1967'de Brooklyn, New York'ta kurulan Sweet Smoke mistisizm, spiritüel, lirik temalarıyla ürettikleri müziğin analitik kategorizasyonu yapıldığında, psychedelic bir caz-rock grubu olarak tanımlanmıştı. Grup üyeleri üniversiteden birbirlerini tanıyan müzisyenlerdi ve farklı gruplarda çalıyorlardı. Kendi ifadeleriyle "altmışlar devrimi başladığında" yani 1966 yılında o çalmakta oldukları farklı gruplar dağılmıştı. Ortak bir anlayışla aynı müzikal yolculuğa çıkma iradesi etrafında bir araya gelen grup üyeleri radikal bir karar alarak ABD'den1969 yılında Avrupa'ya taşındı.

Almanya'da yaşayıp dağıldıkları 1974 yılına kadar Almanya, Hollanda ve Fransa'da başarılı performanslar sergiledi. Başlangıçta bazı üyeler Avrupa'da kaldı, bazıları Hindistan'a gitti, ancak grubun çoğu Amerika Birleşik Devletleri'ne geri döndü.

Sweet Smoke, komünlerinde Hint çalgılarıyla raga caz yaparken.

ABD menşeili olmasına rağmen Sweet Smoke Avrupa'da genellikle bir Krautrock grubu olarak anıldı. Bu terim müzik yazınımızda hiç kullanılmadı. Bu nedenle anlamını ve içerimlerini açıklamak gerekiyor.

Krautrock, Batı Almanya'da 1960'ların sonu 1970'lerin başında psychedelic rock, elektronik müzik ve çeşitli avangart esinlenmeleri harmanlayan sanatçılar tarafından oluşturulmuş geniş bir deneysel rock türüdür.

Canlı ritmleri, yaratıcı doğaçlamaları ve karmaşık müzik yapıları ile dikkat çeken grup, Beatles, Eric Clapton, Jimi Hendrix, Frank Zappa ve Caz sanatçısı John Coltrane'den etkilendiklerini sık belirtti.  

ABD ve Karayipler'deki ilk gösterilerinin ardından taşındıkları Almanya'da Hollanda sınırından yaklaşık bir kilometre uzaklıkta, Emmerich şehrinin dışında, Hüthum köyünde bir çiftlik evinde Hippi komünü kurdu. Grup, Doğu ve Psychedelic felsefelerine olan ilgileriyle birleştirilen ruhani müzik performanslarının karışımıyla bölgede sahne içinde ve dışında tanınmaya başladı. Almanya'ya vardıklarında orijinal üyeler Andy Dershin (bas gitar), Michael Fontana (tenor saksafon, vokal, flüt), Jay Dorfman (davul), Marvin Kaminowitz (gitar, vokal) ve Victor Sacco'ydu (gitar).  Victor yakında yerine Steve Rosenstein'i (ritim gitar, vokal) alacaktı.  

1970 yılında EMI gruba ulaştı ve ilk albümleri Just a Poke'u Alman plak yapımcısı Konrad "Conny" Plank ile kaydetti. Böylece ilk halüsinojenik müzikal bilinç akışlarını albüm formatında, 60'ların kültürel birikimine katkı olarak sundular. Gerçekten de 60'ların jam festivali gibiydi Just a Poke.

 Sweet Smoke'un ilk zamanlardan başlayarak hayranı olmuş izleyicileri şu değerlendirmeleri yaptılar:

" Altmışların sonu ve yetmişlerin başındaki jazzy, hippie, psychedelic ve blues hayranlarına kesinlikle tavsiye edilir.

Müzikleri çok Hippi ve ot dumanlı bir atmosfere sahip, flüt hipnotize edici ve aralıksız gitar riffi oldukça keyifli. The Doors' un Soft paradise' sına gönderme harika, o kadar harika ki Doors'tan çok daha iyi. Sweet Smoke , barış ve sevgi rüyasını canlı tutarken, müzik dünyası onların yolculukları sırasında ilerliyordu ve burada çaldıkları progresif rockın ağır saykodelik tarzı çoktan yerini daha gösterişli teknik ve profesyonel bir yaklaşıma bırakmıştı. Yine de geçen zamana rağmen müzikleri, 1970' lerin kinizminin ortasında bir saykodelik güneş ışığı ve maneviyat vahasını temsil ediyordu."

Fanlar ve eleştirmenler, Doors'tan olduğu kadar John Coltrane'den de esinlenerek, caz, rock, empravizasyon, avant garde karışımı olarak nitelediler Sweet Smoke tarzını. Just a Poke plağının kapağını da iç bilince küstahça bir haykırış ve grubun kozmik, küreselleştiği ve bulabildikleri her şeyi açık bıraktıkları gerçeğine bir selamdı, sözleriyle kritize ettiler.  

Grubun kurucu lideri Michael Fontana 2016 yılında verdiği özel mülakatta 60'lara özgü büyülü öykülerinin başlangıç zamanlarını şöyle açıkladı:

"Öyleyse (Hindistan' dan Avrupa'ya) geri dönme vaktimiz geldiğinde ne oldu, davulcum kız arkadaşıyla yaşamak için bizden biraz önce Almanya'ya döndü. Hiçbir şey bilmeden bir plak dükkanına girdiğinde Just a Poke albüm kapağının her tarafta olduğunu gördü. Çünkü Almanya'da hemen büyük bir hit olmuş. Gördüklerine şaşırdı. Hindistan'dan ayrılırken 'rekorunuz aldı gidiyor' diyen bazı mektuplar aldık, inanamadık!

