük yaşlardan itibaren bu kültüre ilgi duydu.

1961 yılında Hukuk Fakültesi’nde okumaya başladı ve bu dönemlerde yazmaya ilgi gösterdi.  Peter Handke‘nin ilk roman denemesi olan Die Hornissen (Eşekarıları) 1966 yılında Suhrkamp yayınevi tarafından kabul edildi ve eğitimini yarıda bıraktı. 

Handke, ilk defa 1968 yılında sahnelenen oyunu Kaspar'la, kuşağının en önemli yazarlarından biri haline geldi. Yazar, Max Frisch tarafından önem açısından Beckett'ın Godot'yu Beklerken eseriyle eşdeğer tutulmaktadır.

Peter Handke, 1971 yılında annesinin intiharı ile sarsıldı. Bu sarsıntı ve acıyı Wunsschloses Unglück (Mutsuzluğa Doyum) isimli romanında işledi. 

Yugoslavya Krizi esnasındaki duruşu ile dikkat çeken yazar, aynı zamanda II. Dünya Savaşı sonrasında deneysel edebiyatın önemli isimlerinden sayılmaktadır. Hem oyun hem de roman türündeki eserlerinde dil olgusu büyük önem taşımaktadır. 

Peter Handke'nin kitapları tüm dünyada çok satanlar listelerine girmektedir. Yazarın kitaplarındaki ifade yeteneği ve kelimelerle oynama becerisi postdramatik kurgunun mimarları arasına girmesini sağlamıştır. Almanca konuşulan coğrafyanın son dönemde en çok okunan yazarlarından biri olduğu bilinmektedir. 

Ödüle gölge düşüren skandalda ne olmuştu?

Skandal, İsveç Akademisi'nin desteğiyle projeler yürüten Fransız fotoğrafçının, 18 kadın tarafından cinsel taciz ve saldırı ile suçlanmasıyla patlak vermişti. Söz konusu olayların İsveç Akademisi'nin binasında gerçekleştiği öne sürülmüştü.

İddialar üzerine Arnault'un eşi Frostenson ve Akademi'nin başkanı ile birlikte dört üye istifa etmiş, 2018 yılı Edebiyat Ödülü'nün 2019 yılı ödülleriyle beraber verileceği duyurulmuştu.

2011 yılında Stockholm'de yaşanan iki tecavüz olayından suçlu bulunan Arnault'a yönelik diğer cinsel taciz suçlamaları delil yetersizliği ya da zaman aşımı gibi nedenlerle düşmüştü.