Musul'un etrafındaki çember daralıyor; Koalisyon Güçleri IŞİD hedeflerini vuruyor

Irak televizyonları Musul'un, Erbil iline sınır olan Gökceli kolundan, terör örgütü IŞİD'in elinde olan Musul'u kurtarma operasyonlarının başladığını bildirdi. Topçu atışının yanı sıra, ABD ve Fransa'ya ait savaş uçakları IŞİD'i mevzilerini bombalıyor. CNN Türk'ün haberine göre, Başbakanlık kaynakları, operasyonda Türkiye'nin şimdilik yer almadığını ifade ederken, Türkiye'nin "Mezhep savaşı çıkar" uyarılarının ABD tarafından ciddiye alındığını belirtti.Irak Başbakanı Haydar el-İbadi "Irak hükümeti, Türk güçlerinin Musul'u kurtarma operasyonuna katılmasına izin vermeyecektir" dedi.

Konuya ilişkin NTV'ye bilgi veren Türk yetkilileri Musul operasyonunun üç aşamadan oluştuğunu söz konusu hareketliliğin operasyonun ikinci kısmını oluşturduğunu ancak gerçek operasyonun henüz başlamadığını bildirdi. Yetkililer bu aşamada Musul'un çevresinin sarılarak IŞİD'in baskı altına alınacağını, yığınağın arttırılarak çemberin daraltılacağını operasyonda hava kuvvetleri ve topçu atışlarından yararlanılacağını ancak son aşama olan zırhlı araç ve piyade hareketinin henüz başlamayacağını ifade etti. 

IŞİD'in kenti savunmak için kentin altına çok sayıda tünel kazdığı belirtiliyor. Haziran 2014'te Irak Ordusu'nun kentten çekilirken geride çok sayıda askeri teçhizat bıraktığını hatırlatan uzmanlar şehirde çok sayıda patlayıcı tuzaklandığını ve IŞİD'in böyle bir operasyon karşısında savunmaya hazırlıklı olduğunu ifade etti. 

 

Türkiye: ABD uyarımızı ciddiye aldı

 

CNN Türk'ün haberine göre, Başbakanlık kaynaklarından, operasyonda "şimdilik Türk güçlerinin" yer almadığı bildirildi ve "Mezhep savaşı uyarımızı ABD ciddiye aldı. Operasyonda Şii güçler yok" açıklaması yapıldı.

CNN TÜRK'e Musul Operasyonunu değerlendiren emekli Tümgeneral Ahmet Yavuz, "Operasyonda Şii birliklerin yer almadığı meselesini zaman gösterecektir. Operasyonda birlikler muhtemelen kademelendirilecektir. İlk aşamada giricek olan ve daha sonra onları yerinde değiştirecek olan ve ihtiyatlar vardır. Şu anda Türkiye'nin bu işe katılmadığı ve dışında bırakıldığı dışında elimizde bir bilgi yok" dedi.

Kentin doğusunda konuşlanan ABD ordusuna bağlı topçu birliklerinin ilk defa IŞİD hedeflerini vurmaya başladığı bildirildi. Topçu atışının yanı sıra, ABD ve Fransa'ya ait savaş uçakları IŞİD'i mevzilerini bombalıyor.

Musul kent merkezindeki yaklaşık 20 kilometre mesafede yer alan Başika Cephesi'ndeki Peşmerge Komutanı Ömer Hüseyin yaptığı açıklamada, "Başika'da konuşlanan ABD'li askerler, bölgeye geldikten sonra ilk defa IŞİD hedeflerini obüs atışlarıyla vurdu." ifadelerini kullandı.

ABD'ye ait topçu birliklerin kısa bir süre önce Başika Cephesi'nde kamp kurduğunu hatırlatan Hüseyin, "ABD'li askerler, obüs atışlarıya kent merkezine yakın hedefleri vurmaya devam edecek." dedi.

Hüseyin, IŞİD hedeflerinin obüs atışlarıyla vurulmasından hemen sonra, uluslararası koalisyon güçlerine ait savaş uçaklarının da militanların konuşlandığı bölgeleri bombaladığını söyledi.

 

"IŞİD, koalisyon uçaklarının görüş mesafesini düşürmek için petrol yakıyor"

 

Uluslararası koalisyon güçlerinin bölgeyi bombalamasından sonra,IŞİD’li teröristlerin uçakların görüş açısını kapatmak için lastik yakmaka başladığını aktaran Hüseyin, "Kent çevresinde kazılan hendeklere doldurulan ham petrolü de yakmaya başladılar." diye konuştu.

Başika dağında konuşlanan ABD topçu birlikleri Musul kent merkezinden yaklaşık 20 kilometre mesafede yer alıyor.

Söz konusu bölgede "Ninova Bekçileri"ni eğiten Türk askerleri de bulunuyor.

Irak’ta, IŞİD’in elinde tuttuğu Musul kentinin doğusunda konuşlanan ABD ordusuna bağlı topçu birliklerinin ilk defa IŞİD hedeflerini vurmaya başladığı bildirildi.

