Bakan Özhaseki: Erzincan'daki madenin fay hattına kurulduğunu ilk kez duyuyorum; araştıracağım

Erzincan İliç'te meydana gelen faciaya neden olan söz konusu madenin aktif fay hattı üzerinde kurulduğu iddialarına Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, "İlk defa duyuyorum, ihbar kabul ediyorum, bunu araştıracağım." şeklinde yanıt verdi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Az Önce Konuştum programında Candaş Tolga Işık'ın sorularını yanıtladı.

Özhaseki'nin açıklamalarından satır başları:

-Daha önce geçirdiğim kazadan dolayı yaptırmam gereken bir ameliyat vardı. Bir ay kadar önce doktor yaptı, sonra ikinci bir ameliyata ihtiyaç duyuldu. O da geçtiğimiz hafta perşembe günü yapıldı. İliç'teki maden kazasına denk geldi. Haliyle gözün altları bantlarla dolu, yüz şiş. Bir taraftan depremin yıl dönümüne denk geldi, bir taraftan maden kazasına denk geldi. Müthiş bir şişlik vardı, yarısı indi.

- Doksanlı yıllarda başlamışlar, sonra 2008'de ÇED raporunu almışlar. Daha sonraki zaman içerisinde genişleşme amacıyla çevreye etkisini değerlendirmek amacıyla izinler almışlar 20-30 yıllık maden ocağından bahsediyoruz. Altın üretiliyor. Toprağı siyanürlü maddeden geçirip, daha sonra toprağı bir havuzda bekletiyorsunuz. Kendi işleme havuzunda asıl yüzde 70-80 altını oradan elde ediyorsunuz. Maden ocağı çalıştırılırken işlemden geçen toprak bir yerde yığın yapılıyor. Kendine has bir tedbirle yığın yapılmalı. Çekildiği yerde alt tarafta sızdırmazlıklar var. O toprağı biriktiriyorsunuz. İki üç tepecik oluşturmuşlar. Birinde heyelan riski başlamış ve çatlaklar oluşmuş. Sonrak kontrole birkaç kişi daha gitmiş. Onlar o esnada toprağın altında kalmış. Bir taraftan arama kurtarma devam ediyor.

"İliç'teki maden 135 kez denetlenmiş"

- Siz madene süreli olarak 5 yıllığına rapor veriyorsunuz, bittiğinde geliyorlar. Kurulduğundan bu yana maden ocağı ÇED raporunu almışlar. 2 bin sayfaya yakın döküman var. İliç'teki maden 135 kez denetlenmiş. Özellikle 2022'de bir boru patlaması olmuş. Bizimkiler bütün dikkatlerini oraya vermiş. Tehlikeli atığın taşındığı boruda patlama meydana gelmiş. Haliyle toprağa sızıyor. O günkü en yüksek para cezası verilmiş. Sonra kapatma cezası verilmiş. Arkasından suç duyurusunda bulunulmuş. Sonra da 95 kez denetlenmiş. Bakanlığımız tüm dikkatlerini oraya vermiş. Ben bir maden ocağına 135 kez gidildiğini ilk kez gördüm.

"Günde 9 numune alınıyor"

- Savcılık soruşturma başlattı. 5 bakan arkadaşımız orada devlet orada neler yaptığımızı anlattık. Bir taraftan her bir bakanlığın müfettişleri orada. Her birimiz ayrı ayrı müfettiş gönderip incelettiriyoruz. Benim en çok dikkat ettiğim konu, siyanürlü toprağın ne kadar tehdit oluşturduğu, havaya veya suya karışabilir mi üzerinde duruyoruz. Bizim en son donanımlı 8 aracımız orada. 50 kişilik ekibimiz orada. Herhangi bir riske şuan rastlanılmadı. Toprak, su ve havayı takip ediyoruz. Günde 9 tane numune alıyoruz. Aklınıza gelebilecek ne kadar tehlike varsa tüm bakanlıklar orada teyakkuz halinde.

Işık'ın "Kamuoyunda çok tartışılan raporlarla ilgili yeniden bir denetleme sürecinin başlatılması söz konusu mu?" sorusuna Özhaseki "Şu anda almış olduğumuz bir karar yok. Tehlikeli vasfı yüksek olan madenlerin ÇED’i bakanlıktan çıktığı için bizim de bu konuda ilgili genel müdürlüklerimiz var. Oradaki bütün ekipleri teyakkuz halinde baştan sona hepsine göndereceğiz" yanıtını verdi

"İliç'e sağlık sebepleriyle ilk gün gidemedim"

- Özel sağlık nedenlerinden dolayı ilk gün orada değildim. Narkozlu bir ortamda, ameliyat olduğum bir ortamdan bölgeye gitme imkanım yoktu.

