T24 Erbil/Analiz
Kuzey Irak’ta dört bölgede gerçekleşen genel seçime bölge ülkeleri ve dış müdahalenin gölgesi düştü. İran’ın Kürdistan Demokrat Partisi’ni (KDP) hükümeti kurmada devre dışı bırakma girişiminin başarılı olmadığı ileri sürülürken, iki yıl gecikmeli yapılan seçimin bölge yönetimine meşruiyet kazandırdığı ifade edildi. Ortaya çıkan seçim sonucunun KDP ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni (KYB) birbirine mecbur bırakırken, hükümeti kurmada iki parti arasında yakında sıkı pazarlık süreci başlayacak.
Kürt Bölgesel Yönetim Başkanı Neçirvan Barzani’nin seçimden iki gün önce Ankara’ya yaptığı ziyaret kapsamında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığı önemli konuların ele alındığı görüşme sonrası Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Halepçe merkezli dört bölgede yapılan Irak Kürdistan Bölgesel Parlamento seçimleri, dış güçlerin müdahalesi gölgesinde yapıldı. Özellikle İran’ın KDP’yi hükümet kurmada devre dışı bırakma girişiminin başarıya ulaşmadığı, ilk kez kullanılan elektronik sisteme müdahalenin engellendiği ileri sürüldü.
Erbil Kalesi
Kotanın düşmesi KDP’yi geriletti
Geçen hafta pazar günü yapılan 100 sandalyeli Irak Kürdistan Parlamentosu seçimlerine yüzde 72 katılım sağlanırken, KDP 39, KYB ise 23 sandalye elde etti. Bölgede dikkat çeken siyasi partiler arasında öne çıkan Yeni Nesil Hareketi, sürpriz yaparak 15 sandalye alarak üçüncü sıradaki yerini korudu. Seçime katılan partilerin oylarını arttırması dikkat çekerken, kotanın 11’den 5’e düşürülmesiyle KDP ve KYB’nin bu seçimde sandalye sayısı düştü. Bölgede 2018 yılında yapılan seçimde KDP 45, KYB 21 Yeni Nesil ise 8 sandalye kazanmıştı.
Seçimle meşruiyet kazandılar
Parlamento ve hükümete rağmen bölgede Erbil-Süleymaniye merkezli ikili bir yönetim sergileyen ve iki ayrı silahlı gücü bulunan Irak Kürdistan Bölgesi’nde iki yıl gecikmeye rağmen seçimin yapılmasının bölgeye meşrutiyet kazandırma açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirildi. Bölgede KDP-KYB dengesinin değişmesi için yapılan dış müdahalelere rağmen ikili yönetim uygulaması aşılamadı. Tahran’ın KYB’den Ankara’nın ise KDP’den yana tavır alması, siyasi partilerin seçim meydanlarında öne çıkardıkları propagandaların başında yer aldı.
Seçime en rahat hazırlanan siyasi parti ise Yeni Nesil oldu. KDP ve KYB’den memnun olmayan kesimler ile gençlerin yöneldiği Yeni Nesil, sınırlı propaganda çalışması yaparken, miting yapmaması dikkat çekti. Süleymaniye merkezli faaliyetleri ile dikkat çeken Yeni Nesil’in Başkanı Şasuvar Abdulvahit’in Irak’ta büyük yatırımları olan iş insanı olması ve devlete 40 milyon dolar resmi borcuna rağmen, bölgede siyasi faaliyetlerini arttırması dikkat çeken bir gelişme olarak görülüyor. KYB tabanından oy alan Abdulvahit’in, seçim performansı ve silahlı gücü olmadan seçimlerde başarılı olmasının KYB’nin oylarının KDP ve paralelindeki siyasi partilere gitmemesi için Bafel Talabani tarafından önünün açıldığı ileri sürüldü.
Birbirine muhtaç duruma bırakıldılar
Seçimler sonrası ortaya çıkan sonuç, KDP ve KYB’yi hükümet kurmada birbirine muhtaç duruma getirdi. Ancak iki parti arasında geçmişte yaşanan sorunlar nedeniyle hükümet kurma aşamasında eski defterlerin açılması kaçınılmaz olarak görülüyor. KYB yönetimi, eski Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin oğlu Başbakan Mesrur Barzani’nin kuracağı hükümette yer almayacağına yönelik geçmişte verdiği mesajlar yeni kabine çalışmalarında sıkıntı yaratacak gibi. KYB, önümüzdeki kabine görüşmelerinde, Bölge Başkanlığı ya da başbakanlıktan birini isteyeceği belirtiliyor. Bu durumda Bölge Başkanı olan Neçirvan Barzani’nin, başbakanlığa dönme durumu parti kurullarında tartışılıyor. Mesrur Barzani’nin başbakanlıkta ısrar etmesi halinde KYB’nin, KDP’ye iki yıl dönüşümlü başbakanlık anlaşmasını dayatacağı ifade ediliyor.
KDP ve KYB taraftarları sokağa çıkarak zafer gösterisi yaptı
Hükümet kurma girişimleri uzayacak
İki parti arasında ittifak görüşmeleri öncesi KDP, tek başına hükümet kurmayı denemeye çalışacak. Bu girişime bölge ülkelerinin güçlü müdahalesi ile mümkün olmayacağı ileri sürülüyor. Ardından KYB aynı yönde girişimde bulunmak için harekete geçecek, ancak bu partinin de başarısız olmasına kesin gözüyle bakılıyor. Girişimler sürerken Irak’ta 11 ay sonra yapılması beklenen seçim sürecine girilecek. Irak seçimlerinin sonucu kapsamında Kürdistan bölgesinde hükümet kurma süreci hızlanacak. Ve taraflar tekrar pazarlık için masaya oturulacak. Pazarlık kapsamında KYB’nin başbakanlık dışında Parlamento Başkanlığı, Maliye ve İçişleri Bakanlıklarını da talep edeceği bölge kaynakları tarafından dile getiriliyor. Yeni Nesil’in yanı sıra bölgede dördüncü sırayı paylaşan İslami Birlik Partisi’nin de kurulacak hükümette yer almayacağını açıklamasının KDP ve KYB’yi, ortak hükümet kurmaya mecbur bırakıyor.
