Vergi cenneti sayılan yerlere para aktarıldığı zaman Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) m.30/7 uyarınca yüzde 30 oranında stopaj (kesinti) yapılır. Ancak sorun şu ki; vergi cennetlerinin nereler olduğunu ancak Cumhurbaşkanı ilan ederse öğrenebileceğiz. Yani Cumhurbaşkanı bu yerleri ilan edecek, biz de öğrenecek ve buraya para gönderilmesi durumunda yüzde 30 stopaj yapacağız. Aksi durumda stopaj yapılamayacaktır. Ayrıca bu listeler Cumhurbaşkanınca yıllardır ilan edilmedi.

İşte bu yazımızın konusu vergi cenneti listesini Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın neden ilan etmediği, olası Cumhurbaşkanı değişiminde Kılıçdaroğlu’nun bu yerleri ilan edip etmeyeceğidir.

Nerede bu vergi cennetleri?

Vergi cenneti kavramı 1950’lerden beridir hem akademide hem de diğer birçok alanda kullanılır. Ortak bir tanım birliği hâlâ mevcut değildir ancak vergi cennetleri genel olarak ülke dışında bulunan hiç vergilendirilmeyen ya da düşük oranda vergilendirilen, bilgi paylaşımı konusunda şeffaf olmayan, kazanç anlamında fiili aktivitelerin olmadığı yerler olarak bilinir.

OECD de vergi cenneti kavramını tanımlamak yerine buna bazı özellikler atfederek anlaşılmasını sağlamaya çalışmıştır. OECD vergi cennetleriyle alakalı olarak çok düşük oranlı ya da hiç vergi olmaması, şeffaflığın çok az ya da hiç olmaması, etkin bilgi alışverişinin olmaması ve herhangi bir iktisadi faaliyetin bulunmaması şeklinde özellikler saymıştır.

Vergi cennetleri uluslararası birçok sahada offshore yani kıyı ötesi finans merkezleri olarak da bilinir. Bunlara offshore yani kıyı ötesi denilmesinin temel nedeni bu yerlerin Karayip Denizi’ndeki irili ufaklı adalardan oluşmasından kaynaklıdır. Ancak bu kavram Karayip’teki yerleri de aşarak denizi ve dolayısıyla kıyısı olmayan yerlerde de kullanılınca bu kavramın içeriğinde ilk etapta deniz ve kıyı aramak yerine vergi avantajı olan yerler anlaşılmaya başlandı. Böylece bir yer, denizi ve kıyısı olmasa da vergi cenneti dolayısıyla offshore sayılabilmektedir.

Dünyada bilinen offshore merkezleri yani vergi cennetleri Apple’ın 55 milyar dolarlık vergi hilesine konu işlem yaptığı İrlanda, Google’ın 45 milyon dolardan fazla para tuttuğu Bermuda, Lüksemburg, İsviçre, Monaco, Virgin Adaları, Man adaları, Cayman Adaları, Malta, Şeyseller, Bahreyn, Mauritius Cumhuriyeti, Jersey (Manş Adaları) vs. sayılabilir.

2016 ve 2017 yıllarında Alman Süddeutsche Zeitung gazetesine iki farklı hukuk firmasından offshore bankacılık hesaplarına ilişkin sırasıyla Panama Belgeleri ve Cennet Belgeleri olarak bilinen veriler sızdırılmıştı. Gazeteler, offshore vergi cennetlerinde para depolayan çok sayıda politikacı, ünlü, şirket ve diğer dünya liderlerini ifşa etmişti.  Bu iki sızıntı, offshore vergi cennetleri hakkında şimdiye kadar bilinen en fazla veri sızıntısıydı.

Bu nedenle OECD başta olmak üzere uluslararası arenada çeşitli önlemler alınmaktadır. Bu konuyu başka bir yazıda ele alacağım.

