T24 Kültür Sanat
Çok sesli Türk müziğinin öncülerinden Cemal Reşit Rey'in arşivinin tasnifi ve dijitalleştirilmesini, müzikologlar Evrim Hikmet Öğüt ve Sungu Okan anlattı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Cemal Reşit Rey (CRR) Konser Salonu'nda gerçekleştirilen program, "Cemal Reşit Rey'e Saygı" konseri öncesinde düzenlendi.
Etkinlikte, İBB Kültür Dairesi Başkanlığının CRR bünyesinde yürüttüğü ve saygı konserine kaynaklık eden projenin süreci aktarıldı.
"Öncelikle bir sayım ve tasnifle başladık"
Bestecinin kendi el yazmalarından ve eskiz defterlerinden oluşan arşive dair Okan, temmuz ayından bu yana projeye çalışıldığını belirterek, "Önümüze gelen hazinenin karşısında büyük bir heyecanla donakaldık. El yazısı notalar, kişisel notlar, mektuplar, fotoğraflar ve bestecimize ait pek çok önemli belgeyle karşı karşıya kaldık. Bir kısmı eserlerin başlıkları altında adeta toparlanmış gibiydi. Ama sayfa sayfa onları okuduğunuzda bir tasnif gereği ortaya çıktı. Dolayısıyla öncelikle bir sayım ve tasnifle başladık." dedi.
Okan, arşivdeki bazı eserlerde eksiklerin olduğundan bahsederek, "Bunları not alarak ve üzerine düşünerek, 'acaba nerede olabilir' ya da 'bu eksik nasıl kapatılabilir' bunlar üzerine de düşünerek bir çalışma aşamasına başladık." ifadesini kullandı.
Arşivde hâlâ dokunulmayan kısımlar olduğuna işaret eden Okan, çalışmaların tamamlanıp ve korunup, ikinci aşamada dijitalleştirileceğini, bu sayede de konuyla ilgilenenlere, müzikologlara ve müzisyenlere ulaşabileceğini söyledi.
"Ekrem Reşit Rey'le ilgili koskoca bir dosyamız da var"
Sungu Okan, arşivde Cemal Reşit Rey'in ailesine ait belgelerin de olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
"Tarihi çok eski Kudüs yıllarına kadar çeşitli fotoğraflar var. Aileye ait çeşitli parçalar var. Biz hepsini sergilemeyi çok istiyoruz. Mektuplar da var ama çok fazla mektup yok. Mektupların tarihleri de 1980'lerin başı gibi duruyor. Ekrem Reşit Rey'le ilgili koskoca bir dosyamız da var. Ekrem Bey'in novella, piyes taslakları, radyo için yazdığı bazı eserler var. Fransız Yazarlar Birliğine gönderdiği bazı öyküleri, ünlü şahsiyetlerle ilgili yaptığı biyografik çalışmaları, Osmanlı tarihiyle ilgili adeta tarih ders notları gibi kaleme aldığı son derece net anlaşılır Fransızca metinler var. Ara Güler'in çektiği hepinizce bilinen muazzam fotoğraflar, onların asılları bulunuyor. Ne yazık ki kırılmış bir, iki taş plak bulunuyor. Cemal Reşit Rey'in 1926 sonrası 1950'ye kadar olan o dönemde özellikle 1930'larda peş peşe yazdığı operetler, hemen hemen hepsi var. "
Cemal Reşit Rey konserle anıldı
Anlatım sonrasında CRR'nin kuruluşunun 35. yılında, Cemal Reşit Rey'in kendi operetlerinden seçme parçalar içeren bir konser gerçekleştirildi.
Konser açılışında konuşan İBB Kültür Dairesi Başkanı Volkan Aslan, Cemal Reşit Rey'in herkes için bir efsane olduğunu vurgulayarak, "Onun efsaneliği kadar bu konser salonu da hepimizin müzik hayatında çok önemli bir yere sahip. Doğal olarak onun içerisinde bir konuşma yapmaya çalışıyor olmak veya o sorumluluğu taşıyor olmak omzumuza büyük bir yükü de veriyor. Çünkü Türkiye müzik tarihinin en önemli kişilerinden birinden bahsediyoruz." dedi.
Konserin repertuvarı, Cemal Reşit Rey'in 76 yıl önce hazırladığı "Emekli Sahne Sanatkarları Yurdu" yararına verilen konser programının içeriğini oluşturuyor.
Konserde ayrıca 1932-1941 arasında Cemal Reşit Rey'in Ekrem Reşit Rey ile ortaya koyduğu operetlerden parçalara yer verildi.
Şef Can Okan'ın yönetimindeki konserde, "Lüküs Hayat: Danslar", "Lüküs Hayat: Zeynebim!", "Hava Cıva: Sevgilimin Gözü Siyah", "Üç Saat: Afacanın Şarkısı","Adalar Revüsü: Balon", "Lüküs Hayat: Zornan değil", "Deli Dolu: Zurna", "Deli Dolu: Pedimu Pedakimu!", "Saz-Caz: Uvertür" ve "Lüküs Hayat: Lüküs Hayat Şarkısı" eserleri dinleyenlerin beğenisine sunuldu.
Konser, Cemal Reşit Rey hakkında belgesel gösterimi ile son buldu. (AA)
