31 Ekim dünyanın pek çok bölgesinde “Cadılar Bayramı” olarak kutlanır. Alışkanlığımız olduğu üzere Cadılar Bayramı'nın da bir “Amerikan icadı” olduğunu düşünmüş olabilirsiniz. Bu nedenle size kısa bir Cadılar Bayramı tanıtımı yapmak istedim:

 

• Öncelikle Cadılar Bayramı ne Hristiyanlıkla ne de Amerikalılarla ilgilidir. Hristiyanlar da Amerikalılar da bu günü sonradan öğrenip kendi kültürlerine entegre etmişlerdir.

 

• Cadılar Bayramı (Halloween) All Hallows' Evening, yani Tüm Ölülerin Gecesi kelimesinden gelir. Hristiyanlık öncesi dönemde Keltler (eski İskoçlar, yani etek giyen adamlar) Ekim ayının sonunu kış mevsiminin başı olarak görmüş ve bu günde yazın sonunu kutlamışlar. Kış mevsiminin başında ölüler diyarının da kapılarının aralanacağına ve ölülerin ruhlarının bizi ziyaret edeceğine inanmışlardır.

 

• Ölülerin ruhları ziyarete geldiğinde tanınmamak için kostümler giymiş ve büyük ateşler yakmışlardır.

 

• Çocuklar büyük ateşi yakmak için ev ev gezerek odun istemişlerdir.

 

• Hristiyanlar bu popüler pagan kutlamasını kendi sistemlerine entegre edebilmek için normalde 13 Mayıs'da olan Tüm Azizler Günü'nü (All Saint's Day) Papa 4. Gregor'un emriyle 1 Kasım'a kaydırarak Tüm Ölüler Gecesi'ni Tüm Azizler Günü kutlamasına katmışlardır.

 

• Amerika'da Cadılar Bayramı 19. yüzyılda İskoç ve İrlandalıların Amerika'ya göç etmeleri ile tanınmaya başlanmış, 20. yüzyılın başında da güncel kültürün bir parçası olmuştur.

 

• Ancak çoğu Amerikalı ve Hristiyan için Cadılar Bayramı'nın dinsel bir kutlama teması yoktur.

 

• Günümüzde Cadılar Bayramı kendisine özgü bir tüketim ekonomisi oluşturduğu için dünyanın çok yerinde kostüm partileri olarak algılanmaktadır. Bu bağlamda da gerek çocuklara gerekse de büyüklere kostüm üreten şirketler en yüksek kazancı bu dönemde sağlamaktadırlar.

 

• Amerikan filmlerinde gördüğümüz çocukların kostümlerle ev ev dolaşıp hediye istemeleri adeti (trick-or-treat / şeker mi? - şaka mı?) Kelt'lerdeki odun isteme adetinden kaynaklanmaktadır. “Eğer bize odun vermezseniz kötü ruhlar gelip sizin evinize kötü şeyler yapar” düşüncesi “eğer bize şeker vermezseniz kedinizin kuyruğuna konserve kutusu bağlayarak tüm gece uykusuz kalmanızı sağlarız” düşüncesine dönmüştür.

 

Hangi anlamda bakacak olursak olalım, Cadılar Bayramı (ki ben neden Cadılar Bayramı dendiğine dair bir ipucuna rastlamadım) Hristiyanlık öncesi paganların ya da  Hristiyanların bir adetidir. Bizim kültürümüzde herhangi bir yeri ya da karşılığı yoktur. Ancak kültürümüzde karşılığı olmayan pek çok tüketim toplumu adeti gibi kitlesel tüketimi arttırmak adına her geçen gün daha da çok aramıza sokulmaktadır. Bu sebepten eğer bu adete karşı olmak istiyorsanız, en azından doğru sebeplerden karşı olun, Amerikan ya da Hristiyan adeti olduğu için değil...