Faiz tartışmaları ve dolar kurundaki yükseliş reel sektörü olumsuz etkiledi. Borçları nedeniyle 175.6 milyar dolar döviz açık pozisyonu olan reel sektör şirketleri 20 Ocak’tan bu yana 18.7 milyar lira daha borçlular.
Son bir haftada dolarda yaşanan ani yükseliş döviz açık pozisyonu olan şirketleri de vurdu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’ya yönelttiği sert faiz eleştirileri ile başlayan ve Başçı’nın olağanüstü toplanıp faiz indirebileceklerini açıklamasıyla gerilen süreçte dolar sadece 11 günde yüzde 4.4 değer kazandı. Bu borçları nedeniyle 175.6 milyar dolar döviz açık pozisyonu olan reel sektör şirketlerinin de borcunu 18.7 milyar lira (7.8 milyar dolar) arttırdı.
Merkez Bankası’nın politika faizi Ocak 2014’te yaptığı indirimle yüzde 7.75 seviyesinde. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan bu faizin yüksek olduğunu sık sık dile getirerek Merkez Bankası’na ağır eleştirilerde bulunuyor. Son dönemde dozu artan bu eleştirilerle beraber dolar kurunda da sert hareketler yaşandı. 16 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan Merkez Bankası’na “Ey Merkez Bankası faizi indirmek için neyi bekliyorsun” diye çıkıştı. O gün Merkez Bankası’nın gösterge kuruyla dolar 2.31 TL seviyelerindeydi. 20 Ocak’ta toplanan Merkez Bankası Para Politkası toplantı ve yüzde 8.25 olan politika faizini yüzde 7.75’e düşürdü. Bu indirimi yeterli bulmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan eleştirilerine devam etti. Erdoğan “Merkez bankası verilen mesajlardan nasibini almış değil. Bu indirimin yeterli olamayacağını söylerken olaya politika faizi açısından bakmamak lazım. Vatandaşı aldatmanın anlamı yok. Bu faizle yatırım yapmak mümkün değil. Merkez bankası yaptıklarıyla eleştirilemez değildir, yanlış adımlar attıkça bu eleştirileri de alacaktır. Bu konuda cumhurbaşkanı olarak bu hassasiyeti sürdüreceğim. Canımı yakan konulardan biri de bu yüksek faiz uygulamasıdır” dedi.
Erdoğan, eleştirilere devam etti
Bunun üzerine geçtiğimiz hafta Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yılın ilk Enflasyon Raporu’nun tanıtın toplantısında yarın açıklanacak olan ocak ayı enflasyon verileri çok çok iyi gelirse 4 Şubat günü olağanüstü toplanıp faizi indireceğini açıkladı. Ve dolar birden yükselmeye başladı. Merkez Bankası’nın verilerine göre cuma günü dolar kuru 2.41 TL seviyelerinden kapattı. Bankalararası piyasada ise dolar 2.45’e yaklaştı. Ve ardından Merkez Bankası sözlü müdahalede bulunmak zorunda kaldı ve toplantıyı yapmayacağını ima ederek kurun ateşini söndürmeye çalıştı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan hem aynı gün hem de cumartesi günü faizle ilgili eleştirilerine devam etti.
Tüm bu faiz tartışması kurdaki yükselişe neden olarak reel sektörü ağır etkiledi. Merkez Bankası’nın verilerine göre finans kesimi dışındaki şirketlerin döviz pozisyon açığı 175 milyar dolar. Faiz tartışmalarının başlatıldığı 16 Ocak’tan bu yana dolar kuru artışı yüzde 4.4 oldu. 175 milyar dolarlık bir açığa bu kur etkisi 7.8 milyar dolar ediyor. Yani şirketler artık 18.7 milyar TL daha borçlu durumdalar.
Reel şirketlerin açık pozisyonu (milyon dolar)
2002 6.538
2003 18.449
2004 18.989
2005 21.731
2006 28.527
2007 53.810
2008 71.244
2009 70.740
2010 92.356
2011 122.847
2012 139.987
2013 176.278
2014 175.650
