P24*
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) 13 Aralık günü yayınladığı bir duyuruda “Türkiye’de basına yönelik eşi görülmemiş baskı sonucunda, dünya çapında hapisteki gazetecilerin sayısının tutulmaya başlandığı 1990 yılından bu yana en yüksek sayıya ulaştığını” açıkladı.
CPJ’in Türkçe olarak da yayınladığı açıklamada “1 Aralık 2016 tarihinde dünya çapında 259 gazeteci hapisteydi. Türkiye en az 81 gazeteciyi parmaklıklar ardında tutuyordu - CPJ kayıtlarına göre bu herhangi bir ülke için aynı anda belirlenmiş en yüksek sayı - ve hepsi de devlete karşı işlenen suçlar sebebiyle hapisteydiler. Türkiye'de düzinelerce gazeteci daha hapiste ama CPJ onların durumları için mesleki faaliyet ile doğrudan bir bağlantıyı teyit edemedi” denildi.
CPJ’in Türkiye’de tutuklu gazeteciler hakkındaki kayıtları,13 Aralık itibariyle 149 kişinin hapiste olduğunu söyleyen Bağımsız Gazetecilik Platformu Punto24’ün (P24) listesinden farklılık gösteriyor. CPJ’e göre “Türkiyeli yetkililer bu 81 gazeteciden her birini ve CPJ'in hapsediliş nedenlerini doğrudan gazetecilik ile ilişkilendiremediği düzinelerce diğerlerini daha devlete karşı işlenen suçlar kapsamında itham ettiler.” P24, bir basın kurumunun faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini sağlayan tüm çalışmaları gazetecilik faaliyeti olarak nitelendiriyor ve bu alanlarda çalıştığı için suçlanan tüm kişileri (örneğin imtiyaz sahipleri, gazete avukatları ve matbaa çalışanları gibi) hapisteki gazeteciler olarak değerlendiriyor.
Gazetecileri en çok hapseden diğer ülkeler
CPJ rakamlarına göre, 2014 ve 2015 yıllarında dünyada en çok gazeteci hapseden ülke olan Çin, 2016 yılında cezaevinde tutulan 38 gazeteci ile ikinci sıraya düştü. Mısır, Eritre ve Etiyopya ise en çok gazeteciyi hapsedenler listesinde üçüncü, dördüncü ve beşinci sırada yer aldılar. CPJ sayımındaki bu ilk beş ülkedekilerin toplamı dünya çapında hapisteki gazetecilerin üçte ikisinden fazlasına denk geliyor.
CPJ’den Elena Baiser’in Türkiye üzerine hazırladığı rapora şuradan ulaşılabilir.
CPJ İdari Müdürü Joel Simon: "Bilgi toplamak ve paylaşmak için çalışan gazeteciler kamu hizmeti yapıyorlar ve hakları uluslararası hukuk tarafından korunuyor. Bu kadar çok devletin uluslararası yükümlülüklerini çiğneyerek gazetecileri hapsetmeleri ve eleştirel ifadeyi bastırmaları bu yüzden şok edici" dedi ve devam etti: "Türkiye bu otoriter eğilimin elebaşı. Gazetecilerinin ülkenin kendi kanunlarına aykırı olarak hapiste çürüdüğü her gün Türkiye'nin dünyadaki saygınlığı azalıyor."
İran bu yıl 2008'den beri ilk defa gazeteci hapseden ülkelerin en kötü ilk beşine dahil olmadı çünkü 2009 yılı seçimlerinin ardından gelen basına baskı operasyonunda ceza alanların bir çoğu cezalarını çekip serbest bırakıldılar. Amerika kıtalarında 2015 yılında hiçbir gazeteci hapiste değilken bu yılın sayımında toplam dört gazeteci tespit edildi.
CPJ sayımına göre dünya çapında hapsedilen 259 gazetecinin neredeyse dörtte üçü devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde suçlanıyor. Hapisteki gazetecilerin yüzde 20 kadarı serbest gazeteciler - bu yüzde 2011 yılından beri düzenli olarak azalıyor. Hapisteki gazetecilerin ezici çoğunluğu İnternet medyası ve/ya baslı medyayken yüzde 14 kadarı radyo veya televizyonda çalışıyor.
Hapishane sayımı sadece devletler tarafından alıkoyulan gazetecileri içerir ve kayıp olanlar ya da devlet olmayan gruplar tarafından rehin alınanları kapsamaz (Militan grup İslam Devleti tarafından kaçırılan Britanyalı serbest gazeteci John Cantlie benzeri vakalar "kayıp" veya "kaçırılmış" olarak işlenir). CPJ Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da en az 40 gazetecinin kayıp ya da kaçırılmış olduğunu tahmin ediyor.
CPJ'in sayımı 1 Aralık 2016 günü gece yarısı itibariyle hapiste olan gazetecileri kapsar ve hepsi için hangi ülkede tutuldukları, neyle suçlandıkları ve ne alanda çalıştıkları bilgilerini içerir. Yıl içerisinde hapiste olan ama 1 Aralık öncesi serbest bırakılmış olan çok sayıdaki gazeteci dahil değildir.
Bu haber ilk olarak P24'te yayımlanmıştır.
