Gazi Üniversitesi'nde Enfeksiyon Uzmanı Prof. Dr. Esin Şenol, Covid-19 tedavisinde kullanılan sıtma ilacıyla ilgili bir yazı kaleme aldı. Prof. Dr. Şenol, sıtma ilacının hepatit, böbrek yetmezliği, hipoglisemi gibi yan etkileri olduğunu söyleyerek, ''Yan etki görülenlerin %23'ünde ölüm olmuştur, bunların da %30'u ilaç ile ilişkili olabilir diye kayda alınmıştır'' dedi.
Prof. Şenol'un yazısı şöyle:
''Biliyorsunuz, FDA HQ'nin Covid-19 için onayını etkisiz ve güvensiz olduğu gerekçesiyle geri çekti, yetmedi Haziran 15 ve Temmuz başında uyarı yinelemeleri yaptı.
Uyarı yinelemesini de şöyle gerekçelendirdi:
“FDA kamuyu uyararak görevini yapmaya çalışmaktadır “
Ben de kamuyu uyararak görevimi yapmaya çalışıyorum. 2 dönem Farmakovijilans Komisyonu'nda görev yapmış ve ilaç çalışmalarına katılmış bir kişi olarak aylardır yaptığım uyarıları, verilere dayanarak özetliyorum.
Farmakovijilansın anlamı için sözlüğe bakmanız yetecektir ama kısaca ilaçların güvenle kullanılmasının teminatı olmak için sağlık çalışanlarının spontane bildirimini ( basın, SM) teşvik eder ve ilaçlar ile ilişkili güvenlik verilerini toplar.
Farkında oldunuz ya da olmadınız son zamanlarda taburcu olduktan 1 ay sonra bazı kardiyak bulgular ile başvuran hastalar ile ilişkili paylaşımlar yapılıyor.
Tüm bu bildirimlerin, TİTCK tarafından, Covid-19 ile ilişkili kullanılmış ilaçların özellikle de Klorokinin yan etki bildirimi olarak kaydedilmesi gerekliliktir.
Ekte ve belirtilen ilişkili kaynaklarda Klorokinin Covid-19 için kullanımı sırasında ve kullanılan çeşitli dozlarda (en sık 400 mg kullanılmış) FDA ilaç yan etkileri veri tabanına bildirilmiş olan ve ilaç ile ilişkilendirilen yan etkileri (Aralık-Mayıs) belirtilmiş ve paylaşılmıştır.
Bu yan etki ve güvenlik sorunun “Romatizma ve Sıtma” için kullanımları ile ilişkili olmadığı özellikle belirtilmektedir.
Kişisel Not; Bir hastalık için güvenle kullanılan bir ilaç başka bir hastalık için kullanılırken güvenlik sorunları çıkabilir, bu nedenle her defa yeniden başvurulur ve izlem ve veri kaydı yapılır.
Ayrıca şu not ile ilaç kesildikten 1-2 ay sonrasına kadar hastalarda ilaç yan etkilerinin ortaya çıkabileceğine de dikkat çekilmektedir:
“FDA ilaç yan etkileri veri tabanında bildirilen bu yan etkilerin, ilaç kesildikten 30-60 gün sonrasına kadar da çıkabileceğini bildiriyor”
Bu nedenle taburcu olduktan 1 ay sonra bazı organ tutulumları en çok da kardiyak bulgular ile gelen hastaların, klorokin ile ilişkisi yönünden kayda alınarak incelenmesi ve kamu ile paylaşılması çok önemlidir.
Ekte; FDA uyarı metni ve bildirimi yapılmış olan yan etkiler yer almaktadır.
Bu yan etki bildirimleri, ilacın hem koruyucu hem tedavi edici olarak, hem hastanede hem ayaktan kullanımına ilişkindir.
Ana Bulgular;
-En sık kardiyak yan etkiler vardır- %28
-En sık QT uzaması vardır.
-Yan etki görülenlerin %23'ünde ölüm olmuştur, bunların da %30'u ilaç ile ilişkili olabilir diye kayda alınmıştır.
-Hepatit, Böbrek Yetmezliği, Methemoglobinemi diğer ciddi yan etkilerdir.
-Ayrıca nöbetler, kemik iliği baskılanması, halüsinasyon , hipoglisemi gibi yan etkilere rastlanılmaktadır.
-Digoksin, İnsülin ve diyabet ilaçları, Antiepileptikler, Antiasitler, Azitromisin ve bazı antibiyotikler ile birlikte kullanıldığında bu yan etkiler artmaktadır.''
