Değerli okurlarım, ekonomiye ilişkin düzenlemeleri içeren ve 24 Kasım 2023 tarihinde Meclis Başkanlığına sunulan torba yasa teklifi, Plan ve Bütçe Komisyonunda 28 ve 29 Kasım 2023 tarihlerinde görüşülerek küçük değişikliklerle kabul edildi.

Komisyonda yapılan değişiklikler neler?

Komisyonda torba yasa teklifinin vergi ile ilgili maddelerinde yapılan değişiklikleri şöyle sıralayabilirim:

* Teklifin 13'üncü maddesinde yer alan, sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan sabit oranlı gelir vergisi kesintisinin uygulama süresini uzatmaya ilişkin Cumhurbaşkanına verilmesi öngörülen yetkinin kaldırılması amacıyla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 72'nci maddesine eklenmesi öngörülen dördüncü fıkrada yer alan “31/12/2028 tarihini beş yıla kadar uzatmaya,” ibaresi madde metninden çıkarıldı.

* Teklifin 14'üncü maddesinde yer alan, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulması uygulamasına ilişkin Cumhurbaşkanına verilmesi öngörülen süre uzatma yetkisinin kaldırılması amacıyla 193 sayılı Kanunun geçici 76'ncı maddesine eklenmesi öngörülen fıkrada yer alan “Cumhurbaşkanı birinci fıkrada yer alan 31/12/2028 tarihini beş yıla kadar uzatmaya,” ibaresi  madde metninden çıkarıldı.

* Teklifin 15'inci maddesinde yer alan ve Gelir İdaresi Başkanlığı sistemindeki mükelleflere ait bilgilerin ücret karşılığında paylaşılmasını öngören 213 sayılı Vergi Usul Kanununa eklenen mükerrer 413'üncü maddenin birinci cümlesinde yer alan “bilgilerin” ibaresi “bilgilerin; anılan madde hükümleri çerçevesinde” şeklinde değiştirildi ve aynı cümlede yer alan “gerçek veya” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. Böylece bilgilerin gerçek kişilere verilmesi engellendi.

* Teklifin 32'nci maddesinde yer alan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından verilecek katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresinin, vergilendirme dönemini takip eden ayın on dokuzuncu günü akşamına kadar verilmesini öngören düzenleme, “yirmi birinci günü akşamına” şeklinde değiştirildi.

* Teklifin çerçeve 33'üncü maddesinde yer alan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından beyan edilen katma değer vergisinin ödenme süresinin beyanname verilecek ayın yirmi birinci günü akşamına kadar ödenmesini öngören düzenleme “yirmi üçüncü günü akşamına” şeklinde değiştirildi.

* 29/4/2021 tarihinden önce kira sözleşmesi ile kullanım hakkı devredilmiş ve devralan adına lisanslandırılmış tesislerde, bu lisans süresince 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinin (a), (b), (ç) fıkralarında belirtilen kaçakçılık fiillerinin işlenmesi durumunda, malikin söz konusu fiillerden dolayı şüpheli, sanık ve hükümlü olmaması kaydıyla 29/4/2021 tarihinden önce yaptığı talebe istinaden mahkemelerce işletmenin tahliyesine karar verilmesi ve kararın kesinleşmesi üzerine, malik tarafından düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce kesinleşenler için düzenlemenin yürürlüğe girmesinden itibaren veya kesinleşme tarihinden itibaren üç ay içinde Kuruma yeni lisans için başvurulması hâlinde, söz konusu tesis için 213 sayılı Kanunun 20'nci maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendinin uygulanmaması ve varsa mevcut geçici durdurma halinin ancak yeni lisans verilmesi durumunda kaldırılmasına yönelik hükmün 5015 sayılı Kanuna geçici 8'inci madde olarak eklenmesine ilişkin düzenleme torba yasa teklifine 49 uncu madde olarak eklendi.

* Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunda görev yapan Kurul başkan ve üyeleri, başkan yardımcısı, başkanlık müşaviri, daire başkanı ve müdür ile murakıp, uzman, murakıp yardımcısı ve uzman yardımcısı unvanlı meslek personeline, mevzuatında öngörülen ücret tavanlarına tabi olmaksızın, her ay 60.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere ek tazminat ödenmesi, ek tazminatın tutarının belirlenmesi, gerektiğinde unvan ve görev mahalline göre gösterge rakamını farklılaştırmaya ve ödeme usul ve esaslarını tespit etmeye ilişkin Cumhurbaşkanına yetki verilmesi, bu ödemenin damga vergisi hariç herhangi bir vergi veya sigorta prim kesintisine tabi tutulmaması, ek tazminata hak kazanmada ve ödemelerde aylıklara ilişkin hükümlerin uygulanması, ek tazminatın herhangi bir ödeme unsurunun ya da ücret tavanının hesabında dikkate alınmaması ve diğer mevzuatın bu düzenlemeye aykırı hükümlerinin uygulanmamasına yönelik hükmün 5411 sayılı Bankacılık Kanununa ek 2'nci madde olarak eklenmesine ilişkin düzenleme torba yasa teklifine 52'nci madde olarak eklendi. (Bu düzenleme önerisi kamuoyunda tepki ile karşılanmıştır. Kamuda görev yapan sınırlı bir kesime bu olanağın sağlanması eleştirilmektedir.)

