Yaprak KOÇER/SAMSUN, (DHA)- SAMSUN Gelemen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi\'nde görevli veteriner hekim Tuncay Eker tarafından hazırlanan \'Erken teşhiste biodedektör köpekler\' projesi ile kanser teşhisinde kullanılacak köpeklerin yetiştirilmesi hedefleniyor. Proje kapsamında, hastanın nefesini, derisini, idrarını ya da dışkısını koklayarak kanser teşhisi yapabilecek köpekler yetiştirileceği belirtildi.
Gelemen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi\'nde görevli veteriner hekim Tuncay Eker tarafından \'Erken teşhiste biodedektör köpekler\' projesi hazırlandı. Proje kapsamında, hastanın nefesini, derisini, idrarını ya da dışkısını koklayarak kanser teşhisini yapabilecek köpekler yetiştirilmesi amaçlanıyor. Projenin şu an hazırlık aşamasında olduğunu söyleyen veteriner hekim Eker, şöyle konuştu:
\"Kanser teşhis eden köpekler yetiştirmek istiyoruz. Türkiye\'de ilk defa yapılacak bir proje. İlgili kurumlarla görüşmelerimiz sürüyor. Protokol imzalanmasının ardından proje çalışmaları başlayacak. Bu konu ile ilgili yurt dışında yapılan birçok çalışma ve uygulama var. Bu köpeklerle kanser hastalığı çok rahat teşhis edilebilecek. Başarı oranları çok yüksek. Tıbbi cihazlardan bazen daha da iyi olduğunu gördük. Birçok bilimsel kaynakta da bunlar mevcut. Yurt dışında yapılan çalışmalar bunu gösteriyor. Erken teşhis yaparak birçok insanını hayatını kurtarmış olacağız. Aynı zamanda da hipoglisemide de kullanacağız.\"
\'32 AY İÇİNDE UYGULAMAYA GEÇECEĞİZ\'
32 ay içinde projeyi hayata geçirmeyi planladıklarını söyleyen Eker, \"Şu an hazırlık aşamasındayız. Bu projenin uygulanmasına geçilecek. Tabii ki bu biraz zaman alacak. 32 ay içinde projeyi uygulamaya geçeceğiz. İlk etapta köpeklerimizi belirleyip, eğiteceğiz. Köpeklerin eğitim yeteneğine göre 3 ila 6 ay arasında kanseri teşhis edebilir hale getireceğiz. Köpekler koklayarak kanseri teşhis ediyorlar. Kolon, bağırsak, mide ve ince bağırsak kanserlerinde dışkıyı koklatıyoruz; prostat, rahim, idrar kesesi, böbrek kanserlerinde idrarı koklatıyoruz; deri ve meme kanserlerinde deri bölgelerini koklatıyoruz; akciğer kanserinde ise solunumu koklayarak kanseri teşhis ediyor\" dedi.
\'ÖNCELİKLE KANSERLİ DOKU VE KOKUSUNU TANIYACAK\'
Öncelikle köpeğin kanserli olan dokuyu ve kokusunu tanımasını sağlayacaklarını anlatan Eker, şunları kaydetti:
\"Nasıl emniyette narkotik ya da bomba arama köpekleri var, onlar nasıl buluyorsa sistem bunun üzerine kurulu. \"Öncelikle köpeğin kanserli olan dokuyu tanımasını, o kokuyu tanımasını sağlayacağız. Organik yağ asidi kokusu. Kanserli olan vücut bu yağ asidini salgılıyor. Bu yağ asidinin kokusunu köpek tanıyor sonra köpek bu kokuyu tespit ettikçe ödüllendiriyoruz. Köpek ödülü aldıkça o kanser kokusunu alıp işaretliyor. Bu sistem yurt dışında birçok ülkede kullanılıyor. Amacımız; bu köpekleri yetiştirip, Türkiye\'ye dağıtmak istiyoruz. Bu köpeklerle beraber birçok yerde tahlil analiz merkezleri oluşturmak istiyoruz. Zaten okulumuzda veteriner sağlık teknisyeni yetiştiriyoruz. Öğrencilerimiz de bu çalışma için uygun. Özellikle av köpeklerine yatkın olan, koku alma duyuları daha üst düzeyde olan köpek cinslerinden seçerek bu çalışmayı yapacağız.\"
ANNESİNİ KANSERDEN KAYBETTİ
Annesi Huriye Eker\'i 2014 yılında kanserden kaybettiğini söyleyen veteriner hekim Tuncay Eker, \"Annem hepatit B hastasıydı, sonra karaciğer kanseri oldu. Hastalık akciğerine sıçradı. Ancak teşhis aşamasında zorluk çekildi. 4 ay kanser teşhis edilmeye çalışıldı, teşhisten bir ay sonra da annem hayatını kaybetti. Ben istiyorum ki bu proje ile kanser hastalığında daha çabuk erken teşhis sağlanabilsin. Hastalığın tedavisine daha erken başlansın, erken teşhis ile ölüm oranı düşürülebilsin\" diye konuştu.
20 dönüm alan üzerine kurulu Gelemen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi\'nde 21 öğretmen, 7 veteriner hekim ve 259 öğrenci bulunuyor.
