Türkiye İstatistik Kurumu’nun işsizlik konusundaki sonuçlarıyla ilgi gören “Hane Halkı İşgücü Araştırması”, 1990 ve 2000 genel nüfus sayımlarının sonuçları esas alınarak hesaplanan nüfus projeksiyonlarına göre gerçekleştiriliyor. Hane halklarına uygulanan anketten elde edilen sonuçlar bu iki nüfus sayımı temelinde yapılan hesaplamalarla ağırlıklandırılıyor.
İşsizlik oranının yüzde 12,3’e (2 milyon 995 bin kişi) çıktığını gösteren Kasım 2008’e ilişkin veriler için TÜİK kentsel yerlerden 27 bin 61, kırsal yerlerden 11 bin 320 olmak üzere Türkiye genelinde toplam 38 bin 381 örnek hane halkı seçti. Bunlardan 33 bin 380’i ile anket yapıldı. Anket için örnek hane halklarında yaşayan 15 ve daha yukarı yaştaki 89 bin 749 kişi ile görüşüldü.
Bu kadar geniş kapsamda yapılan anketin ortaya koyduğu sonuçlar, çeşitli başlıklar altında irdelenen işsizlik oranlarından ibaret değil.
“TÜİK’in Hane Halkı İşgücü Araştırması” başlığı altında açıkladığı (www.tuik.gov.tr) veriler arasında gezinirken son derece çarpıcı bir Türkiye gerçeği ile karşılaşıyorsunuz.
Bu gerçek, TÜİK açıklamasının “Yaptığı işten dolayı sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanlar” başlıklı bölümünde ve ilgili tablolarda görülüyor. Buna göre, 21 milyon 315 olan Türkiye’deki toplam çalışanların yüzde 44,5’i, yaptığı işten dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) kayıtlı değil. Bir başka deyişle, TÜİK’in verdiği rakamlara göre, Türkiye’de çalışanların yaklaşık yarısına tekabül eden 9 milyon 483 bin kişi “kayıt dışı” çalıştırılıyor ve/veya çalışıyor!
Kayıt dışı çalışanların 4 milyon 774 bini tarım sektöründe, 4 milyon 709 bini tarım dışı sektörlerde bulunuyor.
Ekim-Kasım-Aralık 2008 aylarını içeren üç aylık dönemi kapsayan TÜİK verilerine göre,tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 86,9, tarım dışı sektörlerde yüzde 29.8.
Kayıt dışı çalışan 9 milyon 483 bin kişinin 6 milyon 85 bini erkek, 3 milyon 398 bini kadın.
Kayıt dışı çalışan 9 milyon 483 bin kişinin 2 milyon 70 bini “ücretli”, 1 milyon 371 bini “yevmiyeli”, 3 milyon 45 bini “kendi hesabına çalışanlar”, 2 milyon 631 bini de “ücretsiz aile işçileri”nden oluşuyor.
Herhangi bir sosyal güvenlik örgütü şemsiyesi altına girmeden çalışmak gibi son derece gayri insani bir durumu sergileyen olayın en az bu kadar önemli ikinci bir boyutu daha var. Kayıt dışı çalışma nedeniyle Türkiye çok büyük prim ve vergi kayıplarına uğruyor. Aktif/pasif sigortalı dengesi bozuluyor, emeklilikte sefalet aylıklarının ötesine geçilemiyor!
Evet, resmi rakamlar Türkiye’nin en büyük sorunlarından birisinin kayıt dışı çalışma olduğunu gösterdiğine göre, bu konuda planlanmış ciddi önlemler olmalı değil mi?
Bu yazıyı hazırlarken o önlemleri aradım, ama bulamadım. Eğer bir gün bulursam, onları da sizinle paylaşacağım!