Ülkemizde 18 yaş altında 20 bin dolayında Tip 1 diyabetli çocuk bulunmakta ve bunların en az 15 binini okul çağındaki çocuklar oluşturmaktadır. Günümüzde Tip 1 diyabetli çocukların tedavisinde günde 6-10 kez kan şekeri ölçümü ya da sensörle sürekli glukoz izlemi ve bu bilgilere dayalı olarak günde 4 kez insülin enjeksiyonu veya insülin pompa tedavisi kullanılmaktadır. Tip 1 diyabetli çocuklar tedavinin gerekleri yapıldığında normal ve başarılı bir ömür sürdürebilmekte ve çocuk diyabet ekipleri, aileler, öğretmenler ve toplum olarak diyabetli çocukların sağlıklı bir yaşam sürmesi için iş birliği yapılması gerekmektedir.

Diyabetli çocuklar haftada en az 30 saatlerini okulda geçirmekte ve tedavilerinin kesintisiz sürmesi yanında kendi akranları gibi bütün okul aktivitelerine katılmaları için öğretmenlerinin desteğine ihtiyaç duymaktadır. Öte yandan günümüzde, öğretmenlerin diyabet tedavisindeki rolü giderek artmaktadır. Öğretmenler, kan şekeri düşüklüğünde ve diğer acil durumlarda ne yapmaları gerektiği konusunda eğitim almalıdır. Ayrıca diyabetli çocukların ara öğünlerini almaları, insülinlerini yapmaları için kolaylık sağlanmalı ve arkadaşları ile uyumlu ve ayrımcılığa uğramadan bir okul yaşamı sürmeleri için çaba gösterilmelidir.

Yakın zamanda Uluslararası Çocuk ve Adölesan Diyabet Birliği (https://www.ispad.org/) tarafından Okulda Diyabet Bakımı konusunda bir uzlaşı yazısı hazırlamış ve temel bakım ilkeleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

• Okulda diyabet yönetiminin en uygun şekilde yapılması, başarılı bir okul performansının ve komplikasyonlardan kaçınmanın önkoşuludur.
• Okul saatlerinde kan şekerlerinin hedef aralıkta olması önemlidir ve günlük kan şekeri hedefleri ortama göre değişiklik göstermemelidir.
• Tip 1 diyabetli çocukların akranlarıyla eşit ölçüde okul hayatına katılması sağlanmalıdır
• Kan şekeri izlemi ve insülin enjeksiyonları için gerekli destek sağlanmalıdır.
• Kan şekeri düşüklüğünün acil tedavisi sağlanmalıdır.
• Sağlıklı beslenme konusunda gerekli imkanlar yaratılmalıdır

Diyabetli çocukların okulda yaşadığı sorunları çözebilmek için Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği tarafından, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı ile iş birliği yapılarak Kasım 2010’da Okulda Diyabet Programı başlatılmıştır. Bu programın amaçları, diyabetli çocukların okuldaki bakımlarını güçlendirmek ve öğretmen ve öğrencilere çocuklarda diyabet bulgularını öğreterek erken tanı konmasına yardımcı olmaktır. Bu program kapsamında 10 yılda birçok aktivite yapılmış ve diyabetli çocukların okulda bakımı konusunda ülke düzeyinde iyileşmeler sağlanmıştır. Okulda Diyabet Programı kapsamında son 10 yılda yapılanlar aşağıda özetlenmiştir.

