Ebeveynlerden biri eşi ile kuracağı ilişkiyi çocuğuna yönelttiğinde duygusal ensest ortaya çıkıyor. 

Bu durum çocuğunu sırdaşı yapmak, kendi ihtiyaçlarını çocuğa karşılatmak şekilde ilerliyor.

Oysa çocuklar ebeveynlerin eşi, arkadaşı ya da terapisti değil. Onlar sadece çocuk. Ve, çocuklar küçüktür; anne, babalar büyük.

Çocuğa büyükmüş gibi davranmak, “Ne kadar olgun çocuğumuz var” başlığı altında çocuğu dert ortağı yapmak ona kendi yükünü vermektir aslında.

Çocuğun taşıyabileceğinden çoktur bu yük. Rolleri çocuk olmakken evi çekip çevirir, ebeveyne maddi, manevi destek sağlarlar. Kimi zaman ebeveynlerini teselli ederler.

Eşlerden biri vefat ettiğinde ya da alkolizm, kumar, uyuşturucu gibi bağımlılıklardan dolayı ‘var ama yok gibi’ bir ebeveynle yaşarken ortaya çıkabilir.

Literatürde bu durum çocuk istismarı olarak geçiyor. Duygusal (örtük/gizli) ensest adı altında da araştırma yapıp belli başlı özelliklerine ulaşabilirsiniz.

Ensestin kelime anlamının aksine bu durum cinsellik içermiyor. Sadece duyguların suistimal edilmesi söz konusu. Sonuçları ise cinsellik içeren ensest ile benzerlik gösteriyor.

Ebeveynin, ihtiyaçlarını yetişkin yakınlarına bölüştürmeksizin çocuğa yüklemesi haksızlıktır. Elbette ki çocuk bu beklentiyi karşılayamaz. Bu yüzden sık sık yetersiz hissetmesi olağandır.

Bu gibi durumlarda, çocuk kendi ihtiyacını öne koyduğunda suçluluk duygusu yaşayabilir. Kaygı seviyesi yükselebilir ve bağımlılığa sığınabilir. Ebeveyne karşı sevgi-nefret ilişkisi besleyebilir.

Uzmanlar yetkin bir terapistle çalışmayı ve kişinin kendi kendisinin ebeveyni olmasını öneriyor.

Bu kişiler sağlıklı davranışlara şahit olmadıkları için kişisel bakımlarını nasıl yapacaklarından, duygularını kontrol etmeye dek bir dizi işle karşılaştıklarında zorlanabiliyorlar.

Vaktiyle duygusal istismara uğramış şimdinin yetişkinleri toplum içinde “Silkinemedin, iş bulamadın, kilo veremedin” yapıştırmaları ile anlaşılamayabilirler. Böylece özgüvenleri daha da azalabilir.

Cinsel tacizin tarihine bakıldığında fiziksel, somut, inkâr edilemez verilerle karşılaşırız. Duygusal ensestin tanısı ise zaman alabilir. Bu hâli ile değerlendirildiğinde sinsi bir durum.

Psikolog Nesrin Duman’ın kitabı bu argümanı destekliyor: “Vücuttaki morluklar, yaralar hatta ağır denebilecek kırıklar bile en nihayetinde iyileşirken çocuğun sevdiği ve aynı zamanda kendisini sevmesi, bakım ve ilgi vermesi gereken kişilerden düzenli olarak incitici sözler işitmesinin oluşturduğu duygusal yaralar, çocuğun sevilmediğini ve istenmediğini hissetmesi belki hiçbir zaman iyileşme imkânı bulmayacaktır. Bu nedenledir ki duygusal istismar, çocuk istismarının diğer türlerine kıyasla en zarar verici istismar türüdür.”

Kaynaklar:

Adams, K.M. (2011) Silently Seduced: When Parents Make Their Children Partners. Health Communications, Inc.

Duman, N. (2018) Duygusal İstismarı Anlamak. İstanbul: Gece Akademi.

Gibson, L. (2017) Olgunlaşmamış Ebeveynlerin Yetişkin Çocukları. İstanbul: Sola Unitas.

Love, P., Robinson, J. (1991) The Emotional Incest Syndrome: What To Do When a Parent's Love Rules Your Life. Bantam.