Mikrobik bulaşma, cilt tahrişi, hipotermi...

Dumandan zehirlenme, işitme kaybı, yanma tehlikesi... Ölüm...

Son iki senedir setlerde çalışıyorum. Şartlar ağır. Hatta “az tehlikeli”den “tehlikeli” sınıfa geçmiş... Çalışma koşullarının iyileştirilmesi için atılan bir adım var:

 

Setlerde İşçi Sağlığı ve Güvenliği Rehberi...*

 

İş kazası halinde, işvereninize ve yapım şirketinize karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilirsiniz.

Cezai açıdan da suç duyurusunda bulunabilirsiniz.

4857 no’lu iş kanunu, madde 83’e göre;

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından işçinin sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir.

[...]

Kurulun işçinin talebi yönünde karar vermesi halinde işçi, gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbiri alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir [...] ücreti ve diğer hakları saklıdır.

Dikkat dikkat...

 

Setlerde İşçi Sağlığı ve Güvenliği Rehberi’nin şöyle bir takip listesi var:

 

Oyuncular

 

Kostümler düzenli olarak temizleniyor mu?

Makyaj ürünlerinin kullanımından kaynaklanan potansiyel sağlık riskleri araştırılmış mı?

Oksitleyici maddelerin kullanımı sırasında yüz maskesi, gözlük, eldiven vb. koruyucu ekipman giyiliyor mu?

Silahın, kullanıcı dahil, birilerine doğrultulması engelleniyor mu?

Kesici aletler köreltilmiş mi?

Su altına inilmeden önce su üstü desteği sağlandı mı?

Kişinin hemen kurulanması, ısıtılması sağlanıyor mu?

 

Yönetmen ve reji ekibi

 

Mobil platforma erişim için kullanılan merdivenler güvenli mi?**

Kaçak akım rölesi kullanılıyor mu?***

Uzun süren çalışmalarda bedenin dinlenmesi için ara veriliyor mu?

 

Işık ekibi

 

Kablolar standartlara uygun, kesiksiz, sıyrıksız ve eksiz mi?

Jeneratör çalıştırma talimatları asılı mı?

İşçi sağlığı ve güvenliği eğitimleri yapılmış mı?

Elektrik çarpılmalarına karşı ex-proof malzeme kullanılıyor mu?

Şiddetli rüzgar altında çalışmaya ara veriliyor mu?

 

Sanat ekibi

 

Çalışanlar uygun koruyucu emniyet kemeri kullanıyor mu?

İç mekanlar yeterince havalandırılıyor mu?

 

Görüntü yönetmeni / kamera asistanı / dolly operatörü

 

Kaldırma araçları standartlara uygun CE belgeli mi?

Trafikte yapılacak çekim için gerekli önlemler alınmış mı?

Vinçlerin bakımı yetkili servislerce yapılmış mı?

 

Özel efekt ekibi

 

Patlayıcı maddelerin ateşlenmesi durumunda B sınıfı yeterlilik belgesine sahip kişi bulunuyor mu?

Oksijen beslemeli giyilebilir solunum cihazı var mı?

 

Set ekibi

 

Araç sürücüleri güvenli sürüş eğitimi almış mı?

Ehli kişilerle mi çalışılıyor?****

 

Post prodüksiyon ekibi

 

Sandalye ayarlanabiliyor mu? Bel desteği var mı?

İş saatleri ve koşulları uluslararası ölçütlere uygun mu?

---

* Sonbahar (2008) dizisinde çalışan Zehra Sezgin ve Tülay Ergeldi; Arka Sokaklar (2012) setinden Selin Erdem; Kaçak Gelinler (2014) dizisinden Ergin Küçüktopuz, hayatını kaybeden set emekçilerinden... Onların acısıyla hazırlanmış bu rehber. Oyuncular Sendikası, Sine-Sen ve Friedrich Ebert Stiftung Derneği’nin katkılarıyla...

** Yüksekte çalışma.

*** Elektrikli ortamda çalışma.

**** Patlayıcı madde kullanımı.