Kuzey ışıklarının dansı

Dünyamızın karanlık yüzünde dev elektromanyetik tornadolar meydana gelmekte. Uzunlukları 70.000 km’yi aşan siklonlar, elektrik yüklü parçacıklar tarafından muazzam bir hızla takip edilen kıvrık manyetik alanlardan gelişmekte.

Parçacıklar üstteki atmosfer tabakası olan iyonosfere düştüklerinde kutup ışıkları oluşuyor. Manyetik siklonlar, güneş rüzgârları tıpkı bir lastik gibi geri çekildiğinde ortaya çıkıyorlar.

Braunschweig Teknik Üniversitesi’nde Karl-Heinz Glassmeier ve arkadaşları bu tür iki siklonu Themis uydularıyla gözlemledi. Bu uydular Şubat 2007 yılında çeşitli yörüngelerden manyetosferi ölçmek için uzaya gönderilmişti.

Dünyamızın koruyucu kılıfındaki manyetik alan, gezenimizi güneş rüzgarlarının partikül yağışından korumakta. Dünyamıza 500 km kadar yaklaşan araştırma uyduları eliptik yörüngelerinde 180.000 km’den fazla uzaklaşıyorlar.

Astronomlar şimdi dünyamızın karanlık yüzünde iki manyetik siklon keşfetti. Huni biçimindeki siklonlar iyonosferde yaklaşık 470 km seviyeden 70.000 km kadar yükseliyorlar. Siklonlardan biri iyonosfere yüklü parçacıklar savurarak kutup ışıkları oluşturmakta. Diğer siklon ise parçacıkları dünyadan uzaklaştırıyor. Bu şekilde en az 100.000 amperlik dev elektrik devresi meydana gelmekte. Siklonlar kutup ışıklarının oluşumundan sorumlu. Çünkü Themis uyduları uzay siklonlarını kaydettikten sadece bir dakika sonra Kuzey Amerika üzerinde kutup ışıkları görülmüş. Elektromanyetik siklonlar insanlara zarar vermiyorsa da teknik aletleri ve uyduları bozabiliyorlar.