Her gece saat 21.55...

Silahlar susuyor, siperlerde çıt çıkmıyor. Birbiriyle savaşan bu tarafta Alman, karşıda Rus askerleri nefeslerini tutuyor. Top sesleri, Almanca ve Rusça olarak yerini bir şarkıya bırakıyor. Birkaç dakikalığına bile olsa, tarihe geçen bir şarkıyla, "insanlık" savaş alanında yerini alıyor:

"Lili Marleen..."

Sözleri 1915 yılında Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus Cephesinde savaşan Alman asker Hans Leip tarafından yazılan ‘Nöbetteki Genç Askerin Şarkısı', 1938 yılında Nazi müzisyen Norbert Schultze tarafından besteleniyor.

‘Kışla kapısının önündeki fener / Eskiden de oradaydı, şimdi de orada / Orada tekrar görüşsek ya / Dursak yine lambanın altında / Tıpkı eskisi gibi Lili Marleen'.

Savaştaki asker, savaşın acımasızlığına ve ölüme karşı, sevgilisine kavuşmayı özlüyor, büyük bir aşkla.

O ayrılık fotoğrafı

Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı insanlık dışı saldırı, milyonlarca insanı perişan eden savaşla birlikte TV'lerdeki görüntüler İkinci Dünya Savaşı'nı andırıyor.

Yıkılan kentler, yerle bir olan hastaneler, okullar, doğumevleri, santrallar...

Ve asıl ve asıl...

"Canlarını kurtarmak için kilometrelerce yürüyerek, yollara düşen on binlerce insan...

Her biri ayrı bir roman... Ayrı bir trajedi..."

Hele de, o fotoğraf. Dünkü Sözcü Gazetesinin sol alt köşesinde yer alan, iki küçük çocuğun fotoğrafı. Yaşları dördü, beşi geçmeyen iki kardeş birbirinden ayrılıyor.

"Birbirlerine salladıkları el, o ayrılık anı, insanlığın yüreğine saplanıyor.

İşte, savaş bu!.."

On binlerin yürüyüşü

Ellerinde bir çanta, her şeylerini geride bırakarak, yollara düşüyorlar.

"On binlerin Yürüşü" ya da "Anabasis".

Eski Yunan tarihçisi Ksenefon'un bu kitabı M.Ö. 400 yılında İran'ı ele geçirmeye çalışan Yunan asıllı paralı askerlerin savaşını anlatıyor.

Paralı askerler İran'a doğru yürürken, önlerine on binlerce insanı katıyor, "Anabasis". on binlerce insan yürüyor, evlerinden barklarından oluyor.

Aradan 2.400 yıl geçiyor.

Rusların "kendi ve paralı askerlerinin" şimdi önlerine kattıkları on binlerce Ukraynalı müthiş bir sefalet içinde komşu ülkelerin sınırlarına yetişmeye çabalıyor, şu anda "iki milyona yaklaşan" çoluk, çocuk, kadın, erkek, yaşlı, hasta...

İşte, savaş bu.

Savaşa ara veren şarkı

Ukrayna savaş görüntüleri başka çağrışımlar da yapıyor, İkinci Dünya Savaşı'ndan kalan film, roman ve öykülerde ve de şarkılarda yer alan çağrışımlar:

Alman asker Hans Leip'in yazdığı şiir Lili Marleen ve şarkısı.

Aslında tek değil, iki kişi Lili ve Marleen. Lili Hans'ın savaşa giderken geride bıraktığı sevgilisi, Marleen ise, yaralandığında hastanede karşılaştığı, çok etkilendiği hemşire.

Şiir ikisine birden yazılıyor.

Bir Nazinin bestelediği şarkıyı, bütün varlığı ile savaşa karşı çıkan ünlü oyuncu Marlene Dietrich 1939'da seslendiriyor.

Bir anda popüler olan şarkı Nazi İmparatorluğu'nun Propaganda Bakanı, faşizmin simgelerinden Goebbels'in dikkatinden kaçmıyor.

Goebbels şarkıyı savaşta "Nazi propagandası" olarak kullanmayı, o şarkıyla askerlere moral aşılamayı planlarken...

Hele de, 1941'de Belgrad'ın işgali sonucu Belgrad Radyosu tarafından sürekli çalınırken, Avrupa'da tam tersi etki yaratıyor.

Çeşitli dillerde söylenen şarkı, Nazi propagandası olmaktan çıkıp, "savaşa karşı" nitelik kazanıyor.

Onun için her gece saat 21.55'de silahlar susuyor, siperlerde birbiriyle savaşan Alman ve Rus askerleri aynı şarkıyla...

Ve belki bir an için olsa...

"Faşizmin emrindeki askerler dahil, hepsinin ağzından o sihirli şarkı dökülüyor:

Lili Marleen.. "

Yasaklama girişimi

Nazi propagandası yapacağım derken, şarkı iki tarafın askerlerinde de, "savaşın anlamsızlığı duygu ve düşüncesini" pekiştiriyor.

Goebbels şarkıyı yasaklıyor.

Artık çok geç!..        

Hem Alman Halkı, hem savaşan diğer ülke halklarından yükselen tepkiler faşist Goebbels'i durduruyor.

Şarkı yeniden söyleniyor.

Faşist saldırı

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana, yaklaşık 75 yıl sonra, dünya yine "faşist ve işgalci bir saldırı" ile karşı karşıya.

Bu kez saldıran, İkinci Dünya Savaşı sırasında saldırıya uğrayan Rusya.

İki haftadır izlediğim tüm haberler ve programlarda öne çıkan daha çok savaşın jeopolitik, uluslararası politik ve her yönüyle ekonomik etkileri.

Beni en çok etkileyen ise...

"On binlerin yürüyüşü... Anabasis...

Ayrılık fotoğrafları... Ayrılık gözyaşları..."

O haber ve görüntüleri izlerken, şarkının orijinalini mırıldanıyorum:

"Vor der Kaserne, vor dem grossen Tor / Steht ein Laterne und steht sie noch davor /

(...)

Lili Marleen, Lili Marleen."

Beş dakikalığına ile olsa, savaşa ara veren şarkıyı.

Putin o şarkıyı biliyor mudur acaba?..