İlk insan olgusunun raporlandığı 1981 yılından beri aralıksız süren AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) salgını, salgınların üstadı sayılır çünkü birikimli, deneyimli ve pek çok gerçeği içinde barındıran bir hakikat.

İnsanlık tarihi salgınların ve savaşların resimli romanıdır, demek yerinde olacak diye düşünüyorum.

Salgınlar yerküreyle ilişkimizin bozulduğunu ya da toplumsal adaletsizliğin boyutunu gösteren küresel ya da toplumsal afetler.

Etkilediği zaman ve coğrafi uzamdaki hikâyenin akıcılığını kesintiye uğratan ürpertici kavşaklar.

Başlangıçta herkesi etkiliyor olsa da uzadıkça, yayıldıkça kırılganları daha çok etkileyerek eşitsizlikleri daha da artırarak bazılarımızı arafta bırakıyor.

AIDS, başlangıç noktası olan Afrika'yı çok etkiliyor.

Etkeni olan HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) Afrika'daki şempanzelerden insanlara sıçradı, vahşi hayvan ticaretiyle de kıtalararası yayıldı.

Dünyadaki 40 milyon AIDS olgusunun üçte ikisi bu kıtada.

Bazı Afrika ülkelerinde nüfusun yüzde 10'u HIV pozitif.

En önemli bulaşma yolu korunmasız cinsel ilişki.

Virüs semen, serum (kan) ve anne sütü ile bulaşabiliyor.

Bildirilen ilk insan olguları erkek eşcinseller.

Bu nedenle de gay hastalığı olarak nam salıyor.

İlk yıllarda, henüz tedavisi yok ve ölümcülken aralarında pek çok ünlünün de olduğu gay bireyler arasında neredeyse teröre yol açıyor.

Aslında AIDS olgularının bildirilmeye başlanıldığı yıllar, doğum kontrol yöntemlerindeki gelişmeler, küretajın yasal oluşuyla birlikte bir cinsel reformun da başlatılması için uğraşıldığı döneme denk düşüyor.

İlk bildirimlerin yapıldığı ABD'de, gay hastalığı olarak etiketlemek, hoş karşılanılmayan bu cinsel reforma karşı muhafazakârların elini çok güçlendiriyor.

Yalnızca güçlendirmekle de kalmayıp yaratılan korkuyla birlikte cinsiyetçi ve cinselliğe karşı tutum alan taraftar sayısını ve seslerini çığ gibi büyütüyor.

Aslında AIDS hiç bitmeyen bir pandemi, Afrika'da hep epidemi ama en çok "sindemi" olarak tanımlanılmayı hakediyor.

Sindemi, sinerjizm ve pandemi sözcüklerinden türetilmiş bir tanım, terim.

Birden fazla hastalığın toplamının, toplamın kendisinden çok daha büyük etkisi olması gibi anlatılabilir.

Etiketleme/damgalama cüzzam adalarından çok iyi bildiğimiz bir ayrımcılık, sosyal yalıtıma yol açıyor.

AIDS tanısı almış bireyler sağlık sistemine ve desteğe en çok gereksinim duyarken sosyal bir itelenmeye maruz kalıyorlar.

Yalnızca sistemde kayıtlı görünmemek için kazançlarından önemli bir pay ayırarak çok pahalı olan ilaçlarını kendileri karşılıyorlar.

AIDS etkili ilaçların geliştirilmesiyle birlikte artık ölümcül değil.

Günde tek bir tablet hatta aylık iğne şeklinde uygulamalar ile tamamen kontrol altına alınıyor.

Bulaştırıcılık tedavinin altınca ayından itibaren yüzde 90 dan fazla azalmış oluyor.

Çok hassas ve iyi testlerle hastalığın erken evrede yakalanılması mümkün.

Erken evrede yakalanılıp tedaviye başlanan kişilerde, virüsün bağışıklık sistemine saldırmasının da önüne geçilmiş oluyor.

Hatta riskli olduğu düşünülen temaslardan önce alınan ilaçlarla tamamen, temaslardan sonraki ilk 72 saat içinde alınacak ilaçlarla da yüzde 80 önlenebiliyor.

Farkındalık, bilgilendirme, kişilerin kolayca danışma alabileceği ayaktan başvuru merkezlerinin hazır bulundurulması yalnızca AIDS'in değil, giderek sayısı artan diğer önemli, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların da önlenmesi için çok önemli.

AIDS korkutucu değil, korkutulan bir hastalık.

Örtülü cinsellik yaşanmasını, cinselliğin bireyin özgürlük alanı olmamasını isteyenler, en çok da kendi şeytanlarını kovalayamayanlar korkuyu besleyerek ölümcül bir etiketlemeye neden oluyorlar.

AIDS bitmeyen değil, kadim ızdırap metaforumuz olan yasak/ayıp/günah uçurumlarında bitirilmeyen bir salgın.

AIDS ölümcül bir hastalık değil ama etiketleme ölümcül olabiliyor.

En son karşılaştığım bir durum sorunun her gün alınan tek bir ilaçla kontrol edilen, evlenmeye, çocuk yapmaya, çalışmaya engel oluşturmayan bir hastalıktan öte bir sindemi oluşunun altını çiziyor.

Bir ameliyat nedeniyle öncesinde yapılan taramaların parçası olan HIV testi pozitif gelen kadının eşi, hastalanmış olma ihtimali olanın endişesini dahi umursamadan "Aklımı yitireceğim nereden almış olabilir" diye kükrüyor.

"Bazen testler yalancı pozitif olabiliyor tekrarlayalım sonra konuşuruz" diyorum.

Kadıncağız aldırmıyormuş gibi görünmeye çalışarak gülümsüyor.

"Benim de içime öyle doğuyor" diyor.

Testin yalancı pozitif olduğu anlaşılınca teşekküre gelen adam günlerdir uyumadığını delirecek gibi olduğunu anlatarak sızlanmayı sürdürüyor.

Aklıma, test pozitifliği ile başvuran erkeklerin ilk tanı şokunu atlatınca birlikte oldukları kadınlara durumu anlatmaları için yardımcı olduğumdaki farklılık, kadınların isyansız, şefkatli kabullenişleri geliyor.

Dedim ya o bir bulaşıcı hastalık başyapıtı.

"İnsan samanyolunda küçük bir zerre olan gezegende sürgün olan bir hayvandır. Bu nedenle kendini bilmez, kozmik olarak yalnızdır." (CG JUNG)