Avrupa Birliği'nden kültür ve sanata destek programı

Türkiye'de kültür ve sanat alanında faaliyet yürüten sivil toplum kuruluşlarını, sanatçıları, inisiyatifleri ve aktivistleri desteklemeyi hedefleyen CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı, 30 Haziran 2021'de başlıyor. Goethe-Institut Istanbul, Anadolu Kültür, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), Institut français Türkiye ve Danimarka Kültür Enstitüsü Türkiye ofisi ortaklığında, Türkiye Hollanda Büyükelçiliği iş birliğiyle gerçekleşen bir Avrupa Birliği projesi olan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı, Türkiye'de kültür-sanat alanındaki sivil toplum çalışmalarını güçlendirmeyi amaçlıyor.

Büyükşehirlerin ötesine uzanarak Türkiye'nin dört bir yanındaki kişi ve kurumlara ulaşmayı hedefleyen proje kapsamında farklı ihtiyaçlara yönelik dört ayrı hibe kategorisinde toplam 14 açık çağrı yapılarak Mart 2025'e kadar 200'ün üzerinde projeye destek verilecek. CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı, 23 Haziran Çarşamba günü Zoom üzerinden düzenlenen basın toplantısıyla tanıtıldı.

CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı, kültürel diyalog ve toplumsal katılımı, ifade özgürlüğünü, demokratik süreçleri ve ayrımcılığa karşı çoğulculuğu teşvik eden projelere ve bireylere destek sağlayacak. Öncelikli hedefi ana kültürel merkezlerin ötesine uzanarak Türkiye'nin kültürel altyapısını yerel düzeyde ve tabana yayılan bir yaklaşımla güçlendirmek olan programdan; kültür-sanat alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, inisiyatifler, sanatçılar, kâr amacı gütmeden proje üretmek isteyen tüm kişi, kurum ve girişimler yararlanabilecek. Projenin faaliyetleri, Hibe Programları ve Kapasite Geliştirme Programı olmak üzere birbirini tamamlayan iki ana eksende yürütülecek.

30 Haziran Çarşamba günü Hibe Programları kapsamında açılacak ilk hibe başvuru dönemiyle birlikte başlayacak olan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı'nın tüm detayları düzenlenen çevrimiçi basın toplantısında paylaşıldı.

Basın toplantısı, Goethe-Institut Istanbul'dan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı Direktörü Ayşe Utku Erarslan, Goethe-Institut Istanbul Enstitü Müdürü Dr. Reimar Volker, 2002'de Anadolu Kültür'ün kuruluşuyla birlikte faaliyetlerine başlayan Diyarbakır Sanat Merkezi program koordinatörü Övgü Gökçe Yaşa, İstanbul Bienali ve İKSV Güncel Sanat Projeleri Direktörü Bige Örer ve Danimarka Kültür Enstitüsü Türkiye Ofisi Direktörü Füsun Eriksen'in katılımıyla, Yekta Kopan'ın moderatörlüğünde gerçekleşti.

Toplantıda ilk olarak söz alan Goethe-Institut Istanbul'dan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı Direktörü Ayşe Utku Erarslan "CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı olarak kültürü temel hakların bir aracı olarak düşünmenin mümkün olduğunu savunuyoruz. Bu programda yer alacak projeler ve etkinliklerde kültür ve sanatın sosyal değişimi nasıl harekete geçirdiğini deneyimleyeceğiz. Kültür-sanat ve temel haklar arasındaki ilişkinin daha görünür olmasını hedefleyeceğiz, kültür-sanatın temel haklar alanındaki katkılarını konuşacağız. Dört yıl sürecek bu uzun soluklu programın sonunda, insan hakları eksenindeki tartışmalara kültür sanat alanı ile yeni bir boyut kazandırmaya çalışacağız." şeklinde konuştu.

