Dünyanın her yerinde insanlar yeni yılı büyük bir coşkuyla karşılar. Peki Almanya'da bu özel gece nasıl geçirilir? İşte Almanların yılbaşı gecesine özgü gelenekleri.Tüm dünyada olduğu gibi Almanya'da da koronavirüs pandemisinin gölgesinde, kısıtlamalarla kutlanan 2020/2021 ve daha sade eğlencelerin yapıldığı 2021/2022 yılbaşı akşamlarının ardından bu yıl insanlar 2023'ü daha coşkulu bir şekilde karşılamaya hazırlandı.
Peki Almanlar yılbaşı gecelerinde neler yapar?
Almanya'da yılbaşı gecelerine özgü bazı gelenekler hâlâ son derece popüler olsa da, bazı gelenekler korona pandemisi, iklim değişikliği veya Ukrayna savaşı ve savaşın getirdiği ekonomik sıkıntılar nedeniyle eskisi kadar ilgi görmüyor.
Ama biz hâlâ ilgi gören gelenekleri anlatalım:
"Dinner for one"
İngiliz komedi filmi "Dinner for One" (Tek Kişilik Akşam Yemeği) Alman televizyonlarında ilk kez 1963 yılında gösterildi. O zamandan beri, Almanya'da milyonlarca insan her yılbaşı akşamı ekranlarının başına geçer ve bu kült filmi tekrar izler.
Filmde, Sophie 90'ıncı yaş gününü dört arkadaşıyla birlikte kutlar. Ancak ilginç olan, "dört arkadaşın" hepsi yıllar önce ölmüştür. Artık hayatta olmayan dört arkadaşı temsil eden evin uşağı James, onların yerine doğum günü yemeğine katılır. Dördünün de içkilerini içmek zorunda kalan James, gece ilerledikçe sarhoş olur ve böylece çok sayıda komik sahne ortaya çıkar.
Yemekte fondü ve raklet
Yılbaşı partilerinde genellikle açık büfe veya kanepeler sunulur. Bazıları ise saatlerce bir masanın etrafında oturup tipik yılbaşı yemekleri olan fondü veya raklet yiyerek akşamı geçirir. Fondü, sıcak et suyu, kızgın yağ veya eritilmiş peynire şişe geçirilmiş et, sebze veya ekmek bandırarak hazırlanıyor. Raklet ise masa üstü ızgaradaki küçük tavalarda pişirilen et veya sebzeden oluşuyor. Her iki yemek de komşu İsviçre'den Almanya'ya geçmiş geleneklerdir.
Yılbaşı gecesi sazan yemek
Bir diğer geleneksel Alman yılbaşı yemeği de sazandır. Fırında veya ızgarada kızartılmış sazan, yılın başında yendiğinde uğurlu bir tılsım olarak kabul edilir. Batıl inanca göre de cüzdana konulan sazan balığının pulu bir sonraki yıl boyunca şans getirir.
Yeni yılda uğur getiren figürler
Batıl inanç olduğu bilinse de birçok insan için küçük şans tılsımları yılbaşı gecesinin vazgeçilmezleridir. Şans mantarları, çikolata veya badem ezmesinden yapılmış küçük domuzcuklar veya uğurböcekleri, baca temizleyicisi figürleri veya yoncaların uğur getireceğine inanılır. Çin şans bisküvileri de Alman yılbaşı gecelerinin bir parçası olmuş durumda. Hepsinin ortak gayesi elbette neşe ve mutluluk dolu bir yeni yıl gecesi geçirilmesi.
Kurşun dökme
Romalılar zamanından günümüze ulaşan kurşun dökme geleneği de Almanya'da yılbaşı gecelerine renk katar.
Eritilen kurşunun suya döküldükten sonra oluşturduğu şekiller şifreli olarak kabul edilir ve gelecek hakkında tahminlerde bulunmada kullanılır. Kurşun zehirli olduğundan, insanlar artık kalay veya balmumu gibi alternatiflere yöneldi. Bir parça balmumu veya kalay, mum ateşinde eritildikten sonra soğuk suya atılır ve burada katılaşarak pek çok yoruma açık bir figüre dönüşür. Figür bir ejderhaya mı benziyor? Bu şansın iyi gideceği anlamına gelir. Ama mesela düdüklü bir tavşana mı benziyor? O zaman tehlike kapıda demektir.
Havai fişek gösterileri
Yılbaşında gece yarısı, yeni yılın başlangıcını kutlamak için havai fişekler patlatılır. Almanya'da yılbaşında havaya fırlatılan havai fişeklere yılda ortalama 100 milyon euro harcanıyor. Havai fişeklerin satışına ise yılbaşında kısa süre önce izin veriliyor. Böylece havai fişeklerin yılbaşından çok daha önce patlatılmalarının da önüne geçilmiş olur.
Havai fişeklere eleştiri
Son yıllarda Almanya'da yılbaşlarında havai fişek patlatılmasına yönelik eleştiriler giderek artıyor. Korona salgını sırasında, açık havada toplanılması ve hastalığın bulaşmasının engellenmesi için havai fişek patlatılması ciddi şekilde kısıtlanmış, hatta tamamen yasaklanmıştı.
Eleştiriler sadece yaralanmalara yol açan tehlikelerden değil, aynı zamanda çevresel etkilerden de kaynaklanıyor. Alman çevre derneği Deutsche Umwelthilfe'den Jürgen Resch'e göre, yılbaşı gecesi atılan havai fişekler iki saat içinde Almanya'daki tüm karayolu trafiğinin iki ayda havaya yaydığı kadar partikül madde yayıyor.
Ancak para israfı da uzun zamandır havai fişeklere yönelik eleştirilerden biri.
"Havai fişek yerine ekmek" sloganıyla yola çıkan inisiyatifler uzun süredir havai fişeklere harcanan paranın ihtiyaç sahiplerine bağışlanması için kampanya yürütüyor.
Bir başka eleştiri de savaş ve kriz bölgelerinden gelen insanların yaşayabilecekleri travmalara işaret ediyor. Patlayan havai fişeklerin Almanya'da yaşayan mültecilere vatanlarında düşen bombaları hatırlatabileceği ve onları korkuya sevk edebileceği dile getiriliyor.
Kadehler yeni yıl için kalkar
Gece yarısı, saatler gece yarısını gösterdiğinde Almanya'da yaygın köpüklü şarap olan "sekt" kadehleri kaldırılır. Bu arada, yeterince alkolsüz içki çeşidi de sofrada yerini almıştır.
Almanya'da insanlar birbirlerine "Mutlu Yıllar" diyerek yeni yıllarını kutlarlar.
Yeni kararlar
Yılın başında birçok insan hayatlarında bir şeyleri değiştirmeye karar verir. Bu da Almanların yeni yıl alışkanlıklarından biridir. Forsa adlı anket kuruluşu tarafından yapılan bir araştırmanın sonucuna göre Almanların çoğu 2023 yılında daha az stres yaşamak ve kendilerine, arkadaşlarına ya da ailelerine daha fazla zaman ayırmak istiyor. Bir önceki yıla göre önemli ölçüde daha fazla insan daha tutumlu yaşama niyetini dile getirdi. 2022'deki maliyet ve fiyat gelişmeleri göz önüne alındığında bu kararın çok da şaşırtıcı olmadığı açık. Zira 2023'te birçok insan harcamalarına dikkat etmek zorunda kalacak.
Ayrıca insanların birbirlerine yeni yıllarını kutlarken diledikleri, "Daha fazla egzersiz yapın" gibi klasiklere "daha az et tüketin" de eklendi.
