Milliyet yazarı Sami Kohen, darbe girişiminin planlayıcısı olduğu ileri sürülen Fethullah Gülen'in iadesine ilişkin ABD'yle başlayan kriz hakkında "Türk dış politikasında çeşitli dönemlerde 'ulusal dava' olarak kabul edilen sorunlar, belirleyici bir rol oynamıştır. Diğer bir deyişle, Türkiye dış dünyayla ilişkilerine, yabancı ülkelerin bu meselelerde aldığı tavra göre bir yön vermiştir" diye yazdı. Kohen, 15 Temmuz'dan sonra Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından yapılan ilk resmi ziyaretin 9 aydır kriz yaşanan Rusya olmasıyla da ilgili olarak, "Şimdi 'FETÖ faktörü', Türkiye’nin dış ilişkilerinde belirleyici bir etken oluşturuyor" ifadelerini kullandı.
Sami Kohen 'in Milliyet gazetesinin bugünkü (10 Ağustos 2016) nüshasında yayımlanan "Dış politikada yeni etken: FETÖ faktörü" başlıklı yazısı şöyle:
Türk dış politikasında çeşitli dönemlerde “ulusal dava” olarak kabul edilen sorunlar, belirleyici bir rol oynamıştır. Diğer bir deyişle, Türkiye dış dünyayla ilişkilerine, yabancı ülkelerin bu meselelerde aldığı tavra göre bir yön vermiştir.
Örneğin, 1960-70’lerde ve zaman zaman sonraki yıllarda Kıbrıs meselesi, Ankara’nın uluslararası camia ve özellikle Batılı ülkelerle ilişkilerini derinden etkilemiştir. Türkiye bu ülkelerin Kıbrıs’la ilgili tutumunu, onlarla ilişkilerinin “sıcaklık” veya “soğukluk” derecesi için bir kıstas olarak almıştır.
Özellikle 1970’lerde ABD ile bu nedenle yaşanan kriz, bunun açık bir göstergesidir.
Aynı şekilde 1970-80’lerden itibaren “Ermeni soykırımı” sorunu Türkiye’nin dış politikasında belirleyici bir faktör olmuştur.
Ankara Ermeni iddialarını benimseyen ülkelere sert tepki göstermiş, bazısıyla (Fransa gibi) ilişkilerinin kopma noktasına gelmesini dahi göze almıştır.
Son yıllarda PKK konusu da Türk dış politikasında önemli bir yer almış, Ankara komşu veya uzak ülkelerle ilişkilerine, onların PKK’ya karşı duruşlarına göre bir yön vermiştir.
Türkiye aynı değerlendirmesini, PKK’nın uzantısı saydığı PYD/YPG konusunda da yapmış ve bunun sonucu olarak ABD ile de karşı karşıya gelmiştir...
Batı’ya sitem
Görünüşe göre şimdi 15 Temmuz darbe girişimini kapsayan “FETÖ faktörü”, Türkiye’nin dış ilişkilerinde belirleyici bir etken oluşturuyor.
Ankara, dış ülkelerini dünya ülkelerinin başarısız darbe karşısındaki tavrına, seçilmiş hükümete ve demokrasiye desteğine ve FETÖ’nün kendi topraklarındaki faaliyetlerine göre değerlendiriyor.
Bu yeni kıstasın uygulanması bazı dost ve müttefik ülkelerle ilişkilerin bozulması sorununu yaratıyor. Örneğin ABD’nin gerek darbeyle ilgili tutumu, gerekse Fetullah Gülen’in iadesi talebine ayak sürmesi, iki ülke arasında ciddi bir gerginliğe yol açmıştır.
Aynı şekilde AB’nin önemli üye ülkelerinin darbeden sonra takındığı soğuk ve de eleştirel tavır, açıkça Ankara’yı onlardan uzaklaştırıyor.
Doğu’ya övgü
Bu konuda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Le Monde gazetesine demecindeki ifadeler, “FETÖ faktörü”nün dış ilişkilerde ne kadar belirleyici bir yer aldığını gösteriyor.
Erdoğan’ın bu demecinde Batılıların olumsuz tavrından şikâyet ederken, Putin’in darbe sonrası mesajındaki “ama”sız desteğini övmesi, dış politikadaki yeni trendi gözlerin önüne seriyor.
FETÖ hareketi kapsamında çok sayıdaki dış ülkede kurulan okulların durumu da dış ilişkilerde bir etken olacağa benziyor.
Nitekim Ankara’nın, Afrika’dan Asya’ya kadar birçok ülkeden bu okulların icabına bakılmasını istediği bazısının da bu yönde harekete geçtiği ve böylece “dostluklarını” gösterdikleri belirtiliyor.
Darbe girişiminden sonra Ankara’yı ziyaret eden ilk yabancı devlet adamı olan Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev’in bu konudaki sıcak sözleri gibi...