ÇED raporu açıklaması 

- 2 tür ÇED raporu var. Bakanlığın verdiği ÇED raporu, kirleticilik vasfı yüksek olanlar için. Daha az olanlar için il müdürlüğü veriyor. ÇED için ortalama 20-25 kuruluşa görüş gönderiyoruz. 25 kurumdan tamamen görüşler olumlu geldiyse bizim söyleyecek bir şeyimiz kalmıyor. Sonra vatandaşını görüşüne açıyoruz. Görev kusuru tespit edilirse gereğini yaparız. İşini düzgün yapan insanlar giderler gerekli hesabı verirler.

"5 Ocak'ta denetlenmiş"

- Bizimkiler en son 5 Ocak'ta denetlemişler. Herhangi bir olumsuz duruma rastlamamışlar. Bu ülkenin toprağının alt tarafında demir, bor, nikel var. Altın elde edebilmekte mümkün. Bunların çıkarılmasına izin verdiğinizde dikkatli olmasınız. Üzerindeki tabiata zarar vermemelisiniz. ÇED raporları imzalanırken çok titiz davranıyoruz.

- İliç'teki toprağın taşınması birkaç ay sürecek gibi görünüyor. Bizim yapmaya çalıştığımız, eski maden ocağı bulduk. Derenin ağzındaki toprakları oraya çekip, sonra da sızdırmaz hale getirip tüm siyanürlü toprağı o tarafa aktarmaya çalışıyoruz. Numunelerde zehirli atık bir maddeye rastlanamadık. İğneyle kuyu kazar gibi arkadaşlarımız orada uğraşıyor. Arama kurtarma çalışmaları birkaç ay sürecek gibi. 400 bin kamyon kadar malzeme çekilmesi öngörülüyor. Biriktirdikleri toprağın kayması ummadıkları bir şeydi. Ben ilk defa böyle bir tepe gördüm.

6 Şubat depremleri 

- 75 bin ev yapılmış, bunları teslim ediyoruz. Bir köy evinde yaşlı bir amca ve teyze 'bizim çok şükür burada değildik, evimiz yıkıldı, ölenimiz olmadı. bir taraftan hacı amcanla konuşuyoruz. Evimiz yıkıldı, yenisini verdiniz, Allah sizden razı olsun' dedi. Bunu söylediğimde işi gücü bırakıp bu sözün peşine düşmeye başladılar. Bunun peşine düşenler deprem oldu AK Parti altında kalacak diyen adamlardı.

"200 bin konutu teslim edeceğiz"

- Biz gece gündüz çalıştık. Ben o dönemde AK Parti'de Genel Başkan Yardımcısıydım. 810 belediyemiz vardı. Tek tek gruplar halinde aradık. Büyük yatırımları durdurun, deprem bölgesine gidin dedim. Bütün belediyelerimizi deprem bölgesine gönderdik. Bunlar yapılırken selfie çekilip gidenler vardı, koca koca şehirlerin belediye başkanlarıydı. Sosyal medyacılarla gittiler. Görüntü verip geldiler. Biz deli gibi aylarca çalıştık. 200 bin konutu senenin sonuna kadar dağıtacağız. TOKİ, Özal zamanında kurulmuş, senede 2-3 bin ev yapmış. Arada 20 sene geçmiş yaptığı ev sayısı 50 bin civarı. Şu anda yıllık 50 bin civarında TOKİ'nin kapasitesi var. Depremlerde TOKİ'nin yaptığı yıkılan bir tek ev yok.

Hatay'daki zeytinlikler imara açıldı mı?

Işık'ın "Hatay’daki zeytinlikler imara açılıyor mu gerçekten?" sorusuna Özhaseki "Bir iki olay oldu. Arkadaşlar önce harita üzerinde çalışıyorlar içeride AFAD’da bizimkiler de önce bakıyorlar hazine arazisi gözüküyor plan yapmışlar, yerine gidip incelediklerinde bakmışlar ki vatandaş işgal etmiş. O kadar çok hazine arazisi var ki köylünün kullandığı, bir kısmına zeytin de kilmiş." yanıtını verdi.