1. Mart 2010: Çocukluk Çağı Diyabet Programı’na Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı kapsamında "Çocukluk Çağı Diyabetinin Kontrolü" başlığı ile son şeklinin verilmesi, Okulda Diyabet Programı’nın bu başlık altında tanımlanması.
2. Kasım 2010: Programın İstanbul’da 500 öğretmenin katıldığı bir toplantı ile tanıtımı.
3. Kasım 2010-Nisan 2011: "Benim Çocuğum Şeker Hastası mı" başlıklı Çocuklarda Diyabet Farkındalık afişinin 60.000 adet basılarak ülke çapında bütün okullara gönderilmesi.
4. Nisan 2011: Programın ve programla ilgili temel belgelerin ( Okulda Diyabet Bakımı Rehberi, Öğretmene Mektup) hazırlanması, Millî Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile protokol imzalanması (27 Nisan 2010).
5. Nisan 2011: Program ara değerlendirme ve geliştirme Çalıştayı.
6. Nisan-Ekim 2011: Okulda Diyabet Programı eğitim videoları ve digital eğitim platformu hazırlanması, okuldadiyabet.com sitesinin yayına başlaması.
7. 21 Temmuz 2011: Okul Kantinleri Genelgesi’nin yayınlanması.
8. Ekim 2011: Her ilden 2 MEB, 1 Sağlık Bakanlığı yetkilisi ve çocuklarda diyabet ve şişmanlıkla ilgili uzmanlardan oluşan 300 kişinin katılımı ile 10 Ekim 2011’de Ankara’da bir günlük eğitim toplantısı düzenlendi. "Büyük Buluşma" adı verilen toplantıda diyabet ve şişmanlık konuları yanında, okul kantinleri genelgesinin uygulanması üzerinde duruldu ve 14 Kasım haftasındaki okul eğitimlerinin nasıl yapılacağı katılımcılara aktarıldı. İlk kez "her okula bir hemşire" talebi dile getirildi. Toplantının ardından Millî Eğitim Bakanlığı 21 Ekim 2011 tarihinde bütün okullarda eğitim yapılmasını belirten bir yazı göndererek, birçok ilde okul yetkilileri ile eğitim planlama toplantısı yapılmasını sağladı.
9. 14 Kasım 2011 ve sonrası: Ülke çapında Okulda Diyabet Programı eğitimleri ve toplantılarının yapılması, bu toplantılarda Okulda Diyabet Programı Eğitim Videolarının gösterilmesi. Bu etkinlik daha sonra da her yıl 14 Kasım haftasında sürdürülmüştür. Ayrıca her yıl okul açılmadan önceki seminer programlarında öğretmenlerin hazırlanan eğitim materyallerini incelemesi sağlanmıştır. 
10. 14 Şubat 2012: Diyabetli çocukların merkezi sınavlarda yaşadıkları sorunlar için Prof.Dr. Hülya Günöz, Prof. Dr. Peyami Cinaz, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Şükran Darcan ve Doç. Dr. Nesibe Andıran’dan oluşan bir heyet ÖSYM Başkanı Prof.Dr. Ali Demir'i ziyaret etmiş ve sorunlar ayrıntıları ile konuşulmuştur.
11. 19 Aralık 2012: Okulda Diyabet Programı Fark Yaratan Öğretmenler Ödülü Toplantısı ( Bu ödül programına 117 kişi başvurdu ve 7 öğretmen ödül aldı).
12. 24 Şubat 2013: Millî Eğitim Bakanlığı Diyabetli Öğrenciler Genelgesi’nin il Millî eğitim müdürlüklerine gönderilmesi.
13. 3-5 Temmuz 2013: Okulda Diyabet Programı Fark Yaratan Öğretmenler Ödülünü kazanan öğretmenler ve Millî Eğitim Bakanlığı yetkilileri ile Paris Sanofi Merkez Ofisini ziyaret.
14. 20 Şubat 2014: Millî Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile ikinci protokolün imzalanması.
15. Ocak 2015: Çocuklarda Diyabet Kamu Spotu’nun hazırlanması ve Sağlık Bakanlığı aracılığıyla TV kanallarında gösterilmesinin sağlanması.
16. 27 Kasım 2015: Merkezi sınavlarla ilgili ÖSYM başkanlığına yazı gönderilmesi ve sınav kılavuzlarında diyabetli çocuklarla ilgili düzenlemelerin yer almasının sağlanması.
