Erol Taymaz*
Ölüm ve vaka sayıları arttıkça, artış hızları (aşağıda görebilirsiniz) azalma eğiliminde olacağından toplam ölüm/toplam vaka oranı belli bir orana yakınsayacak. Yeni vaka ve ölüm yaşanmadığı gün bu oran, söz konusu ülkede hastalanan kişilerin yüzde kaçının hayatını kaybettiğini gösterecek.
Bu sayı ülkeden ülkeye; vaka ve ölüm sayılarına ilişkin verilerin derlenmesindeki farklılıklar**, alınan tedbirler, bakım koşulları ve ülkelerin yaş kompozisyonu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Aşağıdaki şekillerde 10 günlük dönemler için büyüme oranlarını görebilirsiniz. Yatay eksende 0, 100. vakanın olduğu gün olarak alınıyor.
10. gün verisi, [1-10] günlerindeki, 11. gün verisi [2-11] günlerindeki, …, 30. gün verisi [21-30] günlerindeki ortalama günlük artış oranını gösteriyor. Yani 10 günlük bir penceremiz var, bu pencere için ortalama günlük artış oranını buluyoruz ve pencereyi 1 gün kaydırıyoruz.
Not: Veriler European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC)
web sitesinden çekilmektedir . ECDC her gün 06:00-10:00 (CET) arasında verileri farklı kaynaklardan derlemekte ve saat 13:00’de web sitesinde yayınlamaktadır. Türkiye’nin en güncel verisi Sağlık Bakanlığı web sitesinden alınmaktadır.
Şekillerde 0. gün, toplam vaka sayısının 100’ü aştığı ilk gün olarak tanımlanmıştır. Ülke verilerinin son günü, verilerin güncellendiği günün verisidir.
*Bilim Akademisi üyesi - ODTÜ İktisat Bölümü öğretim üyesi (Bu yazı 02.05.2020 tarihinde sarkac.org'da yayınlandı)
*** Örneğin İngiltere genellikle hastanelik olmuşlara test yapıyor; bu da toplam ölüm/toplam Vaka oranını arttırıyor.
