T24 Haber Merkezi
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın, Fidan, Mısır'ın başkenti Kahire'de, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail aleyhine açılan soykırım davasına müdahil olmak için hazırlanan dosyayı çarşamba günü Lahey’de sunacağını açıkladı. Diplomatik kaynaklardan alınan bilgiye göre, Divan, müdahillik beyanını görülmekte olan davanın tarafları Güney Afrika Cumhuriyeti ve İsrail'e bildirerek, yazılı gözlemlerini isteyecek. Divan, kabul edilebilirliğe ilişkin kararını, gerekmesi halinde sözlü duruşma tertip ederek verecek.
TIKLAYIN - Bakan Fidan'dan Mısır'da ABD'ye sert çıkış: İsrail'in tasmasını sahipleri ele almalı
Fidan, Mısır'ın başkenti Kahire'de, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu. Toplantıda "Uluslararası Adalet Divanında İsrail aleyhine açılan soykırım davasına müdahil olmak için hazırlanan dosyamızı çarşamba günü Lahey'de sunacağız" ifadelerini kullanan Fidan'ın ardından diplomatik kaynaklardan konuya ilişkin açıklama geldi.
Kaynaklar, Türkiye'nin Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail aleyhine açılan soykırım davasına müdahilliği hakkındaki soruları şöyle cevapladı:
- Müdahilliğin dayanağı nedir?
Müdahillik beyanımız, Divan’ın Statüsü’nün 63. maddesine dayanmaktadır:
“1. Uyuşmazlığın taraflardan başka devletlerin de katıldığı bir sözleşmenin yorumlanması sözkonusu olduğu zaman, Yazman bu devletlere hemen durumu bildirir.”
Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından 29 Aralık 2023 tarihinde İsrail’e karşı açılan davada, Soykırım Sözleşmesi’nin çeşitli hükümlerinin yorumlanması söz konusudur. Ülkemiz, Sözleşme’ye taraf olduğu cihetle davaya müdahillik beyanı sunma hakkına sahiptir.
- Müdahillik süreci nasıl işleyecek, hukuki süreç bundan sonra nasıl seyredecek?
Divan Kuralları’na göre Divan, müdahillik beyanını görülmekte olan davanın taraflarına (Güney Afrika Cumhuriyeti ve İsrail) bildirerek, yazılı gözlemlerini isteyecektir. Divan, kabul edilebilirliğe ilişkin kararını, gerekmesi halinde sözlü duruşma tertip ederek, verecektir.
Davanın tarafları müdahillik beyanına ilişkin gözlemlerini yazılı olarak sunabilecektir, yazılı taraf gözlemleri alınması halinde, karşı gözlemlerimizi yazılı olarak sunma hakkımız saklıdır.
- UAD’deki Güney Afrika/İsrail başvurusuna diğer ülkeler müdahillik talebinde bulunabilir mi?
Başvuruya bugüne kadar Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya müdahillik talebinde bulunmuştur. Divan bu başvurular ile ilgili henüz karar vermemiştir.
D) Müdahillik mekanizması başka davalarda uygulandı mı?
UAD Statüsü’nün 63. maddesiyle düzenlenen müdahillik müessesesine UAD önündeki diğer başvurularda da müracaat edilmiştir. Örneğin, Ukrayna ve Rusya Federasyonu arasındaki başvuruda UAD 32 müdahillik beyanını kabul edilebilir bulmuştur. Ayrıca, Gambiya ve Myanmar arasındaki başvuruda Divan yedi ülkenin müdahillik talebinin kabul edilebilir olduğunu kararlaştırmıştır.
- Dava sürecinin ne zaman sonuçlanması bekleniyor?
Divan önündeki sürecin sonuçlanacağı tarih konusunda öngörüde bulunulması güçtür. Uluslararası Adalet Divanı önündeki süreç Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 29 Aralık 2023 tarihli başvurusuyla başlamış olup, mevcut aşamada Divan, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin davaya görüş (memorial)sunması için son tarihi 28 Ekim 2024, İsrail’in karşı görüşünü (counter memorial) sunması için son tarihi 28 Temmuz 2025 olarak belirlemiştir. Divan’ın bugüne kadarki içtihadı göz önünde bulundurulduğunda, dava sürecinin 4-5 yıl sürebileceği değerlendirilmektedir.
