İnşaat İşçileri Sendikası'nın yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgınına rağmen çalışmanın devam ettiği İstanbul'daki şantiyelerin durumuna ilişkin raporuna göre sadece İstanbul’da 10 bin işçi işten çıkarılırken, çalışanlar için ise salgın riski devam ediyor.
İnşaat İşçileri Sendikası, Koronavirüs salgını sürecinde üyeleri olan ve olmayan işçilerle yaptıkları görüşmeler sonrası hazırladığı raporda İstanbul’da yaklaşık 300 binin üzerinde inşaat işçisinin olduğu, son 15 gün içerisinde 10 binin üzerinde inşaat işçisinin ise işten çıkartıldığını belirtti. İşten atılmayanların da salgın nedeniyle çalışamadığının ifade edildiği raporda, “İşçilerin dip dibe çalıştırıldığı, haklarının gasp edildiği, zaman zaman işçilere şiddet uygulandığı" ifade edildi.
“Hiçbir önlem alınmadı”
Raporda, çalışmak zorunda kalan işçilerin kötü şantiye koşulları altında çalıştığı, bu durumun da salgına davetiye çıkardığı vurgulandı. Özellikle irili ufaklı şantiyelerde en insani ihtiyaçların bile karşılanmadığı belirtildi.
Raporda işçilerin yüzde 70’inin sigortasız çalıştığına vurgu yapılarak, "İnşaat sektörü kaçak işçiliğin en yoğun olduğu alan. Bu bağlamda, yap-sat şantiyelerinde salgına karşı hangi önlemler alındı sorusunun tek cevabı kocaman bir ‘hiçbir önlem alınmadı’ olabilir” denildi.
"Tek odada 20-30 işçi kalıyor; servis araçlarında ise hiçbir sosyal mesafe kuralına uyulmamaktadır"
Alınan önlemlerin yetersizliğine dikkat çekilen raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Birçok şantiyede ana firmanın yatakhanelerinde ilaçlamalar gün aşırı ve odalardaki işçi sayısı düşürülürken, anlaşma gereği taşeronun denetiminde bulunan apartmandan bozma yatakhanelerde durum tam bir vahamet düzeyindedir. Bu apartmandan bozma yatakhanelerde tek bir odada 20-30 işçi barındırılmaktadır.
"Aynı uygulamalar taşeronun denetiminde bulunan yemekhaneler için de geçerlidir. Kamplara gidiş geliş sağlayan servis araçlarında ise hiçbir sosyal mesafe kuralına uyulmamaktadır. Yüzlerce, binlerce işçinin bir arada çalıştığı bu tip şantiyelerde tek önlem, şantiyenin hızla kapatılarak işçilerin ücretli izne çıkartılmasıdır. Bunun dışında şantiyelerde salgına karşı hangi önlem alınırsa alınsın dört ayaklı masayı tek ayağı üzerinde durdurmaya çalışmak anlamına gelir.”
“10 bin işçi işinden oldu”
Raporda, İstanbul’da ortalama çalışan inşaat işçisi sayısının 300 binin üzerinde olduğu ve son 15 gün içerisinde 10 binin üzerinde inşaat işçisinin işten atıldığı belirtildi.
