Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ile Yemen hükümetleri, Libya’daki Tobruk yönetimi ve Maldivler'in "IŞİD ve El Kaide'yi güçlendiği" iddiasıyla diplomatik ilişkiyi kestikleri Katar'dan tepki geldi. Katar, Körfez ülkeleri arasındaki gerilimin azalması için arabuluculuk yapılmasına hazır olduğunu açıkladı.
7 ülkenin Katar'la ilişkiyi kesme kararının ardından Katar'dan ilk kez net bir açıklama geldi. Reuters'ın haberine göre Katar, Körfez Arap ülkeleri arasındaki erilimin azaltılması için arabuluculuk yapılmasına hazır olduklarını açıkladı.
Doha'dan diyalog çağrısı
Katar Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, yönetimin herhangi bir misillemede bulunmayacağı bildirilirken diyalog çağrısı yapıldı.
Dün patlayan krizde Suudi Arabistan, Mısır, BAE, Bahreyn ile Yemen hükümetleri, Libya’daki Tobruk yönetimi ve Maldivler Katar’la tüm ilişkileri kesti. Gerekçe olarak da bu ülkenin terör örgütlerini barındırarak teröre destek vermesi, basın yayın organlarında terör örgütleri propagandası yapması ve İran’a yakın tutum sergilemesi gösterildi. Söz konusu ülkeler, Katar ile kara, hava ve denizden bağlantılarını ve diplomatik ilişkilerini kestiklerini açıkladı. Katar’ın tek kara bağlantısı olan Suudi Arabistan sınırı kapandı, gıda kamyonları mahsur kaldı. Petrol-doğalgaz zengini bölgede patlak veren kriz, ABD Başkanı Trump’ın 20-21 Mayıs’taki Riyad ziyareti sonrasına denk geldi. Katar ile bazı Arap ülkeleri arasında yaşanan "diplomatik" kriz devam ederken Umman Sultanlığı'ndan Katar'a sürpriz bir ziyaret gerçekleşti.
Üç soruda Katar krizi
1- Kriz nasıl tırmandı?
Arap krizi, ABD Başkanı Trump’ın Suudi Arabistan’a 15 gün önceki ziyaret sonrasına denk geldi. İran’ı izole etmeye çalışan Trump, Müslüman ülkeleri silahlı terör gruplarına karşı birlik olmaya çağırırken Tahran’ı silahlı gruplara sponsor olmakla suçladı. ABD, bu ziyarette Riyad’a 110 milyar dolarlık silah da sattı. Bu ziyaret sonrasında 23 Mayıs’ta Katar’ın resmi haber ajansı QNA, Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamid es-Sani’nin askeri okul mezuniyet töreninde yaptığı iddia edilen bir konuşmanın haberini yayınladı. Buna göre Emir, İran ve Körfez ülkeleri arasındaki gerilimi eleştiriyor, Hizbullah ve Hamas’ın siyasi güç olduğunu, Trump’ın ABD’nin başında uzun süre kalamayacağını söylüyordu. Katar, siber saldırıya uğradığını söz konusu haberin yalan olduğunu açıklasa da Arap kamuoyunda haber geniş yankı buldu.
2- Neyle suçladılar?
S.Arabistan, Doha’nın terör örgütlerine destek vermesi, Katif ilindeki İran bağlantılı terör eylemlerine destek vermesi, Yemen’de Şii Husi militanları desteklemesi gerekçesiyle bu kararın alındığını açıkladı. Suudi ajansı SPA terör örgütleri olarak Müslüman Kardeşler, IŞİD ve El Kaide’yi saydı. Mısır, ‘El Kaide ve DEAŞ fikrini yaydığı, ülkenin içişlerine karıştığı’ gerekçesiyle Doha’ya karşı bu kararın alındığını belirtti. Bahreyn, ülkesinde eylem yapması için Doha’nın İran bağlantılı silahlı örgütlere mali destek sağladığını iddia etti.
3- Gerilim aşılabilir mi?
Katar, en büyük likit doğalgaz (LNG) üreticisi. ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük askeri üssü de Katar’da. Ülke 2022’de Dünya Kupası’na ev sahipliğine hazırlanıyor. 2014’de de aynı gerekçelerle S.Arabistan, Bahreyn ve BAE, Katar’dan elçiliklerini çekmiş, kriz 8 ay sürmüştü. Körfez gerilimi sahip oldukları mali kaynaklar ve nüfuz ile Libya, Suriye, Irak, Yemen ve Mısır’da süren savaş veya çatışmaları yönlendirmeye çalışan Arap ülkeleri içindeki dengeyi de değiştirebilir. S.Arabistan’dan gelen gıda kamyonları bile ülkeye giriş yapamazken Katar, tecrit nedeniyle geri adım atmak zorunda kalabilir.