17. 10.2016 Tarihli "Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi" Genelgesi’nin yayımlanması.
18. 26 Kasım 2016: "Çocuk Diyabet Ekibi ve Aileler, Öğretmenlerle Buluşuyor!" Gaziantep toplantısı.
19. 14 Aralık 2016: Okulda Diyabet Programı Çalışmalarının Değerlendirilmesi Toplantısı,
20. 27 Mayıs 2017 : "Çocuk Diyabet Ekibi ve Aileler, Öğretmenlerle Buluşuyor!" Adana toplantısı.
21. Kasım 2017: Okulda Diyabet Programı Eğitim Sunumlarının güncellenmesi ve Sağlık Bakanlığı tarafından tüm İl Sağlık Müdürlükleri’ne gönderilmesi. Sağlık personeli tarafından Şubat 2018 tarihi itibariyle tüm okullarda öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik farkındalık eğitimlerinin düzenli olarak yapılmaya başlanması.
22. 2 Aralık 2017: "Çocuk Diyabet Ekibi ve Aileler, Öğretmenlerle Buluşuyor!" Samsun toplantısı.
23. 5 Ekim 2017: Millî Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile üçüncü protokolün imzalanması ve bu protokolün eki olarak "Okulda Diyabet Programı Sorumluluklar Belgesi"nin yayınlanması.
24. Aralık 2017: "Okulda Diyabet Programı Diyabetli Çocuklar ve Gençler için Sınav Rehberi" belgesinin hazırlanması.
25. Ekim 2018: Okulda Diyabet Programı Eğitimcilerin Eğitimi Toplantıları (İstanbul, Bursa, İzmir, Ankara…)
26. Eylül 2018: "Tip 1 Diyabetli Öğrenciler İçin Okulda Bireysel Tedavi Planı ve Girişimler İçin Yetkilendirme Belgesi"nin hazırlanması ve Çocuk Endokrin Merkezlerine gönderilmesi.
27. Kasım 2018: Obezite ile ilgili kitap ayraçları hazırlanması ve Sağlık Bakanlığına sunulması.
28. 14 Aralık 2018: "Çocuk Diyabet Ekibi ve Aileler, Öğretmenlerle Buluşuyor!" Eskişehir toplantısı.
29. Ocak-Haziran 2019: Okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve okul hemşirelerinin diyabetli çocukların okulda bakımı konusundaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi araştırması.
30. 29 Mart 2019: Okulda Diyabet Programı Değerlendirme Toplantısı, İstanbul.
31. 14 Haziran 2019: Okul Hemşireleri İstanbul Toplantısı.
32. Kasım 2019-Mart 2020: Toplum Sağlığı Merkezleri Diyabet Sorumluları Eğitimi, İstanbul, İzmir ve Ankara Toplantıları.
33. Ekim 2020: Milli Eğitim Bakanlığı "Diyabetli Çocukların Okulda Bakımı ve Desteklenmesi Yönergesi" yayınlandı
34. Kasım 2020: Okulda Diyabet Pogramının etkilerini değerlendiren araştırma Pediatric Diabetes dergisinde yayınlandı (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33205857/).

Okulda Diyabet Programı’nın 10. yılında ülkemizde önemli bir adım atılarak, ülkemizdeki diyabetli çocukların okullarda dünya standartlarında ve yukarıda sayılan ilkeler çerçevesinde bakımı için bir yönerge hazırlanmış ve bu yönerge 14 Ekim 2020 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi’nde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir (https://www.arkadasimdiyabet.com/wp-content/uploads/4_5782887848738817844.pdf).

Bundan sonraki görevimiz, bu yönerge doğrultusunda, ülkemizdeki bütün okullardaki diyabetli çocukların yaşamlarını iyileştirmek ve diyabet ekiplerine öğretmenleri de ekleyen bir anlayışla çalışmaktır.

Okulda Diyabet Programı’nın 10. yılında başta öğretmenler ve okul hemşireleri olmak üzere diyabetli çocuklar için emek veren herkese teşekkür ediyoruz (https://youtu.be/ZyhmgzuM_TE).

Prof. Dr. Şükrü Hatun
Okulda Diyabet Programı Koordinatörü
Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi