AİHM Büyük Daire'de yeniden görülen Perinçek-İsviçre davasında “Talat Paşa” tartışması yaşandı. 1920’de Osmanlı’nın Sevr Anlaşması’nda katliamların sorumlularını yargı karşısına çıkarma sözü verdiğini söyleyen Amal Clooney, dönemin New York Times gazetesindeki bir haberde de Talat Paşa’nın Hristiyanları Anadolu’dan kovma kararı aldığı bilgisinin yer aldığını öne sürdü. Perinçek ise Clooney’nin sözleri üzerine şunları söyledi: “Talat Paşa hiçbir şekilde Türkiye’deki mahkemeler tarafından Ermeni kırımı nedeniyle mahkum edilmemiştir. İngiliz devletinin soruşturması sonucu Ermeni meselesiyle ilgili hiçbir delil bulunamadığı için dava kapanmıştır. Talat Paşa bir hürriyet kahramanı.”
İşçi Partisi (İP) Genel Başkanı Doğu Perinçek, İsviçre’de 2005 yılında verdiği konferanslarda, “Ermeni soykırımı emperyalist bir yalandır” demesi üzerine bu ülke yargısınca ‘ırkçı ayrımcılık’ gerekçesiyle cezaya çarptırılmıştı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ise ‘ifade özgürlüğü’ vurgusu yaparak İsviçre’yi haksız bulmuştu. Perinçek-İsviçre davasının temyiz duruşması dün Fransa’nın Strasbourg kentinde yapıldı. Perinçek, ‘soykırım’ ifadesinin hukuki bir tanım olduğunu söyledi ve kendisini şu sözlerle savundu:
‘AB’nin tabusu oldu’
“Avrupa bilinci 1915 yasaklarıyla karartılmamalıdır. Osmanlı Devleti Ermenileri toptan yok etmek amacıyla hareket etmedi. Birinci Dünya Savaşı’nda karşılıklı olarak ölümler ve zorla göç olmuştur. Ermenilerin acılarını her zaman paylaştım. Ermeni probleminde büyük devletleri sorumlu tutuyorum. Avrupa Birliği Ermeni meselesini tabulaştırdı. Bu problem Türkleri aşağılamak için kullanılıyor. Türkler AB’nin kara derilileridir.”
‘Osmanlı söz vermişti’
Davaya Ermenistan hükümeti adına müdahil olarak katılan ABD’li aktör George Clooney’in eşi avukat Amal Clooney, ilk hak ihlali kararını veren AİHM 2. Dairesinin 1915 olaylarıyla ilgili belgeleri dikkate almadığını savundu. 1920’de Osmanlı’nın Sevr Anlaşması’nda katliamların sorumlularını yargı karşısına çıkarma sözü verdiğini söyleyen Clooney, dönemin New York Times gazetesindeki bir haberde de Talat Paşa’nın Hristiyanları Anadolu’dan kovma kararı aldığı bilgisinin yer aldığını öne sürdü.
‘O hürriyet kahramanı’
Perinçek ise Clooney’nin sözleri üzerine şunları söyledi: “Talat Paşa hiçbir şekilde Türkiye’deki mahkemeler tarafından Ermeni kırımı nedeniyle mahkum edilmemiştir. İngiliz devletinin soruşturması sonucu Ermeni meselesiyle ilgili hiçbir delil bulunamadığı için dava kapanmıştır. Talat Paşa bir hürriyet kahramanı.”
Osmanlı yargılamıştı
1908 Jön Türk Devrimi’nden sonra Edirne milletvekilliği, dahiliye nazırlığı (içişleri bakanı) ve 1917’de sadrazamlık yapan Mehmed Talat Paşa, Enver Paşa ve Cemal Paşa ile ‘Üç Paşalar’ adlı bir grup kurmuştu. I. Dünya Savaşı sırasında Tehcir Kanunu’nun çıkarılmasında etkin rol oynadı. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan yenilgi ile ayrılacağı görülünce, İttihat ve Terakki’nin bir kısım ileri gelenleri ile birlikte, 3 Kasım 1918’de İstanbul limanında bekleyen bir Alman denizaltısı ile Berlin’e kaçtı.
Suikasta uğradı
Sadece bir hafta sonra Osmanlı Devleti müttefiklere teslim oldu ve Mondros Mütarekesi imzalandı. Bu dönemde Osmanlı Devleti Talat Paşa’yı yargılamıştı. Talat Paşa 15 Mart 1921’de Berlin’de bir Ermeni tarafından vurularak öldürüldü.
‘Artık kimse soykırımla suçlayamaz’
Yaklaşık 2.5 saat süren duruşmanın ardından Perinçek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Avrupa’nın ifade özgürlüğü, batı demokrasi geleneği tekrar AİHM’de tartışıldı. Hiç kimse mahzunları susturamaz. AİHM Ermeni olaylarını, Yahudi soykırımıyla karşılaştırılmasının yanlışlığını tekrar, önceden olduğu gibi yineledi. İsviçre hükümetinin kararı, diğer batılı ülkelerin vermiş olduğu kararı bozuyor. Çünkü bundan sonra kimse Türkler soykırım yapmıştır diyemez. Bu dava bir örnektir.”
17 yargıç var
17 Aralık 2013’te Perinçek lehine sonuçlanan davaya ilişkin temyiz duruşmasını AİHM’nin temyiz organı olarak görev yapan, 17 yargıçtan oluşan Büyük Daire görüyor. 2013’teki karar 2’ye karşı 5 oyla alınmıştı.
Savunma avukatı Clooney’nin eşi
Davaya müdahil olan Ermenistan’ın hukuk ekibinde ünlü aktör George Clooney’nin avukat eşi Amal Alamuddin Clooney de yer aldı. Daha önce Ukrayna eski Başbakanı Yuliya Timoşenko ve Wikileaks’in kurucusu Julian Assange gibi isimleri savunmasıyla dikkat çeken Lübnan asıllı İngiltere vatandaşı Clooney’ye tecrübeli avukat Geoffrey Robertson eşlik etti. Duruşmayı takip eden uluslararası basın, Amal Alamuddin Clooney’ye büyük ilgi gösterdi.
Karar içtihat oluşturacak
İsviçre adına konuşan Frank Schürmann ise soykırımı inkârın da soykırım gibi insanlığa karşı suç olduğunu savundu. İki tarafı da dinleyen AİHM Büyük Dairesi, Avrupa’daki ifade özgürlüğü açısından içtihat oluşturacak olan kararını ileriki bir tarihte açıklamak üzere duruşmayı erteledi.
Yan yana izlediler
İstanbul milletvekili ve eski AB Bakanı Egemen Bağış ile CHP eski Genel Başkanı ve Antalya milletvekili Deniz Baykal, duruşmayı yan yana takip etti. Duruşmayı CHP Genel Başkan Yardımcısı Haluk Koç ve bir grup parlamanter de izledi.
