Hülya Karabağlı / ANKARA
Meclis Anayasa Komisyonu’nda alt komisyona gönderilen, Demokratikleşme Paketi denilen ve “Temel Hak ve Hürriyetlerin Geliştirilmesi Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” eş başkanlıktan, siyasi partilere hazine yardımını, Kürtçe ve farklı lehçe ve dillerde propoganda yapılmasının yolunu açıyor. Nefret, ayrımcılık suçunu düzenliyor. Ancak, LGBT bireyleri bu tasarının hiçbir maddesinde yer almıyor. Kürtçenin, özel eğitim kurumlarında öğrenilmesinin yolunu açıyor.
Gezi Parkı’nda eylem zor
CHP ve BDP’nin tasarının genelinde itirazları var. ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkındaki’ düzenlemesi yeterli bulunmuyor. Siyasi partilere yardımın yüzde 3'e düşürülmesinin bir kazanım olmadığı görüşü var. CHP’li Atilla Kart ve BDP’li Bengi Yıldız, yüzde 10’luk seçim barajı oldukça bu yardımın çok anlamlı olmadığını söylüyor. Kart ve Yıldız, TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda 4 partinin yardımın yüzde 1 olmasında mutabık kaldığına dikkat çekiyor. CHP, nefret suçu düzenlemesinin ‘tüm yaşam biçimleri’ tanımı eklenerek daha geniş yelpazeye yayılmasını istiyor.
Kürtçe’nin kamuda karşılığı var mı?
BDP, köy isimleriyle ilgili düzenlemede yasakların kaldırılmasından yana. Yani, daha önceki yasaların kaldırılmasını istiyor. BDP’ye göre, köylerin, kasabaların, ilçelerin eski adlarının otomatik olarak iade edilmesinde ısrar ediyor. BDP’li Yıldız, halka sorulmadan bu konuda adımlar atılması yanlış diyor.
BDP’nin tasarıda karşı çıktığı bir başka madde ise, Kürtçenin özel eğitim kurumlarında öğrenilmesi. ‘para vererek Kürtçe öğrenilecek’ diyen BDP, buradan mezun olanların kamuda karşılığının olmayacağını söylüyor. Yani, belediyede ya da diğer kurumlarda, Kürkçe bilenler iş bulabilecek mi?
MHP, neredeyse tasarının tüm maddelerine itiraz ediyor. MHP’ye göre, bu Öcalan’ın siyaset yolunun açılması. Türkiye’nin birlik ve bütünlüğünün bozulmasına ilişkin bir yasa tasarısı.
Cinsel yönelimleri farklı olanlar
BDP’li Bengi Yıldız, bugünkü toplantıda, alt komisyonda cinsel yönelimleri farklı insanlarla ili bir düzenleme yapılmasını önerdi. Ancak, bu yönde bir düzeleme zor görünüyor.
Tasarıya göre, seçim propagandalarında Türkçe'den başka dil ve yazı kullanılmasına ilişkin yasak ve bu yasağa ilişkin yaptırım kaldırılacak. Propagandalarda Türkçe kullanılması esas olacak. Siyasi parti ve adaylar tarafından yapılacak her türlü propagandada, Türkçe'nin yanı sıra farklı dil ve lehçeler de kullanılabilecek.
Siyasi partiler tüzüklerinde yer almak kaydıyla, eş genel başkanlık sistemi uygulayabilecek. Eş genel başkanların her biri, genel başkan için öngörülen hükümlere tabi olacak. Eş genel başkan, iki kişiden fazla olmayacak.
Siyasi partilerin bir ilçede teşkilatlanmaları için, ilçe sınırları içerisindeki beldelerde teşkilat kurma zorunluluğu kaldırılıyor. Siyasi partilerin ilçe teşkilatı; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise belde teşkilatından meydana gelecek. Parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulu teşkili de öngörülebilecek.
Devletin siyasi partilere yapacağı yardımlar, sadece parti ihtiyaçları ve parti çalışmalarında kullanılacak.
Milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların yüzde 7'sinden fazlasını alan siyasi partilere yapılan devlet yardımı, yüzde 3'ten fazla oy alan partilere de yapılacak. Bu yardım en az devlet yardımı alan siyasi partinin aldığı yardım ve genel seçimlerde aldığı toplam geçerli oy esas alınarak kazandıkları oyla orantılı olarak yapılacak. Yardım, bir milyon TL'den az olamayacak. Bunun için her yıl Maliye Bakanlığı bütçesine yeterli ödenek konulacak.
Kapalı yerlerde 24.00'e kadar toplantı
Tasarıya göre, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılacağı yer ve güzergahın belirlenmesinde siyasi partiler, meslek örgütleri ve sendikaların görüşü alınacak.
İl ve ilçelerde toplantı ve gösteri yürüyüşü yer ve güzergahı, TBMM'de grubu bulunan siyasi partilerin il ve ilçe temsilcileri ile en çok üyeye sahip üç sendika ve meslek kuruluşlarının il ve ilçe temsilcilerinin görüşleri alınarak, mülki amir tarafından belirlenecek.
İl ve ilçenin büyüklüğü, gelişmişliği ve yerleşim özellikleri dikkate alınarak, birden fazla toplantı ve gösteri yürüyüşü yer ve güzergâhı belirlenebilecek. Belirlenen toplantı ve gösteri yürüyüşü yer ve güzergâhı, yerel gazeteler ile valilik ve kaymakamlık internet sitelerinden ilan edilerek halka duyurulacak. Birden fazla toplantı ve gösteri yürüyüşü yer ve güzergâhının belirlendiği il ve ilçelerde düzenleme kurulu, kamu düzenini ve genel asayişi bozmayacak, vatandaşların günlük yaşamını zorlaştırmayacak şekilde belirlenen yer ve güzergâhlardan birisini tercih edebilecek.
Parayla Kürtçe öğrenilecek
Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümlerine tabi olmak üzere, Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerle eğitim ve öğretim yapmak amacıyla, özel kurslar dışında, özel öğretim kurumları da açılabilecek. Bu kurumlarda eğitimi ve öğretimi yapılacak dil ve lehçeler, Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilecek.
Dini inancın yerine getirilmesi
Tasarıyla, "Dini inancın gereğinin yerine getirilmesinin engellenmesi" suç sayılıyor. Dini inancın gereğinin yerine getirilmesinin veya dini ibadet, ayinlerin bireysel ve toplu olarak yapılmasının cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla engellenmesi halinde, fail bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
Nefret suçu
Tasarıyla, "ayrımcılığın" yanı sıra "nefret suçu" da kanun kapsamına alınıyor. Suçun nefrete dayalı ayrımcılık olduğu vurgulanıyor.
Buna göre, dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle; bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını, devrini veya kiraya verilmesini, bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını, işe alınmasını, olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını engelleyen kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Siyasi partilere üyeliğe ilişkin kısıtlamalar kaldırılıyor. Suç işlemiş kişiler için yasaklar getiren Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili maddesindeki fıkra, bu kişilerin siyasi partilere üye olabilmeleri için yürürlükten kaldırılacak.