"İşten atılan gurbetçi işçiler test yapılmadan, tıka basa doldurulan otobüslerle memleketlerine gönderildi"
Raporda, İstanbul’da bulunan inşaat işçilerinin neredeyse yüzde 75’inin Kürt ve Karadeniz illerinden İstanbul’a çalışmak için gelen gurbetçilerde oluştuğu belirtildi. Raporda şantiyelerde yaşananlar şöyle özetlendi:
"İşten atılan gurbetçi işçiler gece vakitleri tıka basa doldurulan otobüslerle memleketlerine gönderildi. İşçilerin haklarının gasp edilmesi yetmezmiş gibi memleketlerine gönderilen yüzlerce, binlerce gurbetçi işçi hiçbir testten ve karantina önlemi uygulanmadan aileleriyle buluşturuldu. Gurbetçi işçilere adeta ‘şimdilik sizinle işimiz bitti, gidin ne yaparsanız yapın, sağ kalanlarınızla süreç bittiğinde yeniden çalışırız’ denildi. İnşaat baronları bu uygulamayla aynı zamanda gurbetçi işçilerin ailelerinin yaşam haklarını da hiçe saydılar. Fakat gurbetçi işçilerin salgın sürecindeki mağduriyetleri bununla da sınırlı kalmadı. Birçok şantiyede işten atılan gurbetçi işçiler şehirler arası karantinadan kaynaklı memleketlerine dönemeyerek sokaklarda kaldılar. Ve hala birçok şantiyede salgından kaynaklı çalışmak istemeyen gurbetçi işçi şantiyelerde mahsur kalarak beklemektedir.”
"Birçok şantiyede yaygın bir şekilde hak gaspları yaşandı"
Kentte bulunan birçok şantiyede yaygın bir şekilde yaşanan hak gaspları ise şöyle sıralandı:
*Haklı feshi hakkını kullanmak isteyen işçilere 'tüm haklarımı aldım' yazılı kâğıt imzalamaya zorlandı.
*İşten kaçınma hakkını kullanan işçileri ücrette dahil tüm haklarını gasp edilerek işten çıkarıldı.
*İşçilere "Koronavirüs kaparsam sorumluluk bana aittir” ibareli kâğıtlar imzalatıldı.
*İşten çıkartılan işçilerin tüm haklarını, ihbar, kıdem, yıllık izin, AGİ ve ücrette dahil olmak üzere gasp edildi.
*İşten çıkmak isteyen işçiler, “Ücretini vermem” diye tehdit edilerek çalışmaya zorlandı.
*Yeni işe girişlerde ücretlerin aşağıya çekildi.
*Ücreti ödenmeyen işçilere şiddet uygulandı.
*Gurbetçi işçileri işten atılarak memleketlerine dönüşleri sağlanmadı. İşçiler bu sebeple sokakta kaldı.
*İşten çıkartılan gurbetçi işçilere herhangi bir test ve karantina şartları sağlanmadan memleketlerine gönderildi.
Raporda, sorunlar ile gündeme gelen şantiyelerdeki durum ise tek tek şöyle anlatıldı:
Emaar Şantiyesi: 400’ün üzerinde gurbetçi işçi hiçbir önlem ve testten geçirilmeden, neredeyse tüm hakları gasp edilip işten çıkartılarak memleketlerine gönderildi. Birçok işçiye “tüm haklarımı aldım” yazılı kâğıtlar imzalatıldı. İşçiler, asansör kuyruklarında hınca hınç bir şekilde çalıştırıldılar. Yemekhane ve yemek kuyruklarında yüzlerce işçi hiçbir önlem alınmadan bir arada beslenme ihtiyacını karşılamak zorunda bırakıldı. Taşeronlar ayrılmak isteyen işçileri, "İşten ayrılırsanız paranızı vermeyiz” diye tehdit etti.
Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastane Şantiyesi: Koronavirüs önlemlerinin yetersiz olmasından kaynaklı işten kaçınma hakkını kullanan işçilere “Ücret, tazminat vb. hakkınızı talep ederseniz sizleri işsizlik sigortasından yararlandırmayız” tehdidi ile “Tüm haklarımızı aldık” yazılı kâğıtlar imzalatıldı. Salgına karşı alınan önlemler yetersiz.
Zeytinburnu Güzel Yalı Şantiyesi: Koronavirüs şüphesiyle Tuzla Devlet Hastanesine kaldırılan 1 işçiden hala haber alınamıyor. Virüsün görüldüğü ilk hafta yemekhane, koğuşlarda ve banyolarda neredeyse hiçbir önlem alınmadı. Ülke genelinde vakaların sayısının artmasıyla birlikte tüm yetersizliğine rağmen yemekhane ve yatakhanelerde yeni düzenlemeye gidildi.