Ayşe Utku Erarslan

Goethe-Institut Istanbul Enstitü Müdürü Dr. Reimar Volker konuşmasında "CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı aracılığıyla Türkiye'nin dört bir yanında ve özellikle metropolitan bölgelerin dışında ortaya çıkacak kültür ve sanat projeleri için çok heyecanlıyım. Türkiye'nin bu büyüleyici bölgelerinde çalışan sanatçıları ve girişimleri güçlendirmek CultureCIVIC'i çok özel, anlamlı ve önemli kılıyor." diyerek projenin ülkenin her köşesi için taşıdığı öneme dikkat çekti.

Dr. Reimar Volker

Basın toplantısında, 2002'de Anadolu Kültür'ün kuruluşuyla birlikte faaliyetlerine başlayan Diyarbakır Sanat Merkezi program koordinatörü Övgü Gökçe Yaşa "Anadolu Kültür olarak, kültürel ve sanatsal çalışmaların ortak bir anlayışı ve diyaloğu geliştireceğine; farklılıklarından beslenen zengin bir kültürel yaşamın, demokrasi ve yurttaşlık ile ilgili tartışmalara katkı sağlayacağına inanıyoruz. Türkiye'nin farklı şehirlerinde kültür-sanat alanını ve sivil toplumu desteklemek amacıyla yola çıkan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı'nın parçası olmaktan mutluluk duyuyoruz. 2002'den bu yana Türkiye'de kültür sanat üretimini ve paylaşımını destekleyen geçmiş çalışmalarımızın deneyimiyle, kültür sanat hayatına yeni bir soluk getireceğine inandığımız bu sürece katkı sunmaktan ötürü heyecanlıyız." dedi.

Övgü Gökçe Yaşa

İstanbul Bienali ve İKSV Güncel Sanat Projeleri Direktörü Bige Örer konuşmasında "İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) olarak kültürel alanın birey ve toplum için sürdürülebilirliğini güvence altına alabilmek için uzun vadeli ortaklarımızla birlikte tasarladığımız; alana özgü ihtiyaçları gözeten, odaklı ve tüm disiplinleri kapsayıcı bir destek mekanizması olan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı'nın  bir parçası olmaktan ötürü mutluyuz ve heyecanlıyız. Bu projeyle birlikte Türkiye'de kültür ve sanat alanında faaliyet yürüten sivil toplum kuruluşları, sanatçılar, inisiyatifler ve aktivistlerin birlikte geliştirecekleri programlarla sivil hayatın besleneceğine inanıyoruz." dedi.

Bige Örer

Danimarka Kültür Enstitüsü Türkiye Ofisi Direktörü Füsun Eriksen ise "Eşitlik, eğitim, sürdürülebilir kalkınma, demokrasi ve aktif vatandaşlık konularında çalışan Danimarka Kültür Enstitüsü'nün vizyonu Türkiye ve Danimarka arasında sanat, kültür ve bilgi alışverişini geliştirmektir. CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek Programı gibi bu vizyonumuzu paylaşan uluslararası ortaklı bu önemli proje ile Türkiye'de başlayan dört yıllık kültür-sanat hibe ve kapasite geliştirme programının bir parçası olmaktan gururlu ve mutluyuz." diye konuştu. 

Füsun Eriksen

Hibe programları

Proje kapsamında özellikle kariyerinin başındaki sanatçılara, yeni kültür oluşumlarına ve büyükşehirler dışında varlık gösteren aktörlere geniş bir yer ayıracak olan hibe programları, Türkiye'nin farklı bölgelerinde kültür sanat alanında diyaloğun, iş birliğinin ve iletişimin geliştirilmesine katkıda bulunmayı hedefliyor. Hibe programları, "Yerel Projeler", "Yapısal Destek", "Kentler Arası Ağ Geliştirme" ve "Sanatsal Üretim" başlıklı dört farklı kategoride hayata geçirilecek ve sanatçılara, kültür profesyonellerine, kültür kurumlarına finansman sağlayacak.  

