Hülya Karabağlı / Ankara
TBMM, Ocak ayında iktidar ve muhalefet arasında anlaşmazlık görünen pek çok yasayı gündemine alacak.
Kamuoyunda "Tam Gün" olarak bilinen ve görüşmeleri yarım kalan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nın, 2 Ocak Perşembe günü ele alınması bekleniyor. Kabineye dışarıdan atanan Efkan Ala’da Genel kurulda yemin edecek.
Ocak ayında, muhalefetin ‘karşı oy’ yazdıkları Danıştay’la ilgili düzenleme, Demokratikleşme paketi ile AKP’li milletvekillerinin hazırladıkları “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ele alınması bekleniyor. Anayasa Mahkemesi’nin vakıf kurmasına olanak sağlayan düzenlemenin biraz bekletileceğine dikkat çekiliyor.
İnternet ortamından işlenen suçlara yeniden düzenleme
AKP Şanlıurfa Milletvekili Zeynep Armağan Uslu’nun "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" geçicilerle 12 madden oluşuyor. Anayasa’nın “Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları” 41, “Gençliğin Korunması” başlıklı maddelere atıfta bulunuluyor. 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” da bazı düzenlemeler öngörüyor.
Mahkemeye başvuru hakkı
İnternet sitelerine erişim engellemede içerik ve yer sağlayıcılara başvuru şartı kaldırılıyor. Doğrudan mahkemeye başvuru hakkı getiriliyor. Mevcut düzenlemede başvuru ve kararın çıkmasıyla 17 günü bulan erişim engelleme tedbiri yeni düzenlemeyle 72 saate iniyor. Yeni düzenlemeyle içeriğin çıkarılması ya da engellenmesi talebi 48 saat içinde verilecek ve bu talep 24 saat içinde uygulanacak. İçeriğin çıkarılmaması halinde 72 saat içinde erişim engellenecek. Başka bir deyişle erişim engelleme için yapılan başvuru, kararın alınması ve uygulanması toplam 17 günü bulan bir süreçte gerçekleşirken, yeni düzenlemeyle bu süreç 72 saate inecek. Buna göre erişim engelleme kararının hayata geçme hızının 5- 6 kat hızlanması anlamına geldiğine dikkat çekiliyor.
Hâkim, doğrudan erişimin engellenmesine, erişimin engellenmesi kararından önce uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasına ya da içeriğin yayından çıkarılmaması halinde içeriğe erişimin engellenmesine veya erişimin engellenmesi ile birlikte içeriğin yayından çıkarılmasına karar verebilecek.
Erişimin engellenmesi
Teklif, 5651 sayılı Kanunun 2. Maddesine, “Erişimin Engellenmesi Yöntemi”, “ İçeriğin Yayından Çıkarılması”, “Uyarı Yöntemi” başlıklı fıkralar ekleniyor. “İçeriğin yayından çıkarılması" ibaresinin, uygulamadaki bir kısım kararlar yönüyle içeriğin "bütün dünyadan ulaşılamaz kılınması" şeklinde anlaşılmasının önüne geçiliyor.
Erişimin engellenmesi yöntemi; ‘alan adından erişimin engellenmesi, IP adresinden erişimin engellenmesi, içeriğe URL erişiminin engellenmesi ve benzeri yöntemler” diye ifade edildi. ‘benzeri yöntemler’ ifadesinin belirsiz bir tanım olduğu belirtilerek sansür tartışmalarına neden oldu.
Teklifle, faaliyetleri yurt içinden ya da yurt dışından yürütenlere, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirim yapılabilecek.
Yer sağlayıcılar, yer sağladığı hukuka aykırı içerikten haberdar edilmesi halinde, içeriği yayından çıkarmakla; yer sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini bir yıldan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere yönetmelikte belirlenecek süre kadar saklamakla ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlü olacak.
Yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında 2 bin TL'den 50 bin TL'ye kadar idari para cezası verilecek.
Erişim Sağlayıcıları Birliği
Erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasını sağlamak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulacak.
Birlik, yetkilendirilen tüm internet servis sağlayıcıları ile internet erişim hizmeti veren diğer işletmecilerin katılmasıyla oluşan ve koordinasyonu sağlayacak.
Erişimin engellenmesi kararları gereği için Birliğe gönderilecek. Bu kapsamda Birliğe yapılan tebligat erişim sağlayıcılara yapılmış sayılacak. Birlik, kendisine gönderilen kararlara itiraz edebilecek. Birliğe üye olmayan internet servis sağlayıcıları faaliyette bulunamayacak.
Toplu kullanım sağlayıcılarına ilişkin hükümde yapılacak değişiklikle konusu suç olan içeriklere erişimi önleyici tedbirlerin ayrıca bir yönetmelikle belirlenmesi sağlanıyor. Buna göre mevcut durumda yasaya göre tedbir alınırken, değişiklikle alınacak tedbirlerin sınırı ayrıca hazırlanacak yönetmelikle belirlenecek. Mevcut yasaya göre internetteki bir içeriğin yayından çıkarılması için önce içerik sağlayıcısına ve yer sağlayıcısına başvurma şartı aranırken, yapılacak değişiklikle içeriğin çıkarılması için doğrudan mahkemelere başvuru hakkı tanınıyor. Öte yandan doğrudan mahkemeye başvuran kişi içeriğin çıkarılması talebinin yanı sıra söz konusu internet içeriğine erişimin engellenmesini de talep edebilecek
Ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcılar, ailenin ve çocukların korunması, suçun önlenmesi ve suçluların tespiti kapsamında usul ve esasları yönetmelikte belirlenen tedbirleri alacak. Yükümlülükleri ihlal eden ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcılarına, uyarma, 3 bin TL'den 15 TL'ye kadar idari para cezası verme veya üç güne kadar ticari faaliyetlerini durdurma müeyyidelerinden birine karar vermeye mahalli mülki amir yetkili olacak.
Erişimin engellenmesi kararında asgari olarak; yüklenen suçun türü, suça ilişkin bilgilerin bulunduğu internet ortamında yapılan yayın adresi, erişimin engellenmesi yöntemi belirtilecek.
Din, dil, ırk, mezhep ve cinsiyet farklılığı
İnternet ortamında yapılan yayınlarda, halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılama unsuru yer alması durumunda bu yayınlar hakkında erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
