Geçen yıl Trump hükümetinin, Türkiye'nin de içinde bulunduğu 10 ülkeye soruşturma başlattığı "sayısal (dijital) vergi" konusunda bir gelişme var [1]. Trump'ın Fransa'yı kozmetik, şarap, peynir ürünlerine vergi koyarak cezalandırdığı [2] ve ocak başında da İtalya, Hindistan ve Türkiye'yi uyardığı [3] "sayısal vergi" için ABD artık engel çıkarmayacak.

Bugün dünyanın en büyük 20 ekonomisinin maliye bakanları ve merkez bankacılarının katıldığı bir toplantıda [4], ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ABD'nin güvenli liman teklifinin geri çekildiğini duyurdu. Bu, Haziran ayında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) yapacağı toplantıda bu tür şirketlerin dijital vergilendirilmesine ilişkin bir öneriyi kabul etmenin yolunu açıyor.

Sayısal (dijital) verginin uygulandığı firmalar Amazon, Google, Facebook, Netflix gibi internet firmaları. İnternet devlerinin gelir paylaşımı ve vergi konuları çok uzun zamandır Avrupa ile ABD arasında tartışma konusu. Son olarak İngiltere, Fransa, İtalya, Hindistan ve Türkiye gibi ülkeler sayısal vergi uygulamaya başladılar. Sayısal vergi tartışmaları, AB ile ABD arasındaki ticari anlaşmanın ana engellerinden biri durumunda.

Trump hükümeti önce masayı terk etmiş[5], arkasından da ülkeleri tehdit etmişti. Aynı sürede ABD merkezli ve üyeleri arasında Amazon, Facebook, Google, DropBox, eBay, Linkedin, PayPal, Microsoft, Spotify, Twitter, Uber ve başka bir sürü internet hizmet firması olan Internet Association da bir öneri paketi sunarak yumuşatmaya uğraşmıştı. Ancak sundukları yazıda, İngiltere'den ABD'ye giden, tersine ABD'den İngiltere'ye giden rakamları verirken, hesaba katılmayan vergi cennetlerine aktarılan vergisiz gelirlerden bahsedilmiyordu [6][7].

Ekonominin küreselleşmesi sonucunda, çoğunluğu ABD merkezli olan internet devleri, G20 ekonomileri arasına girecek kadar büyüdüler. Artık vergi ödemeleri ve içerikçilerle gelir paylaşımına gitmeleri daha çok konuşuluyor. Çünkü sonuçlarını ve dünyayı baskı altına alır hale geldiklerini gözle görmeye başladık.

Yellen'in açıklaması kongre onayından da geçmek durumunda. Yani yeni bir küresel rejim getirilmeden önce yapılacak çok şey var. Sadece bir anlaşmazlığın çözümü değil ama vergilendirme politikası konusunda çekişmeli bir dönem gözüküyor.

Bugünkü geri adım, Avustralya ile Facebook kavgasının dünyada yarattığı kızgınlık ya da ABD'nin güvenli liman olma çabalarının bir yansıması olabilir.

"Güvenli liman" ABD-AB arasındaki ticaret açısından önemli[8]. Trump yönetimi 2019'un sonlarında "güvenli liman" konusunda ısrar ettiği için OECD'de çok taraflı müzakereler durmuştu. Şimdi Amerikalılar "OECD projesinin her iki ayağını, dijitalleşmenin vergi zorluklarını ve sağlam bir küresel asgari vergiyi ele almak için çalışacaklarını" söylüyor.

Washington, bu vergi önlemlerine Silikon Vadisi'ne karşı tek taraflı ve ayrımcı olduğu gerekçesiyle itiraz etti ve anlaşmazlığı transatlantik ekonomik ve ticari gerilimlerin en büyük kaynaklarından birine dönüştürdü.

Türkiye Nisan 2020'den bu yana internet devlerine sayısal vergi uyguluyor. Onursal Adıgüzel yaptığı bir açıklamada nisan-kasım 2020 arasında toplanan verginin 951 milyon TL olduğunu açıklamıştı [9]

[1] Amerika, OTT (İHT) Şirketlerine Digital Vergi Getiren Ülkeleri İncelemeye Aldı

[2] ABD Tehditlerine Rağmen, Fransa Dijital Hizmetleri Vergisini Onayladı

[3] ABD, Dijital Vergi Konusunda Hindistan, İtalya ve Türkiye’yi Eleştirdi

[4] First meeting of the G20 Finance Ministers and Central Bank Governors

[5] ABD Küresel Dijital Vergi Görüşmelerinden Çekildi

[6] Internet Association, Dijital Hizmet Vergisi için İngiltere’ye Öneri Paketi Sundu

[7] Google’un Vergi Cenneti Bermuda’ya 23 Milyar $ Aktardığı Görüldü

[8] Wiki-Turk : Güvenli Liman - (Safe Harbour)

[9] Onursal Adıgüzel : “8 Ayda Toplanan Dijital Hizmet Vergisi 951 Milyon TL”