Vergi cennetlerine aktarılan paralardan stopaj yapılmalı ama…

Yukarıda vergi cenneti olarak sayılan yerler bizim ülkemiz için gerçekte de birer cennetler. Çünkü bu yerlere aktarılan paralardan KVK m.30/7 uyarınca yüzde 30 stopaj yapılması gerekmekte ancak bu yerlerin KVK m.30/7.fkr uyarınca Cumhurbaşkanınca ilan edilmesi gerekmektedir.

Daha önce Bakanlar Kuruluna ait olan bu yetki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçince Cumhurbaşkanı’na geçti.

Dolayısıyla bu yerler Cumhurbaşkanınca ilan edilmediği için buralara aktarılan paralardan stopaj da yapılmamaktadır. Ve bu yerler ülkemiz için gerçekten cennet olarak kalmaya devam etmektedir.

Önemli bir husus da KVK m.30/7.fkr uyarınca, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlar ile tam mükellef kurumların söz konusu ülkelerde bulunan işyeri veya daimî temsilcilerine nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın yüzde 30’luk vergi kesintisi kapsamındadır. Dolayısıyla, vergi cenneti olan yerlerde yerleşik olan veya buralarda faaliyette bulunan kurumlara ödenen kredi anaparası, tasfiye bakiyesi gibi değerler de vergi kesintisi (stopajı) kapsamında bulunmaktadır.  

Ödemeye esas teşkil eden bir belgenin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek ülkelerde düzenlenmesi, vergi kesintisi için yeterlidir. Ancak bu yerler Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilmediğinden yüzde 30’luk kesinti (stopaj) de yapılmayacaktır. Bu durum Hazine'yi çok ciddi şekilde zarara uğratmaktadır.

Cumhurbaşkanı vergi cenneti olan yerleri neden ilan etmiyor?

KVK m.30/7.fkr uyarınca stopaj yapılması için bu yerlerin Cumhurbaşkanınca ilan edilmesi gerektiği aksi durumda buraya aktarılan tutarlar üzerinden stopaj yapılmayacağı net bir şekilde belirtilmiş.

Cumhurbaşkanı böyle bir yetkisi olduğunu bilmiyor olabilir mi? Bilemedim, her şey ihtimal dahilinde elbette ama bunun çok küçük bir ihtimal olduğunu söylemem gerekiyor. En azından kurmayları/danışmanları bu yönde bir uyarı yapmış olmalı. Ancak bu konuda ne Cumhurbaşkanlığınca ne de Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca herhangi bir açıklama yapılmadığından tüm cevaplar tahminden öteye gitmiyor maalesef.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu yönde bir rapor hazırlaması şarttır. Çünkü 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden bu yana yaklaşık 16 yıllık süreçte vergi cenneti sayılan yerlerin listesinin açıklanmamasından kaynaklı ne kadarlık bir vergi kaybı olduğunu bilmek bir vergi mükellefi olarak yurttaşlık hakkımız olsa gerek.

Erdoğan bu listeyi şu ana kadar açıklamadı, belki de ilerleyen süreçte açıklar. Ancak olası bir Cumhurbaşkanı değişiminde "Kılıçdaroğlu bu listeyi açıklar mı?" sorusunu kendisine sormak lazım. Kılıçdaroğlu ve Erdoğan’la röportaj yapan basın mensubu arkadaşlardan bir ricam var; lütfen bu soruyu kendilerine ve/veya muhataplarına sormaları ya da danışmanlarından bu soruyu kendilerine iletmeleri. Beni kırmayacaklarını umuyorum.

Cevabını da sabırsızlıkla bekliyorum…

Ayrıca

Tüketim ve zorunlu mallar üzerinden alınan ÖTV ve KDV oranlarını artırarak bütçeyi beslemeye çalışan iktidar partisinin bir an önce vergi cennetlerinden vergi alınması gibi uygulamaları hayata geçirerek elini yurttaşın cebinden çekip hem elini hem de vergilendirme anlayışını sermayeye doğru kaydırması gerekmektedir. Vergilemede adalet tam da budur...