Bundan 19 yıl kadar önceydi. Moskova'daydım. Doğum günümdü. Felâket haberi gece geç saatte gelmişti.
Akıl almaz bir şey yaşanmıştı. İki uçak, uçsuz bucaksız gökyüzünde, yerden 12 bin metre yükseklikte çarpışmıştı.
Çarpışma, Almanya'nın güneyinde, İsviçre yakınlarındaki Überlingen şehri üzerinde gerçekleşmişti. İki uçaktaki herkes, yani toplam 71 kişi ölmüştü.
Uçaklardan biri, Moskova'dan Barcelona'ya uçmakta olan Başkir Havayolları'na ait Tupolev-154 tipinde bir yolcu uçağıydı ve 9 kişilik mürettebat ile çoğu çocuk 60 yolcu taşıyordu. Diğeri ise Bahreyn'den Brüksel'e giden ve içinde iki pilotun olduğu DHL'ye ait Boeing-757 kargo uçağıydı.
* * *
Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya'da doğmuş olan ve son dönemde Barcelona'da bir projede çalışan mimar Vitaliy Kaloyev, Moskova'dan yola çıkan uçaktaki eşini, kızını ve oğlunu bekliyordu. Felâketi duyar duymaz yola çıktı ve uçakların kalıntılarının ve cesetlerin dağıldığı kilometrelerce alan içindeki aramalara katıldı. Önce çok sevdiği kızı Diana'ya hediye ettiği inci kolyeyi, sonra da cesedini buldu.
Ailesiyle birlikte hayatının anlamını da kaybeden Kaloyev, kızı Diana, oğlu Konstantin ve eşi Svetlana için anıt mezar yaptı. Yatak odalarını müzeye çevirdi. Sakalını hiç kesmedi ve hep karalar giydi.
Suçluların cezalandırılmasını istiyor, hep aynı cümleyi tekrar ediyordu:
"Ölümlerin sorumluları hesap vermelidir!"
Birbirine yaklaşan uçaklardaki otomatik güvenlik sistemi, çarpışmayı önlemek için birine alçalması, diğerine ise yükselmesi uyarısını yapmıştı. Ama belirleyici olan, Skyguide adındaki Zürih Hava Trafik Kontrol Merkezi'nden gelen direktifti ve o direktifi veren, Danimarkalı hava kontrolörü Peter Nielsen, hata yapmıştı.
Daha sonradan, buna, o sırada Nielsen'ın tek başına nöbette olması, sistem bakımı nedeniyle Merkez'in teknik yetersizlikler içinde bulunması gibi gerekçeler gösterilmişti. Ancak kaza sonrasında kimse sorumluluğu üstlenmiyor, bazıları Rus pilotları suçluyordu.
Kaloyev'in isyanı bitmedi, acısı dinmedi. Kendisine tazminat olarak teklif edilen 160 bin Euro'yu "ben sevdiklerimin cesetlerini satmıyorum" diyerek reddetti.
* * *
Kazanın ardından 1,5 yıl geçmiş, ortalık sanki sakinleşmişti. Ancak bu süre içinde Skyguide CEO'su Alan Rossier'i defalarca arayarak özür dilenmesini talep eden Kaloyev, istediğini elde edemeyince özel dedektif tutarak Nielsen'ın yerini öğrenmişti.
21 Şubat 2004'te Zürih'e gitti. Üç gün sonra, eşi ve üç çocuğu ile yaşayan, kaza sonrasında psikolojik travma yaşadığı gerekçesiyle ücretli izne ayrılan Nielsen'ı buldu ve bıçaklayarak öldürdü.
8 yıla mahkûm edildi. 2007'de tekrar görülen dava sonrasında serbest bırakıldı. Ülkesinde kahraman gibi karşılandı.
Yaptığının nedenini soranlara aynı şeyi söyledi:
"Ölümlerin sorumluları hesap vermelidir!"
Normal yaşama dönmesi uzun sürdü. Bugün 65 yaşındaki Kaloyev'in öyküsünün devamını da genel hatlarıyla biliyorum. Ama konuyu burada keseyim. Bu trajediyle ilgili pek çok yazı ve kitap yazıldı. Üç film çekildi. (Benim önerim, çok tavsiye edilen Akıbet adlı Arnold Schwarzenegger'li Amerikan filmi değil, Affedilmeyen adlı Rus filmi olur: https://www.fullhdfilmizlesene.com/gerilim-filmler-izle/neproschenny/ )
1 Temmuz 2002'de gerçekleşen kazanın olduğu yerde çok ilginç bir anıt vardır: Hayatını kaybeden 71 kişinin anısını yaşatmak amacıyla birbirine bağlı 71 koca inciyi andıran devasa yuvarlaklar… Tıpkı bir zamanlar babasının Diana'ya hediye ettiği inci kolye gibi olay yerine yayılmış bir anıttır bu.