Kent, 2014 yılının Haziran ayından bu yana IŞİD'in elinde. Şehirde 1,5 milyon sivilin de halen şehirde bulunduğu ifade ediliyor.

 

Iraklı komutan: Her şey bu gece veya yarın tamamlanmış olacak

 

Öte yandan Rudaw'a konuşan Irak Terörle Mücade Birlikleri Komutanı Korgeneral Abdulgani Esadi, "Her şey bu gece veya yarın tamamlanmış olacak. Son bir gece kaldı" dedi.

 

Irak Başbakanı İbadi: Türk güçlerinin operasyonlara katılmalarına izin vermeyeceğiz

 

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi "Irak hükümeti, Türk güçlerinin Musul'u kurtarma operasyonuna katılmasına izin vermeyecektir" dedi.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, Şii milis liderleriyle Bağdat'ta, Musul'u IŞİD'ten kurtarma operasyonunu görüştü. Irak Başbakanlık Basın Ofisinin açıklamasına göre İbadi, Şii milis gücü Haşdi Şabi liderleriyle Bağdat'taki ofisinde bir araya gelerek, Kerkük'e bağlı Havice ilçesi ve ülkenin ikinci büyük kenti Musul'u IŞİD'ten kurtarma operasyonu hazırlıklarını ele aldı. Açıklamada, İbadi'nin milis liderleriyle "operasyonlarda yer alacak güvenlik güçlerinin yetenekleri ve arazide meydana gelebilecek herhangi bir gelişmeye karşı geliştirilebilecek uygun alternatifleri" konuştuğu kaydedildi. Görüşmede Bedir Güçleri lideri Hadi el-Amiri, Asaib Ehlilhak Örgütü lideri Kays Hazeli, Nuceba Hareketi lideri Ekrem el-Kaabi ve diğer Şii milis grup liderleri yer aldı. Şii milis liderleri, İbadi öncesi Yeşil Bölge'de eski Başbakan Nuri el-Maliki ve parlamentonun en büyük grubu Şii Ulusal Koalisyonu lideri Ammar el-Hekim ile ayrı ayrı görüştü.

Türkiye: ABD uyarımızı dikkate aldı, Şii güçler yok

 

Operasyonun başlamasının ardından Başbakanlık kaynaklarından yapılan açıklamada ise, "Mezhep savaşı uyarımızı ABD ciddiye aldı. Operasyonda Şii güçler yok. Operasyonda şimdilik Türk güçleri yok" dedi.

 

Barzani 'Operasyona hazırız' açıklaması yapmıştı

 

Bugün operasyonun hemen öncesinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, IŞİD'in elinde tuttuğu Musul kentinin kurtarılması için Irak ordusu ve Peşmerge güçleri arasında anlaşma sağlandığını, tüm hazırlıkların tamamlandığını duyurmuştu. Barzani, peşmerge ile Irak ordusunun ortak bir harekat merkezi oluşturduğunu duyurmuştu.

 

ABD Musul için 500 asker daha gönderecek

 

Amerika Birleşik Devletleri, Musul operasyonu için Irak'a 500 askerin daha gönderileceğini açıkladı.

Kansas’ta konuşlanan 500 askerin Musul operasyonu öncesinde Irak güçlerini eğitim ve taktik açısından hazırlamak için Irak’a gönderileceği bildirildi.

ABD ordusundan yapılan açıklamada "Hem Fırat hem de Dicle vadilerinde IŞİD’e karşı operasyonlar planlayan ve bunları hayata geçiren Irak güvenlik güçlerinin eğitimine yardımcı olacağız" denildi. 

 

Kentte bugüne kadar neler yaşandı?

 

Peki örgütün Musul'u ele geçirdiği 10 Haziran 2014'ten bugüne nasıl gelindi, IŞİD'le mücadelede neler yaşandı?

İşte CNN Türk'ün derlemesiyle Musul'da şimdiye dek yaşananlar... 

Tarih Aralık 2013... Dünya onların ismini, ilk kez o eylemle duydu. IŞİD, Irak'ın başkenti Bağdat yakınlarında Sünni aşiretlerin kontrolündeki Felluce'yi ele geçirdi. Örgütün burada bazı Sünni aşiretlerden destek görmesi, dönemin Şii Başbakanı Nuri el Maliki ile Sünni gruplar arasındaki çekişmenin doruk noktasıydı. Ancak ABD başta olmak üzere uluslararası güçler sessiz kaldı. Obama yönetimi, Irak'ta Şii-Sünni çekişmesini engelleyecek siyasi reformu öne sürerek harekete geçmedi, IŞİD, o 6 ay, Bağdat'a çok kısa bir mesafede konuşlanma olanağı buldu. 

Haziran ayı geldiğinde bölge haritasını değiştirecek taarruz geldi. Suriye'deki kalesi Rakka'dan harekete geçen terör örgütü, 10 Haziran'da Irak'ın ikinci büyük kenti Musul'u işgal etti. Irak askerleri çatışmaya girmeden kenti terk etti.

