Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) polisin toplumsal olaylarda biber gazı kullanımıyla ilgili Türk yasal mevzuatının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'yle uyumlu olmadığına hükmetti. Strasbourg Mahkemesi, bugün açıkladığı bir karar çerçevesinde Ankara'dan bu alandaki yasal mevzuatını değiştirilmesini talep etti.
45-50 derecelik açıyla kullanılmalı
AİHM, Diyarbakır'da 2006 yılında düzenlenen bir gösteri sırasında polisin göstericileri dağıtmak için kullandığı biber gazı kapsülü yüzüne isabet eden 13 yaşındaki Abdullah Yaşa tarafından açılan davayla ilgili kararını bugün açıkladı. Kararda, göstericilerin biber gazı kapsülleriyle yakın mesafeden ve doğrudan hedef alınmasının, "ölümcül vakalara veya ciddi yaralanmalara yol açabileceği için, uygun bir polis davranışı olmadığı" not edildi. Mahkeme polisin biber gazı kapsüllerini "eğik atış" (45-50 derecelik açı) yaparak kullanması gerektiğine hükmetti.
Orantılı bir yanıt değil
Mahkeme, olayın meydana geldiği tarihte polisin biber gazı kullanımına ilişkin yasal mevzuatın "şahısların fiziksel bütünlüklerinin korunması için Avrupa'nın çağdaş demokrasilerinden beklenen düzeyde güvence sağlamadığı ve barışçıl olmayan bir gösterinin dağıtılması için aranan hedefe orantılı yanıt oluşturmadığı" sonucuna vardı. Bu tespitten yola çıkan AİHM, biber gazının bu şekilde kullanılmasıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin kötü ve insanlık dışı muameleyle mücadaleyi kapsayan 3'üncü maddesinin Ankara tarafından ihlal edildiğine hükmetti.
Mevzut gözden geçirilmeli
AİHM, kararını 2006 yılındaki davayla sınırlamayıp, Türk hükümetinden yasal mevzuatını gözden geçirmesini de talep etti. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 46'ıncı maddesini temel alan AİHM, biber gazı kullanımıyla ilgili 15 Şubat 2008 tarihli sirkülere rağmen ölme ve yaralanma riskini asgariye indirmek amacıyla Türk yasal mevzuatının kapsamlı biçimde gözden geçirilmesini istedi.
Ankara 20 bin Euro ödeyecek
Türk hükümeti ise davayla ilgili olarak AİHM önünde, güvenlik güçlerinin biber gazı kullanmalarının "polise saldıran ve yasadışı gösteri yapan bir grubun dağıtılması için orantılı" olduğu tezini savunmuştu. Karar gereği Türk hükümeti davacıya 15 bin Euro tazminat, 5 bin Euro da mahkeme masrafı ödeyecek.
Türkiye geçen hafta mahkum olmuştu
AİHM, geçen hafta da orantısız şiddet ve biber gazı kullanımıyla ilgili bir davada Türkiye'yi para cezasına mahkûm etti. Mahkeme, Zuhal Subaşı ve Ali Çoban’ın 2007 yılında yaptıkları şikayet başvurusuyla ilgili olarak Türkiye’nin insan hakları ihlali yaptığına hükmetti. Başvuru sahipleri 2006 yılında İzmir’de düzenlenen 1 Mayıs gösterilerinde polisin kendilerini tekmeleyip dövdüğünü ve göz yaşartıcı gaz kullandığı şikâyetinde bulunmuştu.