* 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 98'inci maddesi kapsamında 2023 yılı Ekim ödeme döneminde gelir/aylık ödenen sigortalı ve hak sahiplerine bir defaya mahsus olmak üzere yapılan 5.000 TL tutarındaki ödemeden gelir/aylık almakta iken çalışan veya faaliyette bulunanlar ile yaşlılık aylığı almaktayken bu aylıkları kesilmeksizin 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işyerlerinde çalışan emeklilerin de yararlandırılması amacıyla 5510 sayılı geçici 98'inci maddesinin dördüncü fıkrasının yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenleme torba yasa teklifine 55'inci madde olarak eklendi. (Cumhurbaşkanınca açıklanan bu düzenleme heyecanla beklenmekteydi.)

* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesine ilişkin hükmünün yürürlüğünün 31/12/2024 tarihine ertelenmesine ilişkin düzenleme torba yasa teklifine 72'nci madde olarak eklendi.

* Teklifin yürürlüğe ilişkin 79 uncu maddesi; medya hizmet sağlayıcılar ile internet platform işletmecilerinden tahsili öngörülen koşullu erişim ücretlerinin uygulamada tereddüde yer vermemek adına 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanması amacıyla birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “ve 60 ıncı” ibaresi “, 60 ıncı, 64'üncü, 65'inci ve 66 ncı” şeklinde değiştirilerek 85'inci madde olarak kabul edildi.

Meclis Genel Kurulunda torba yasa görüşmeleri ertelendi

Meclis Genel Kurulunun 7 Aralık 2023 günü yapılan birleşiminde, torba yasa teklifinin 43'üncü maddesinin kabulünün ardından; aynı gün alınan ve Genel Kurulun  8 Aralık 2023 Cuma günü toplanmasına ilişkin kararın uygulanmamasına (başka bir deyişle 8 Aralık 2023 Cuma günü Genel Kurulun toplanmamasına) ilişkin karar Genel Kurulun onayına sunularak kabul edildi.

Bu kararın ardından verilen ara sonucunda torba yasa teklifinin görüşmelerine geçildi, ancak Komisyonun yerinde olmaması nedeniyle torba yasa tekfinin görüşülmesi ertelendi ve gündemde başka bir konu da bulunmadığından, alınan karar gereğince 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2022 yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’ni görüşmek için 11 Aralık 2023 Pazartesi günü saat 12.00’de toplanmak üzere birleşim kapatıldı.

Bu durumda bütçe görüşmeleri tamamlanıncaya kadar torba yasanın Meclis Genel Kurulunda görüşülmesi imkânı kalmadı.

7 Aralık 2023 tarihinde alınan Danışma Kurulu önerisi uyarınca, Meclis Genel Kurulunda bütçe görüşmelerine 11 Aralık 2023 Pazartesi günü saat 12.00’de başlanacak ve Bütçe Kanunu Teklifi ve Kesin Hesap Kanunu teklifi görüşmelerinin bitimine kadar, resmî tatil günleri dâhil, her gün saat 11.00’den günlük programın tamamlanmasına kadar çalışmalara devam edilecek.

Bütçe görüşmelerinin 14 günde tamamlanması ve bütçe görüşmelerinin son günü olan 24 Aralık 2023 Pazar günü görüşmelere saat 12.00’de başlanması ve bu birleşimde Bütçe Kanunu Teklifi ve Kesin Hesap Kanunu Teklifinin görüşmelerinin bitimine kadar çalışmalara devam olunması öngörülüyor.

Yine 7 Aralık 2023 tarihinde alınan Danışma Kurulu önerisi uyarınca 26, 27 ve 28 Aralık 2023 Salı, Çarşamba ve Perşembe günkü birleşimlerinde denetim konuları görüşülmeyerek Gündemin “Kanun Teklifleri ile Komisyonlardan Gelen Diğer İşler” kısmında yer alan işler görüşülecek.

Bu demektir ki, torba yasanın bu yıl içinde kabul edilerek yürürlüğe girmesi için çok kısa bir süre var. Yani yılın son günlerinde (26, 27 veya 28 Aralık 2023'te) kabul edilir, Cumhurbaşkanınca onaylanır ve Resmi Gazete’de yayımlanırsa yürürlük tarihine ilişkin hüküm çerçevesinde 2023 yılı içinde yürürlüğe girmesi mümkün olabilecek.

Bu ertelemeyi nasıl okumak gerekir?

Bu ertelemenin bilinçli bir tercih olduğu anlaşılıyor!

Peki erteleme neden yapılmış olabilir?

Bazı kişilerin temenni ettiği gibi, reel sektörün enflasyon muhasebesinin (düzeltmesinin) vergi matrahına etki etmemesi yönündeki taleplerinin dikkate alınabilmesi için erteleme yapılmış olabilir mi?

Sanmıyorum.

Erteleme muhtemelen Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu personeline verilmesi öngörülen 45 bin liralık ek tazminatın yarattığı tartışmalar ve kamudaki diğer personelin taleplerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.

Ancak erteleme tabii ki başta enflasyon düzeltmesi olmak üzere torba yasa ile yapılması düşünülen veya yapılması mümkün olan düzenlemelere ilişkin son bir değerlendirme yapılmasına da olanak sağlayacaktır.

Umarım Maliye Bakanlığı, piyasadan gelen taleplere kulak verir ve enflasyon düzeltmesinin tüm mükellefler için vergi matrahını etkilememesi yönünde düzenleme yapılmasını sağlar.