Emekliler, yüksek enflasyon ortamında daha hızlı eriyen maaşlarıyla açlık sınırında yaşamaya çalışıyor. Hâl böyleyken tam üç aydır emeklilere bir defalık yapılan/yapılacak 5 bin TL ödeme ağızlara sakız edilip insan haysiyetine dokunan bir politik söyleme dönüştü.

Öte yandan konu, habercilik açısından da kötüye kullanılıyor. Özellikle iktidar medyası, bir cümle yeni bilgiye ulaşabilmek için dakikalarca içi bomboş metinleri okumak zorunda bırakan haberimsiler yayımlıyor.

Bu konu, 5 bin TL ödemenin, çalışmayan emekliye de ödenmesini mümkün kılacak yasal düzenleme sebebiyle yeniden gündemde. Ama çalışan emekliye yakında ödenecek 5 bin TL ile, bu duyuru ilk yapıldığı zamanki 5 bin TL, aynı 5 bin TL değil değerli okurlar.

37 günde 172 TL eridi

Gelin hesabı birlikte yapalım:

- Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bu "müjde"yi ilk duyurduğu tarih olan 9 Ekim 2023 tarihinde, bir dolar 27,7058 TL'den işlem görüyordu,

- Cebinde 5 bin TL'si olan bir vatandaş, döviz büfesine giderek bu parayı ABD Doları'na çevirmek istese, alacağı para 180 dolar 46 cent olacaktı.

- 5 bin TL'ler Erdoğan'ın vaadinden yaklaşık 40 gün kadar sonra çalışmayan emeklilerin hesabına yatırıldı.

- 15 Kasım'da, 1 ABD Doları 28,6679 TL olmuştu ve cebinde 5 bin TL olan bir emeklinin döviz büfesinden satın alabileceği dolar miktarı 174,4 dolara düşmüştü. 6 dolarlık kaybın TL karşılığı ise 172 TL'ydi.

- Başka bir deyişle "müjde"nin verildiği günden hesaba yatıncaya kadar geçen 37 gün içinde emeklinin 5 bin TL'si dolar karşısında 172 TL kayba uğramıştı.

29 Kasım'da ne oldu

Emekliler arasında, çalışan/çalışmayan ayrımı yapmanın yanlışlığı, yükselen tepkiler üzerine fark edilince, Erdoğan bu defa 29 Kasım'da bir açıklama yaparak, 5 bin TL ödeme uygulamasının çalışan emeklilere de teşmil edileceği haberini verdi. 4 milyon 689 bin emeklinin hesaplarına yatırılacağını söyledi.

Ve Erdoğan talimatıyla çalışan emeklilere de 5 bin TL ödenmesi hazırlıkları başladı.

Ne var ki 5 Ekim'den 29 Kasım'a kadar geçen süre içinde, 5 bin TL biraz daha değişmişti. Eski 5 bin TL'den eser yoktu…

İktidar yanlıları "Hani ekonomik kriz, nerede" diyedursun, 1 dolar 29 Kasım'da 28,9116 olmuştu.

- Yani cebinde 5 bin TL olan bir emekli döviz büfesine gitse karşılığında alabileceği dolar 172,9 TL'ye inmişti.

- Uğranan kayıp zarar 7,5 dolara yani 218,5 TL'ye yükselmişti.

Çalışmayan emekli 88 TL zararda

Nihayet geldik bugüne. Hayli uzun zamandır torba kanunlarla çalıştırılan yasama organı TBMM'ye yine bir torba daha geldi. İçinde çalışan emeklilere de 5 bin TL ödeme maddesinin yer aldığı 86 maddelik torba kanun, yeni yıla günler kala Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan hızlıca geçti.

Bu satırlar yazılırken serbest piyasada 1 ABD doları, 29,43 TL'den işlem görüyordu.

Yani, cebinde 5 bin TL olan bir emekli döviz büfesine gittiğinde 169, 89 dolar alabilecek.

Bu da bir ay içinde -TL'nin uğradığı değer kaybı sonucu- ödenen 5 bin TL bakımından, çalışmayan emekli ile çalışan emekli arasında 3 dolarlık, yaklaşık 88,3 TL'lik bir eşitsizlik çıktığı anlamına geliyor.

- 5 bin TL ödemenin ilk telaffuz edildiği 9 Ekim ile 28 Aralık arasındaki değer kaybı ise 10,5 dolar.

9 Ekim 2023 tarihinde 180,46 ABD doları alınabilen 5000 TL ile bugün 169, 89 dolar alınabiliyor.

Tam 311 TL'den söz ediyoruz.

Fikir verebilir belki: Bu tutar farkı, emeklinin mesela zincir marketten bir kiloya yakın et alabilecekken alamayacağı anlamına geliyor. 311 TL milyonlarca insan için, ekmek fiyatıyla, yumurtayla, simitle, ayranla bir kilo meyce sebzeyle kıyaslandığında küçümsenecek bir fark değil.

Bir ihale parası

Daha önce TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş'un yaptığı açıklamada, çalışan emeklilere ödeme yapılması halinde ilave maliyetin ise yaklaşık 23 milyar lira olacağı duyurulmuştu.

Bu tutarın fikir vermesi için de geçenlerde yazıyla burada duyurduğum, yeni Ankara Adliye Sarayı ihalesinin bedelini aktarayım. O ihalede Rönesans Grubu şirketi REC Uluslararası yaklaşık 24 milyar TL teklif vermişti.

4 milyon 689 bin emekliye yapılacak ödemenin toplamı, iktidarın bir ihalesinde bir firmaya ödeyeceği bedele yakın yani.

Bir yanda emekliye asgari ücretliye uygun görülen tutarların ışık hızıyla değer kaybetmesi, iki liraların hesabını yapan bir idare, diğer yanda aynı yönetim anlayışının tarikatlara taşere ettiği, bununla böbürlendiği, tarikat eleştirisinin kurgusuna bile tahammül edemeyip ceza yağdıran bir devlet aygıtı, Anayasa Mahkemesi'ni tanımayan bu tutumlarıyla aslında bütün bir ülkenin halkına meydan okuyan bir mahkeme.

Bunlara rağmen tabii ki iyi yıllar diliyorum bütün iyi insanlara. Onlar kendilerini bilir. Kötülerin kendisini bildiği gibi.