CHP Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nin Mevcut Yapı Ruhsatı Başvuruları'na ilişkin maddesinde, 8 Ocak 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle değişiklik yapıldığını belirterek, yönetmelik değişikliğinin "iktidarın afetlere karşı yapı güvenliğine ilişkin tedbirlerini artırmak konusunda samimiyetsiz olduğunu gösterdiğini" vurguladı.
Zeybek, yaptığı açıklamada, 12 Mayıs 2023 tarihli Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ndeki zemin kat yüksekliği, asma kat ve kapalı çıkma gibi yapı güvenliğine dair önemli düzenlemelerin, 28 Ocak 2025 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle kaldırıldığını ifade etti.
Gökan Zeybek, şunları kaydetti:
"Geçtiğimiz günlerde 28 Ocak 2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ‘Mevcut Yapı Ruhsatı Başvuruları’ başlıklı Geçici Madde 3 değiştirilmiştir. Bu maddenin değiştirilmesiyle iktidarın 'afetlere karşı daha dirençli yapılar için yapı güvenliğine ilişkin tedbirlerini artırmak' konusunda ne kadar samimiyetsiz olduğunu gözler önüne sereceğim.
Yönetmelik 5. maddesi 30. fıkrası ile 12 Mayıs 2023’te özetle; ticari zemin kat yüksekliğinin 4.5 m’yi geçmemesi, perdeli sistemin zorunlu olması, kısa kolon oluşturulmaması, asma kat yapılamaması ve zemin +4 kat ve üzeri konutlarda kapalı çıkma yapılamaması düzenlenmişti. 12 Ağustos 2023 tarihli değişiklikle ise 'zemin katında dükkan olan yapılarda kapalı çıkma yapılmaması' koşulu kaldırılarak 'zemin katı dükkân olan yapılarda kapalı çıkma yapılabilmesi' düzenlenmiş; kapalı çıkma yapılabilmesi için belirlenen Zemin+4 kat sınırı; Zemin+7 kata çıkarılmıştır. 13 Ocak 2024 tarihinde bu düzenlemenin uygulanması 31 Aralık 2024 tarihine kadar ertelenmiş, 28 Ocak 2025 yeni düzenlemeyle 31 Aralık 2025 tarihine kadar ertelenmiştir.
6 Şubat depreminde asma kat bulunan binaların özellikle kısa kolon etkisinden dolayı yıkıldığı görülmüştür. Bu maddede belirtilen taşıyıcı sistem tipleri tamamen perde veya perde+kolon şeklinde tasarlanan sistemler olup, deprem yüklerinin karşılanmasında perde taşıyıcılar aynı m3 beton içeren kolonlara oranla yaklaşık 2 kat daha fazla deprem enerjisini sönümleyebilecekken bu maddenin ertelenmesi deprem direnci düşük yapıların oluşmasına sebep olacaktır. Özellikle yüksek katlı betonarme yapılarda çıkmalar deprem anında düşey yönde çok fazla hareket etmekte olup bu salınım hareketi betonun esneklik sınırlarını aştığı durumda bağlantı kısımları başta olmak üzere kırılarak taşıyıcı sisteme ciddi zararlar verebilmektedir. Bu sakıncalı durum kapalı çıkmalarda konsola gelen yüklerin artması nedeniyle daha da artmaktadır. Bu hükümlerin de ertelenmesi, bu süre zarfında inşa edilen yapıların deprem direncinin düşük olmasına sebep olacaktır.
Bitişik nizam parsellerde bitişik yapılacak olan binaların arasında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği gereği bırakılması gereken deprem derz boşluğu kadar mesafenin parsel sınırından itibaren bırakılması zorunludur. Bu boşluğun dışarı bakan tüm cepheleri, yapıların salınım yapmasına engel olmayacak şekilde hafif malzemeler ile bina boyunca kapatılarak can ve mal güvenliği temin edilir. Depremde bitişik binaların en büyük sorunu salınım periyotlarının farklı olması ve kat hizalarındaki farklılıklar nedeniyle yapıların birbirine çarparak düzgün yapılmış olsalar dahi birbirlerini yıkmasıdır. Bu madde deprem salınımında etki alanı kadar boşluk bırakıp bu çekiçleme etkisini giderebilecek maddedir. Bu fıkrada bahsedilen hususun ertelenmesi yine deprem direnci düşük yapıların oluşmasına sebep olacaktır.
Yönetmelik 66. maddesi 13 ve 14. fıkraları ile 12 Mayıs 2023’te getirilen mimari projelerin yeni getirilen kriterlere uygunluğunu incelemek ve projelerde değişiklik talep etmek ve bu yapılarda reklam yüzeyi olarak kullanılabilecek binalar/cephelere ilişkin karar almak düzenlemelerinin uygulaması 13 Ocak 2024 tarihli değişiklikle 31 Aralık 2024 tarihine kadar ertelenmiş, 28 Ocak 2025 yeni düzenlemeyle 31 Aralık 2025 tarihine kadar ertelenmiştir
57. ve 66. maddeler yapıların tecrübe sahibi mimar, mühendislerce tasarlanmasını amaçlamaktadır. Günümüzde kullanılan paket programlar bazı durumlarda yetersiz kalabilmekte olup, bu programların olası eksikliklerini tecrübe sahibi teknik insanların tespit etmesi daha kolaydır. Ayrıca yapının boyutları ve önemi arttıkça olası basit hataların yıkıcılığı da artacaktır. Bu maddelerde bahsi geçen hükümlerin ertelenmesi, bu süre zarfında inşa edilen yapıların deprem direncinin düşük olmasına sebep olacaktır." (ANKA)
