Seçimde AKP hükümeti ile uyumlu davranması nedeniyle tüm dünyadan tepki toplayan Twitter'a seçim sonrasında Türkiye'den bir reklam şoku geldi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) Resmi Gazetede yayımlanan kararı ile Türkiye'deki yerleşik vergi mükellefleri, Twitter'da yeni reklam veremeyecek.

BTK'nın Resmi Gazete'de yer alan kararında şu ifadeler yer aldı:

"Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen eski unvanı Twitter, INC. olan X Corp (Twitter) adlı sosyal ağ sağlayıcıya, Türkiye'de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından yeni reklam verilmesinin yasaklanmasına 04/05/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un ek 4'üncü maddesinin ikinci fıkrası ve geçici 6'ncı maddesi gereğince karar verilmiştir"

Sosyal medya düzenlemeleri yeniden ele mi alınıyor?

BTK, Twitter üzerinden verilen reklamların yasaklandığını açıkladı. Olayın nedeni, 2020 yılında yayımlanan "sosyal medya düzenlemeleri". Hatırlarsanız, bunun içinde "temsilcilik açma mecburiyeti" vardı.

BTK, yasağın gerekliliklerinin yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcısına önce kademeli para cezaları, daha sonra reklam cezası ve sonunda da bant daraltma cezası verebilir.

Kanunun yayını sorasında firmalar uzun süre temsilci atamaları yapmamış ve hükümet zor durumda kalmıştı. O dönemde araya birtakım insanları sokmaya çalıştıklarını biliyoruz. Bu çabaların da yardımıyla daha sonra  bazı sosyal medya firmaları temsilcilik açmış ama bazıları ısrarla açmamıştı. Arkasından da reklam yasağı uygulamaya konulmuştu.

Ancak o dönem sızan haberlere bakıldığında, sosyal medya firmalarının temsilcilik atamayı algısal olarak gösteren (ülkede yaşamayan ve hukukla sorumlu kişilerin atanması gibi) atamalar yaptığı anlaşılmış ve hükümetin temsilciliklerin "hayalet" olması nedeniyle "sözünü dinletemiyor" durumuna düştüğü görülmüştü.

Twitter uyumlu olmasının cezasını mı çekiyor?

Hükümetin (ya da BTK'nın) 2 yıldır uygulayamadığı sosyal medya düzenlemelerini yeniden ele alması ve reklam yasağı yayımlaması konusunda şu yorum yapılıyor:

“Twitter (ya da Elon Musk) seçimle ilgili olarak hükümetin istediği hesapları bloklayınca, o zaman ona laf geçirilebileceği anlaşılmış oldu. Şimdi sırada bu reklamcılık tehditi ile temsilcilik ama zorlaması var. Arkasından ne gelecek? Tamamen devlet kontrolünde bir Twitter."

Twitter zaten Cumhurbaşkanlığı seçiminden bir gün önce AKP hükümetinin taleplerini uygulayınca büyük eleştiriler almıştı. Wikipedia CEO'su Jimmy Wales Twitter'ın eylemlerinin, gelecekteki taleplere uyması için diğer web siteleri üzerinde de baskı oluşturacağını söylemişti:

"Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, siyasi avantaj elde etmek için siyasi rakiplerinin çevrimiçi ortamda söylediklerini kontrol edebileceklerine veya çevrimiçi konuşmalarını engelleyebileceklerine inanırlarsa, bunu deneyeceklerdir.

Bence sektördeki insanlar gerçekten ayağa kalkmalı ve şiddetle hayır demeli – aslında açık bir internet, özgür bir internet, fikirlerin ve bilginin özgür paylaşımı gerçekten çok önemli."

Elon Musk ise, Twitter'ın tamamının kapatılması yerine, birkaç hesap kapattıklarını ve böylece seçim döneminde hâlâ Twitter'ın bir kaynak olarak kalmasını sağladıklarını iddia etmişti.

Karara rağmen reklam veren olursa ceza alacak

BTK'nın kararına göre, Türkiye'de faaliyet gösteren yerleşik vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişiler, bundan böyle sosyal medya devi Twitter'da reklam veremeyecek.

Türkiye'deki vergi mükelleflerinin yasağa uymaması halinde ise 10 bin TL'den 100 bin TL'ye kadar idari para cezası alması söz konusu olacak (bunlar eski cezalar, arttırtılmış da olabilir).

Konuyla ilgili görüş aldığımız bir başka uzman şöyle dedi:

"BTK belki hükümet üzerinden kamu ilanları için yasak koyabilir. Ancak özel sektöre yasak getirmesinin hukuki olmadığını düşünüyorum. Artık küflenmeye başlamış meslek kurumların, odaların, partilerin, baroların silkinip tek tek mücadele ortaya koyması lazım. Başka türlü gidişat çok karanlık. Buna da itirazın sadece Twitter'dan gelmesini beklemek acizlikten başka bir şey değil."

Temsilcilik neden isteniyor, Twitter nereye gider?

2020-2021 yılında temsilcilik açmayan Twitter'ın yönetiminde Jack Dorsey vardı. Bugün Elon Musk var. İkisinin arasındaki belirgin yönetim farklılıklarını hepimiz zaten görüyoruz, biliyoruz.

Temsilcilik açılmasının istenmesinin nedeni, sorunlar çıktığında Twitter tarafında sorumlu tutulacak ve işlemin uygulanmasını zorlayacak bir kişi bulmak. 2016'da Brezilya'daki Facebook temsilcisi tutuklanmış ve hapise atılmıştı.

AKP hükümeti hem bunu bildiği hem de, Elon Musk'ın zaten reklam sorunu olduğunu gördüğü için zamanlamayı şimdi yapmış oldu. Peki bu neye yarar?

Twitter'dan zaten kaçışlar var. Dün yazdık bir zamanlar "Infosec Twitter" adını oluşturan ve Twitter üzerinde bilgi ve haber paylaşan önemli bir siber güvenlik camiası vardı. Bugün onların yok olduğu söyleniyor. Konumuzla ilgili olduğu için bu gruptan bahsettik ama sadece bu grup değil, pek çok başka grup da Twitter'ı terketti, ediyor.

Türkiye'de temsilci atayan Twitter kaybeder. Zaten şimdiden Bluesky, Mastodon, Threads gibi uygulamalar var. Dolayısıyla Twitter da iyice yok olur.