10 Haziran 2014: IŞİD Musul'u ele geçirdi

İşgalden bir gün sonra Türkiye hedefteydi. IŞİD militanları, Musul Başkonsolosluğunu basarak Başkonsolos Öztürk Yılmaz dahil 49 personel ve ailesini, ayrıca da 32 TIR şoförünü rehin aldı. TIR şoförleri Temmuz'da, konsolosluk çalışanları ise 3,5 ay sonra serbest bırakıldı. IŞİD tarafından ele geçirilen konsololsluk binasıysa, neredeyse 2 yıl sonra, Nisan 2016'da Türkiye'nin onayı alınarak ABD jetleriyle imha edildi.

Bu esnada Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in memleketi Tikrit'i de ele geçiren IŞİD, Haziran sonunda Musul'da başka bir dönüm noktasına daha imza attı. IŞİD'in lideri Ebubekir el Bağdadi, hilafeti ilan etti. O noktadan itibaren örgüte yurtdışından militan akışı hız kazandı.

8 Ağustos 2014: ABD'den IŞİD'e ilk hava saldırısı

ABD yavaş yavaş devreye girdi. 7 Ağustos'ta önce Musul'un kuzeyinde Sincar'da Ezidileri kurtarmak için insani yardım operasyonu başlattı, bir gün sonra, yani Musul'un düşmesinden 2 ay sonra da jetleriyle IŞİD hedeflerini vurmaya başladı. ABD o günden itibaren örgüte her gün hava saldırısı gerçekleştirecekti. Eylül ayında Şii Haydar el Ebadi'nin başbakan seçilmesiyle IŞİD'le mücadeleye desteğini artıracak, bölgedeki rakibi İran'la örgüte karşı yer yer ortak operasyon bile yapacaktı.

17 Nisan 2015: Tikrit IŞİD'ten kurtarıldı

IŞİD, Batılı, Arap ve Japon rehineleri öldürerek, katliamlar yaparak göz dağı vermeye çalışırken, 17 Nisan 2015'te Musul operasyonuna giden yolda ilk büyük adım, Tikrit harekatıyla atıldı. ABD jetlerinin desteğiyle IŞİD, neredeyse 1 yıl elinde tuttuğu Saddam Hüseyin'in memleketinden çıkarıldı.

26 Haziran 2016: IŞİD, Felluce'den çıkarıldı

Şii milislerle destekli Irak ordusu bir ay sonra da, Sünni aşiretlerin kontorlündeki Anbar vilayetinde Ramadi'de zafere ulaştı. Komşu Felluce içinse bir yıl beklenecekti. 2016'nın 26 Haziran'ında, IŞİD Felluce'den çıkarıldı ve sıra artık 2 yıldır örgütün elindeki Musul'a geldi. Uzun hazırlıklar sonrası operasyon için düğmeye basıldı.

 

Musul neden önemli?

 

Musul, Irak'ın ikinci büyük şehri. 400 yıl Osmanlı idaresinde kaldığı ve Türkmen nüfusa sahip olduğu için Türkiye açısından ayrı bir önem taşıyor. Türkiye'nin "Misak-ı Milli sınırları" içinde olduğunu açıklayarak, dışında kalmaya karşı çıktığı Musul operasyonu, son dönemde Irak hükümeti ve ABD ile bir gerilime yol açmıştı. Türkiye'nin Başika'da eğittiği Ninova Muhafızları'nın operasyona dahil edilmesiyle sorun aşılmıştı.

Musul, Saddam Hüseyin döneminde en parlak günlerini yaşadı. Çünkü Musul Arapları BAAS rejiminin belkemiğini oluşturmaktaydı. Ancak İkinci Körfez Savaşı olarak da bilinen Amerikan işgalinin ardından bu durum tamamen değişti. Zenginlerin ve ayrıcalıklı kesimin kısa sürede terk ettiği Musul, 1 saatlik mesafadeki komşusu Erbil'den çağlarca geride virane bir şehre dönüştü. Bu ortam öfkeyi, biriken öfke de Musul'u Arap milliyetçiliğinin kalesi olma noktasına getirdi.

Arap direnişçilerle El Kaide unsurlarının birlikte hareket ederek işgal güçlerine ve Kürtlere karşı yarattığı şiddet üzerine, Amerikalılar bile Musul'u dünyanın en tehlikeli şehri olarak niteledi. Musul 10 Haziran 2014'te sadece birkaç saat içinde IŞİD güçleri tarafından teslim alındı. Ordu ve polis teşkilatındaki 1 milyon Iraklıya rağmen hiçbir direniş gösterilmedi, hatta silahlı güçlerin bir kısmı IŞİD saflarına katılmayı tercih etti.

IŞİD, Musul'u kontrol altına alarak, Kürt bölgesine sınır komşusu oldu. Bu nedenle kentin düşmesi özellikle Kürt rejiminin varlığını tehdit eden bir durum yarattı.