Sonra hepimiz geri döndüğümüzde, gördük ki Just a Poke bir hit olmuş Almanya'da, Hollanda'da inanamıyordum sanki! 'Bu nasıl oldu' dedim, biliyor musun? Çünkü bazı nedenlerden dolayı üzerinde ses var, bu çok akılda kalıcıydı, özellikle de Silly Sally'de. Davullar kulağa çok tuhaf ve psychedelic geliyordu.

Hollanda'da da Just a Poke hemen süper bir hit oldu - çok yeni ve orjinaldi. 1971'de 'En İyi Albüm' seçildi. Biliyorsun bu büyük bir onur. İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda'da kült bir hit oldu. Başka ülkelerde de süper bir hit oldu."

Grotesk bir öykü

Just a Poke'u kaydettikten sonra, Sweet Smoke seyahat etmek için bir yıl izin yapar. Grubun çoğu, sosyo-ruhani grup Ananda Marga ile bağlantılı olarak ruhani bir yolculuk için grubun Ford Transit minibüsünü Irak-İran-Pakistan-Afganistan rotasını izleyerek Hindistan'a gider. Oradan da Nepal'e geçerler. Nepal'de Alman turistlerle tanışınca sürpriz bir şekilde Just a Poke albümünün başarısını bir kez daha duyarlar. Birkaç hafta sonra Katmandu'dan Avrupa'ya dönerler. EMI ile yeni bir kayıt sözleşmesi imzalarlar ve Jeffrey Dershin'i (piyano, perküsyon, vokal) tam zamanlı üye olarak alırlar.

Grup ikinci LP'leri Darkness to Light'ı 1973 yılında Hollanda'daki EMI stüdyolarında kaydeder. 1973'te Jeffery Dershin Amerika'ya eve döner. Michael Fontana Hindistan'a gitmek için gruptan ayrılır ve Steve Rosenstein'ın yerine Rick Rasa (ritim gitar, sitar, vokal) gruba dahil oldu.  

1974'ün sonlarına doğru grup yaratıcı evrimlerini tamamlayamadan tamamen dağılır.  

Son performanslarını Berlin'deki müzik konservatuarı Hochschule für Musik'in konser salonunda çalarlar. Konser EMI tarafından kaydedilir ve grubun son LP'si Sweet Smoke Live olur.

Raga caz rock

Sweet Smoke' un, müziği belirttiğim gibi farklı terimlerle tanımlandı ve bir kült grup olduğu konusunda fikir birliği oluştu. Ancak bu kavramsal kategorizasyon grubun müziğinin, tamamını kapsayamıyor. Çünkü grup üyelerinin batının materyalist egemen kültür ve ideolojisine, tüketim toplumu ve etiğine şiddetle karşı oldukları mülakatlarından ve komünal Hippi hayat tarzlarından biliniyor. Bu anlayışlarını, doğu mistisizmine, Hin kültürüne, yoga, meditasyon ve budizme hissettikleri yakınlığı ve ruhaniliklerini müzikleriyle de ifade ettikler için caz rock, psychedelic rock tabirleri kifayetsiz kalıyor. Ben, Sweet Smoke'un müziğini raga jaz rock olarak tanımlama taraftarıyım. Raga caz rock, özellikle Hint müzigi etkili caz rock müziğidir. 60'ların ikinci yarısında Beatles'ın Hint müziği etkili şarkilarından sonra, en fazla da ABD'de pek çok psychedelic grup, sitar, tabla, tanpura, mridangam gibi Hint enstrumanlarını müziklerinde kullandılar. Daha sonra genel olarak Orta Dogu ve Hint etkili rock için kullanıldı bu terim.

Raga, Hint klasik müziği makamları ve melodi bilgisidir. Sanskritçede renk, ruh hali, güzellik, melodi, armoni anlamları taşır.  

Grubun bu anlamda en karakteristik parçası, Kundalini'dir.  

Sweet Smoke olayı, insana her şeyleriyle Hippileri ve doğu mistisizmini hatırlatan bir hüzünlü öyküdür aynı zamanda. Bu kadar yetenekli, yaratıcı ve nazik insanlar, böylesine güzel ve unutulmaz müzikler ürettiler. Ama çok erken ve sevenlerini çok üzen bir kararla aniden dağıldılar. Neden böyle oldu? Bu soru beni araştırmaya yöneltti. Sonuç hazin; ciddi bir anlaşmazlık, ego savaşları, farklı türlere yönelim tercihleri gibi o alemde kanıksanmış nedenler mevzubahis bile değildi. Fontana, Hintli bir kadınla evlendi, Hindistan'a yerleşti yaklaşık elli yıldır orada çok mutlu bir hayat sürüyor. Diğer arkadaşları ise her biri ABD'nin değişik eyaletlerinde yaşıyorlar. Sadece gereken azim, kararlılık, çalışma disiplini ve fedakarlık Hippi mizaçlarına ters geldiği için yeter demişler. Eğer sebat gösterip istikrarlı bir şekilde üretmeye devam etselerdi, bir zamanlar Erkin Koray'ın ve MFÖ üyelerinin taa Avrupa'lara gidip konserlerini izledikleri Chicago adlı pop caz rock grubu yerine Sweet Smoke zirvede olabilirdi.

Bir yanda Taylor Swift, Rihanna, Ed Sheeran, Justin Bieber öte yanda koca bir rap - hiphop tümeni iyice sıkıcı olmaya başladı.  

Ne yazık ki Sweet Smoke gibi gruplar artık yoklar. Yetinmek zorunda kalıyoruz, bıraktıkları üç albümle.

Albümler:

• Just a Poke(1970)
• Darkness to Light(1973)
• Sweet Smoke Live (1974)