2023 yılında motorlu araçlardan tahsil edilen ÖTV tutarı 441 milyar 232 milyon TL’dir. 2024 yılı bütçe hedefi ise 498 milyar 230 milyon TL’dir. Ancak hedeflenen tutardan çok daha fazla tahsil edilecek gibi duruyor. Nedeni ise motorlu araçlardan tahsil edilecek ÖTV’nin hesaplandığı tarifenin ısrarla güncellenmemesidir.

Daha basit bir ifadeyle motorlu araçlar için hesaplanan ÖTV’nin tabi olduğu tarife basamaklarının yükseltilmesi gerekmektedir. Ancak -yeniden değerleme oranı kadar artması gibi- otomatik bir düzenlemenin bulunmaması çok önemli bir sorundur. ÖTV tarifesinin güncellenmesi tamamen Cumhurbaşkanının takdirine bırakılmıştır.

Hatta en son matrah güncellemesi 24 Kasım 2022’de yapıldı. 24 Kasım 2022’de yürürlüğe giren 6417 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile otomobillere ilişkin hem ÖTV matrahları hem de tarifedeki matrah dilimi sayısı artırıldı.

Yani matrah güncellemesi yeniden değerleme oranına bağlı değil tamamen Cumhurbaşkanının keyfiyetine bırakılmıştır. Ve Cumhurbaşkanı son iki yıldır yeni bir düzenleme yapmış değil.

Şayet sadece son iki yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılsaydı şu an 1 milyon TL’lik bir aracı 805 bin TL’ye alabilirdik.

Şöyle ki aşağıda motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyen otomobiller için ÖTV tarifesi bulunmaktadır.

Yukarıdaki tabloya göre aracın vergisiz fiyatı 184 bin TL’yi aşmıyorsa vergisiz fiyatına yüzde 45 ÖTV oranı uygulanmaktadır. Ancak aracın vergisiz fiyatı 184 bin TL ile 220 bin TL (220 bin TL dahil) arasında ise vergisiz fiyatın tamamına yüzde 50; 220 bin TL ile 250 bin TL (250 bin TL dahil) arasında ise tamamına yüzde 60; fiyatı 250 bin TL ile 280 bin TL (280 bin TL dahil) arasında ise tamamına yüzde 70; fiyatı 280 bin TL’yi aşıyorsa tamamına yüzde 80 ÖTV oranı uygulanmaktadır.

Ayrıca ÖTV dahil çıkan tutara yüzde 20 KDV de uygulanmaktadır. Tabloda görüldüğü üzere 1600 cm³'ü geçmeyen bir aracın vergisiz fiyatı 190 bin TL ise 190 bin TL’nin tamamına yüzde 50 ÖTV oranı uygulanmaktadır. Ya da son satırında görüldüğü gibi örneğin aracın vergisiz fiyatı 290 bin TL ise 290 bin TL’nin tamamına yüzde 80 ÖTV oranı uygulanmaktadır.

Böylece bugün piyasa satış fiyatı yaklaşık 605 bin TL’nin üstünde olan motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyen otomobillerin tamamına yüzde 80 ÖTV uygulanmaktadır.

Sorun ne?

Sorun şu: matrah güncellemesi yeniden değerleme oranına bağlı olmaması ve bunun tamamen Cumhurbaşkanının takdirine bırakılmış olmasıdır.

Enflasyonun bu denli yüksek olduğu bu günlerde bu tarifenin de gerçeğe uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Ancak Şimşek, bu konu hakkında hiç konuşmamaktadır. Biz de konu hakkında maalesef bilgi sahibi değiliz.

Bugünden çok fazla uzaklaşmadan otomobillere ilişkin tarifeyi sadece 2022 yılı yeniden değerleme oranı (yüzde 122,93) ve bu yıl için de yüzde 58,46 oranı (YDO) kadar artırsaydık aşağıdaki yeni tarifeye ulaşmış olacaktık.

Buna göre, örneğin motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyen ve satış fiyatı 1 milyon TL olan bir otomobil için şu an 370 bin TL ÖTV ve 167 bin TL KDV ve toplamda 537 bin TL vergi ödenmektedir.

Ancak tarifedeki basamaklar, sadece son iki yılın yeniden değerleme oranı kadar artırılsaydı bu kez aynı otomobile 208 bin TL ÖTV, 134 bin TL KDV ve toplamda 342 bin TL vergi ödeyip aynı aracı bugün yaklaşık 805 bin TL’ye satın almış olacaktık.

Yani aynı aracı bugün 195 bin TL daha ucuza almış olacaktık. Hatta önceki yıllarda da bu basamaklara YDO uygulansaydı aynı aracı bugün çok daha ucuza almış olacaktık.

Şimşek, bu konuda bir düzenleme yapar mı? bilemiyorum ama 2023 yılında motorlu araçlardan alınan ÖTV’nin toplam vergi geliri içindeki payı yüzde 10’a yakın ve bunun üzerinden ayrıca yüzde 20 KDV de bulunmaktadır.

Şayet amaç enflasyonla mücadele ise yapılması gerekenlerden biri de bu olsa gerek.

Daha yüksek oranlar da var

Yukarıdaki örnek, bizim bindiğiminiz motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyen otomobiller içindir.

Ancak motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçen ama 2000 cm³'ü aşmayan otomobillerde vergisiz fiyatı 170 bin TL’yi aşmayanlar için yüzde 130; aşanlarda ise yüzde 150 ÖTV oranı uygulanmaktadır. Hatta motor silindir hacmi 2000 cm³'ü geçenlere yüzde 220 uygulanmaktadır.

Elektrikli araçlarda ise bu oranlar yüzde 10 ila yüzde 60 arasındadır.