Hibe Programları kapsamında yapılacak 14 farklı açık çağrının sonunda, 200'ün üzerinde projeye ve sanatsal üretime destek verilecek. Kültür-sanat prodüksiyonlarından eğitim programlarına, performans ve aktivite kapasitelerini geliştirmeye yönelik altyapı çalışmalarından sanatçı değişim ve misafir sanatçı programlarına kadar geniş bir yelpazedeki girişimler programdan yararlanabilecek. Başvuruda bulunan projeler değerlendirilirken hak temelli faaliyetleri destekleyen; farklı etnik, dinî, dilsel geçmişe sahip aktörleri bir araya getiren; cinsiyet eşitliği, LGBTİ+ hakları, sosyal uyum, insan hakları, ifade özgürlüğü ve çocuk hakları gibi konulara odaklanan faaliyetlere öncelik verilecek.

Yerel topluluklar ve izleyiciler üzerinde etkili olan girişimlere ve bireylere ulaşma amacıyla tasarlanan Yerel Projeler Hibe Programı kültür-sanat alanında çalışan STK'lara, kültür üreticilerine ve aktivistlere fon sağlayacak.

Kuruluşların bağımsız olarak faaliyet gösterme kapasitesini geliştirmeyi ve faaliyetlerini sürdürmelerini amaçlayan Yapısal Destek Hibe Programı, kültür-sanat alanındaki kuruluşlara, profesyonellere ve ilgili sivil toplum çalışmalarına eğitim, kira, altyapı gibi kapasite artışına yönelik konularda mali destek sağlayacak. Bu program kapsamında sağlanan desteğin uzun vadede kültür-sanat projeleri ve etkinliklerine daha geniş bir izleyici kitlesinin katılabilmesine olanak sağlaması hedefleniyor.

Türkiye genelinde bir etkileşimi ve ağ oluşturmayı teşvik eden Kentler Arası Ağ Geliştirme Hibe Programı; farklı şehirlerden aktörler arasındaki diyaloğun ve iş birliğinin geliştirilmesine odaklanacak. Program çerçevesinde, şehirlerarası büyük ölçekli projelerin desteklenmesi amaçlanıyor.

Görsel sanatlar alanında kariyerinin başındaki sanatçılara açık olan Sanatsal Üretim Fonu ise yararlanıcılarına, Türkiye sanat alanından yetkin isimlerin danışmanlığında geliştirecekleri eserler için destek verecek. Böylece projeye davet edilen sanatçılara danışmanlık, deneyim paylaşımı, kültürel altyapı geliştirme, ağ kurma ve uluslararası sanat dünyasına erişim olanağı sağlanması hedefliyor.

Kapasite geliştirme programı

Kapasite Geliştirme Programı, Türkiye'nin farklı bölge ve şehirlerinde faaliyet gösteren sanatçılara, kültür sanat girişimlerine ve sivil toplum çalışmalarına ihtiyaç duydukları konularda eğitim desteği vererek kültür yönetimi ve sivil katılım konularındaki becerilerini geliştirmeyi sağlamayı ve bu aktörler arasında iş birliği ve diyalog için gerekli zemini sunmayı amaçlıyor.

Program kapsamında, kültür ve sanat alanında farklı başlıklarda 12 atölye düzenlenecek ve bu etkinlikler Türkiye'nin her bölgesinden sanatçıya, kültür üreticilerine ve bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşlarına açık olacak. 

Kapasite Geliştirme Programı eğitimlerinin içerikleri, ihtiyaç analizleri yapılarak belirlenecek ve bu ihtiyaçlara yönelik en uygun biçimde; mentörlük, konferans ve webinar gibi yöntemlerle sunulacak. Program kapsamında proje süresinin sonuna kadar düzenlenecek olan etkinliklerle en az 180 kişi ve kuruluşa ulaşılması hedefleniyor.