Taksim AKM Şantiyesi: Bir işçinin virüs şüphesiyle hastaneye kaldırılmasının ardından işçiler can güvenlikleri için iş durdurdu. 100’ün üzerinde işçi hakları gasp edilerek işten çıkarıldı. Şantiyede salgına karşı önlemler yetersiz.
Bakırköy Meydan Metro Şantiyesi: İşçilere öğlen yemeği olarak ekmek arası ıspanak vermelerinin üzerine görüntüleri basına yansıtan işçi işten çıkarıldı. Şantiyede çalışma saatleri sabah 8, akşam 19 şeklinde, algına karşı alınan önlemler yetersiz.
Çamlıca Televizyon Kulesi Şantiyesi: Koronavirüs önlemleri oldukça yetersiz. İşçiler, asansör kuyruklarında dip dibe çalıştırılıyor. Yemekhanelerde ve yatakhanelerde ise sosyal mesafe kuralı uygulanmıyor. Onlarca işçi hakları gasp edilerek işten çıkartıldı.
Piyale Paşa Şantiyesi: 2 İşçi Koronavirüs şüphesi nedeniyle hastaneye kaldırıldı, yapılan test sonucu pozitif çıktı. İşçiler, buna rağmen rağmen şantiyede çalıştırılmaya zorlandı.
Koray Kasaba Şantiyesi: İşçilere zorla “Koronaya yakalanırsam sorumluluk bana aittir” yazılı kağıtlar imzalatıldı. İmzalamayanlar, işten çıkartıldı. Şantiyede salgına karşı önlemler yetersiz.
Galataport Şantiyesi: Koronavirüs önlemlerinin yetersizliğinden kaynaklı işçiler iş bıraktı. İş bırakan işçilerin tüm hakları gasp edilerek işten çıkartıldı. Birçok işçiye “Tüm haklarımı aldım” yazılı kâğıtlar imzalatıldı. 300’ün üzerinde işçi işten çıkartıldı. İşçilerden bir kısmı zorla istifaya zorlandı. Şantiyede 50 yaş ve üzeri işçiler işten çıkartıldı. Önlemlerin tüm yetersizliğine rağmen şantiye kapatılmadı.
Torunlar GYO Hilton Otel Şantiyesi: Salgının görüldüğü ilk haftalarda şantiyede hiçbir dezenfekte faaliyeti yapılmadı. Yemekhanelerde ve yemek kuyruklarında ihtiyaçlar dip dibe karşılandı. Banyo ve tuvaletlerde hiçbir hijyen kuralı uygulanmadı.
3. Havalimanı Şantiyesi: Kamyon şoförlerine ayrılan bölümlerde salgına karşı önlemler yetersiz. İşçiler, yemekhanelerde dip dibe ihtiyaçlarını karşılıyorlar. Diğer bölümlerden haber alınamıyor.
Atlas Üniversite Şantiyesi: Atlas Üniversitesi inşaatının şantiyesinde işçiler dip dibe çalıştırılıyor. Patronların önlem almadığı şantiyede işçiler bilgilendirme notları çıktısı alarak yaygınlaştırıyor. Salgına karşı alınan önlemler yetersiz.
5. Levent Turkuaz Medya Şantiyesi: 5 işçide Koronavirüs tespit edildi ve hastaneye kaldırıldılar, işçilerden hala haber alınamıyor. 40 işçi ise salgın şüphesiyle karantinaya alındı. Onlarca işçi hakları gasp edilerek işten çıkartıldı.
Toya Next Şantiyesi: Koronavirüs testi pozitif çıkan işçi işten atıldı. İşçinin yanındaki 4 işçi daha işten atıldı.
TIKLAYIN - DİSK: İnşaat işçileri Koronavirüs salgını ile açlık arasına sıkıştı
